Моңғул тәшкилатлири моңғул кишилик һоқуқ паалийәтчиси хада вә униң аилисигә әркинлик тәләп қилип намайиш қилди

Игилигән әң йеңи учурлардин мәлум болушичә, моңғул паалийәтчиси хада бүгүн 10-декабир күни җаза муддити тошуп қоюп берилиши керәк болсиму, әмма ички моңғул һөкүмәт даирилири хада әпәндини мәхпий һалда көкхот шәһиригә ялап кәлгән . Шундақла сақчи даирилири өткән һәптә хаданиң аилиси ачқан китабханини қанунсиз китаблар сетилған дегән баһанидә печәтләп, униң аяли шина вә оғли вейлисни тутуп кәткән.

Бүгүн бу мунасивәт билән чәтәлләрдики моңғул кишилик һоқуқ паалийәтчилиридин японийидики “ички моңғул хәлқ партийиси” ниң баш катипи кһәйред кһависгалт әпәнди зияритимизни қобул қилип, хада әпәнди һәм униң аилисиниң нөвәттики әһвали һәққидә тохтилиш билән биллә, хитай даирилириниң бу қилмишини хәлқара кишилик һоқуқ әһдинамисигә хилап қилмиш дәп әйиблиди.

Кһәйред кһависгалт әпәнди сөзидә мундақ деди.“ бүгүн дуня кишилик һоқуқ күни. Шундақла хитай һөкүмити тәрипидин дөләтни парчилаш вә җасуслуқ җинайити билән әйиблинип 15 йиллиқ қамақ җазасиға һөкүм қилинған моңғул кишилик һоқуқ паалийәтчиси хада әпәндиниң җаза муддити тошқан күн иди. Әмма биз һазирғичә техи хада әпәндиниң һеқиқи әркинликкә еришкәнлики һәққидә һечқандақ учурға еришәлмидуқ. Биз һазир ички моңғул аптоном районлуқ һөкүмәт даирилириниң кишилик һоқуқ паалийәтчиси хада әпәндини көкхот шәһиригә ялап әкәлгәнлики һәм сақчи даирилириниң униң аяли шина билән оғли вейлесқа қанунсиз китабхана ачқан, чәкләнгән китабларни сатқан дегән җинайәтни артип тутуп кәткәнлики һәққидики учурға ериштуқ. Хитай һөкүмәт даирилириниң хәлқара кишилик һоқуқ әһдинамисигә һәтта хитайниң өзиниң қанун бәлгилимилиригиму хилап бу қилмиши әң аддий болған кишилик әхлақ өлчимигиму хилап болған интайин шәпқәтсизлик дейишкә болиду. ”

Кһәйред кһависгалт әпәнди йәнә, бүгүн хәлқара кишилик һоқуқ күнидә , моңғулийә җумһурийити , японийә , шветсийә қатарлиқ дөләтләрдики “ ички моңғул хәлқ партийиси ” қатарлиқ дуняниң һәрқайси җайлиридики моңғул тәшкилатлири, шу дөләтләрдики тибәт тәшкилатлири, уйғур тәшкилатлири һәм хитай демократлириниң чәтәлләрдики тәшкилатлири бирликтә өзлири турушлуқ дөләтләрдики хитай әлчиханиси алдида намайиш қилғанлиқини билдүрди.

Кһәйред кһависгалт әпәнди сөзидә, моңғулийә җумһурийити һәм японийидики намайишқа қатнашқан моңғулларниң хитай һөкүмитиниң моңғул кишилик һоқуқ паалийәтчиси хада һәм униң аилисигә қилған шәпқәтсиз муамилисини әйибләп, хитай һөкүмитидин хада һәм униң аилисидикиләргә әркинлик беришни тәләп қилғанлиқини билдүрди.

Кһәйред кһависгалт әпәнди сөзидә йәнә, ички моңғул һөкүмәт даирилириниң илгири хада билән йеқин мунасивәттә болған хаданиң достлири һәм хитайдики моңғул кишилик һоқуқ актиплириниң паалийәтлирини чәкләп уларни тәқиб астиға алғанлиқини баян қилди.

“һазир хитай һөкүмәт даирилири хада әпәндиниң йеқин сәпдашлири һәм хитайда бир қәдәр нами чиққан моңғул зиялийлириға қаритилған назарәтни күчәйтиватиду. Һәтта уларни тәқиб астиға елип уларниң барлиқ паалийәтлирини чәклимәктә. Биз 15 күн илгири ички моңғулниң тоңляв шәһиридики хочинху әпәндини тор бетидә елан қилған хада түрмидин чиққандин кейин хада вә униң аилисигә яр йөләктә болуш чақириқи сәвәблик өз өйидә нәзәрбәнд қилғанлиқи һәққидә мәлумат тапшурувалдуқ.”

Мәлум болушичә, моңғул кишилик һоқуқ паалийәтчиси хада хитай һөкүмити тәрипидин дөләтни парчилаш һәм җасуслуқ җинайити билән әйиблинип 15 йиллиқ қамақ җазасиға һөкүм қилинғандин кейин , чәтәлләрдики моңғул тәшкилатлири һәм хәлқара кишилик һоқуқ тәшкилатлири хадани қоюп бериш яки униң җаза муддитини қисқартиш һәққидә хитай һөкүмитигә көп қетим тәләп сунған икән. Нөвәттә, ички моңғул һөкүмәт даирилириниң моңғул кишилик һоқуқ паалийәтчиси хада һәм униң аилисигә бундин кейин қандақ муамилидә болуши, хәлқара кишилик һоқуқ тәшкилатлири һәм ғәрб дуняси көңүл бөлүватқан мәсилиләрниң бири һесаблинидикән.