Zhurnalist muhemmetjan abdullaning muddetsiz késilgenlik xewiri xelq'ara metbu'at we teshkilatlarning diqqitini tartti

Xitay merkizi xelq radi'o istansisi Uyghur bölümining muxbiri, selkin tor bétining bashqurghuchiliridin biri, zhurnalist muhemmetjan abdullaning muddetsiz késilgenlik xewiri xelq'ara metbu'atlar we xelq'ara teshkilatlarning küchlük diqqitini tartti.
Muxbirimiz shöhret hoshur
2010.12.24
Muhemmedjan-abdulla-kenishke-305.jpg Zhurnalist muhemmetjan abdullaning xizmet kinishkisi
RFA/Shohret Hoshur

Tünügün washin'gton pochtisi géziti, waqit zhurnili qatarliq gézit, zhurnallar, bügün fransiye axbarat agéntliqi we birleshme agéntliq qatarliq 50din artuq axbarat wasitiliri zhurnalist muhemmetjan abdullaning muddetsiz késilgenlik weqesi heqqide xewerler élan qildi. Xewerlerde omumyüzlük halda Uyghurlarning pikir erkinlikining qattiq cheklimige uchrawatqanliqi, bolupmu bu weziyetning 5 ‏-iyul weqesidin kéyin téximu éghirlashqanliqi, ipade erkinlikidin ibaret eng eqelliy insaniy heqqini qollan'ghanlarning wehshiy jinayetchilerge bérilidighan éghir jazalar bilen jazaliniwatqanliqi bayan qilin'ghan.

Xewerlerde, muhemmetjan abdulla üstidin échilghan sotning mexpiy bolghanliqi we bu weqening 8 aygha qeder dunyagha ashkarilanmighanliqi we bérilgen jazaning ishen'güsiz derijide éghirliqi alahide tekitlen'gen. Mezkur xewer yene chégrasiz muxbirlar teshkilati, dunya kishilik hoquqni közitish teshkilati qatarliq köpligen xelq'ara teshkilatlarning tor betlirige qoyuldi.

Fransiye axbarat agéntliqining xewiride, dunya Uyghur qurultiyi bayanatchisi dilshat rishitning töwendiki sözlirige yer bérilgen. " Muhemmetjan abdulla üstidin chiqirilghan höküm atilishta sotchining hökümi bolsimu, emeliyette da'irilerning hökümidur؛ yeni höküm siyasiy bir hökümdur." Birleshme agéntliqning xewiride dilshat rishitning töwendiki sözlirige yer bérilgen: "muhemmetjan abdulla héchqandaq jinayet ötküzgen emes, u eger rastinila shawgüen weqesi heqqide xewer yazghan we xewer terjime qilghan bolsa, undaqta u özining heqiqiy zhurnalistliq mes'uliyitini ada qilghan, zhurnalistliq exlaqini namayan qilghan. Biz höküm chiqarghan sotning jeryani we hökümning tepsilatini élan qilishni telep qilimiz."

Muhemmedjan-abdulla-turmide-305.jpg
Zhurnalist muhemmetjan abdulla türmide. 2009-Yili séntebir.
RFA/Shohret Hoshur
Bügün xelq'ara Uyghur qelemkeshler jem'iyiti radi'omizda bayanat bérip, muhemmetjan abdulla yoluqqan jazaning, bügün Uyghur qelemkeshliri duch kéliwatqan bésim we zerbining bir tipik misali ikenlikini bildürdi.

Mezkur jem'iyetning re'isi qeyser abdurusul, Uyghur qelemkeshliri bügün dunyadiki bashqa diktator döletlerdiki qelemkeshlerge nisbeten éytqanda, köp derijide éghir bésimgha uchrawatqan bolsimu, uchur-alaqining yétersizliki sewebidin dunyagha yéterlik derijide bilinmey kéliwatqanliqini eskertti.

Yéqinda radi'omizgha kelgen yene bir inkasta bayan qilinishiche, selkin tor bétide xalisane bashqurghuchiliq wezipisini ötewatqan 300 ge yéqin qelemkesh we yéziqchiliq heweskarliri bar bolup, bularning hemmisi 5 ‏-iyuldin kéyin tutqun qilin'ghan. Bu xewerni hazirghiche ispatlash mumkin bolmay kelmekte. Qeyser abdurusul ependining qarishiche, muhemmetjan abdullaning muddetsiz késilishi, tor bashqurghuchiliri heqqide jem'iyette tarqalghan ensiz xewerlerning asassiz emeslikini körsitidu.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.