Uyghur élide zadi qanchilik namrat bar?

Xitay hökümiti ötken on yil jeryanida Uyghur élide 2 milyon 840 ming ademning namratliqtin qutuldurulghanliqini körsetti shundaqla "12-besh yilliq pilani boyiche yene 1000 namrat yéza namratliqtin qutuldurush nuqtisi qilinip, bir milyon namrat azaytilidu" dep élan qildi.

Uyghur éli xitaydiki eng aldigha tizilidighan namrat rayonning biri, xitay hökümiti bashqurushidiki namratlarni yölesh ishxanisining 2001-yilidin hazirgha qeder tarqatqan xitaydiki namrat rayon, nahiye, yézilarning ehwalliri heqqidiki statistikiliq doklatlarda Uyghur éli izchil halda namratlar nopusi eng zich aldinqi üch rayonning biri bolup kelmekte.

Uyghur élide zadi qanchilik namrat bar? ularning namratliq ehwali qaysi derijide?

Bu so'allargha, xitay hökümitining Uyghur élining namratliq ehwali heqqide élan qiliwatqan melumatliridin jawab tapmaq tes. Chünki bu doklatlarda oxshimasliq we kishini ikkilendüridighan ziddiyetler mewjut we shundaqla Uyghurlarning heqiqiy namratliq ehwalliri körsitip bérilmigen. Yéqinqi melumatlarnila misal alsaq, 2007-yili 16‏-yanwar shinxu'a torida bérilgen xewerde, Uyghur aptonom rayonluq namratlarni yölesh ishxanisining doklatidin neqil keltürülüp "aptonom rayonda namratlar nopusi eslidiki üch milyon 290 mingdin, ikki milyon 240 minggha azlidi" déyilgen. Arqidinla yeni 2007-yili 9-mart xitay xewer torida Uyghur aptonom rayoni re'isining sözi neqil keltürülüp " namratlar nopusi 2001 -yilidiki ikki milyon 850 mingdin azlap, 2006-yili bolsa bir milyon 530 minggha chüshti " déyilgen.

Namratlar heqqidiki tarqatqan bu sanning qaysisi toghra?

Hetta, Uyghur aptonom rayonigha sékrétar bolghan jang chünshen hoquqni yürgüzüshtin ilgiri we töt aydin kéyinki élan qilin'ghan namratlar sanida zor perq bolup. -2010 Yili -8 yanwarda shinxu'a tori Uyghur aptonom rayoni namratlarni yölesh ishxanisidin ehwal igilep, Uyghur élide namratlar nopusining 2milyon 490 minggha yétidighanliqini élan qildi. Emma, jang chünshen wezipige olturup töt aydin kéyin bergen xizmet doklatida bolsa, Uyghur élidiki namratlar nopusi ikki milyon 270 minggha yetti dep körsetti. Uyghur aptonom rayoni hökümiti yilda 250 ming nopusni namratliqtin qutuldurush wezipisi bar, ejeba jang chünshen töt ay ichidila Uyghur élide 220 ming nopusni namratliqtin qutuldurdimu?

Bu öz-ara ziddiyetlik xewerlerdin bashqa yene, mushuninggha oxshash xitay hökümet axbaratlirining, aptonom rayon re'islirining, munasiwetlik namratlarni yölesh ishxanilirining Uyghur élining oxshash waqittiki namratliq ehwali heqqide élan qiliwatqan sanliri dawamliq özgirip turmaqta.

Jang chunshen Uyghur élini bashqurush üchün partkom bash sékrétarliqigha qoyulghan haman, xelq turmushini yaxshilashni birinchi orun'gha qoyidighanliqini wede qildi. Uning bu heqtiki bayanliri axbaratlarda köplep teshwiq qilinip alqishqa érishti. Jang chünshen "2020 -yiligha barghanda Uyghur élidin namratliq atalghusi süpürüp tashlinip, her bir kishining otturiche kirimi 10 ming yüendin ashurulidu" dédi. Bu ghaye. Emdi ré'alliqni közetsek, xitay hökümitining tengritagh torida 7-féwral élan qilghan xewiride körsitishiche, xitay yerlik hökümiti ötken on yilda Uyghur élidiki 30 nahiye-yézida namratlarni yölesh nuqtisi qurup, déhqanlarning kirimini 2000-yilidiki 980 yüendin, 2010-yildiki 3 ming 426 yüen'ge östürgenlikini ilgiri sürgen.

Buning aldida yeni 29-yanwar "boshün" türining "Uyghur biz" toridin neqil élip xewer qilishiche, 2010-yilida qeshqer, xoten we qizilsu qatarliq rayonlarda déhqanlarning kirimi 1500 yüendin 2000 yüen'giche bolghan. Bu ikki xewerdiki kirim sanidimu zor perq mewjut.

Uyghur élide memliket derijilik namrat nahiyige kirgüzülgen 27 nahiye bar, bularning köp qismi asasen Uyghur élining jenubigha jaylashqan üch wilayet hem bir oblastqa tarqaqlashqan. Xoten namrat nahiye eng jiq wilayettur. Biz bu jaydiki Uyghurlarning namratliq ehwali, ularning yilliq otturiche kirim ehwali heqqide bir qanche déhqanlardin téléfon arqiliq igiligen melumatlirimizdinmu, déhqanlarning heqiqiy kirimining bu xewerlerdikidin perqliq ikenliki melum boldi.

Uyghur élining namratliq ehwali heqqidiki hökümet doklatliri we axbarat élanliri shundaqla bu uchurlarni sélishturghanda, bu xewerlerning qaysisigha, kimning déginige ishinish kérek ? dégen mesilini peyda qilidu. Emeliyette, Uyghur élidiki namratlarni qutuldurush xizmiti, shundaqla déhqanlar köngül bölüwatqini hökümetning sanliq melumati yaki statistikiliq doklati bolmastin, belki kimni qandaq qutuldurush mesilisidur.