Noghaytu déhqanlirining térilghu yerlirini mejburiy sétiwélish dawamlashmaqta

Uyghur rayonida xitay shirketlirining yerlik hökümet da'iriliri bilen birliship “Halqima tereqqiyat pilani” namida, déhqanlarni térilghu yerlirini sétishqa mejburlash qilmishi barghanche éghirlashmaqta.
Muxbirimiz méhriban
2011.05.18
ghulja-xerite-305.jpg Uyghur élidiki ghulja shehirining orni.
RFA

Radi'omiz düshenbe küni chet'eldiki melum bir Uyghurning radi'omizgha bergen inkasigha asasen, bu yil etiyazda ghulja sheher etrapidiki yézilardin noghaytu yézisida ghulja sheherlik hökümet bilen yéziliq hökümetning mejburlishi bilen bir qisim déhqanlarning térilghu yerlirini, rayon'gha yéngidin yerleshken xitay shirketlirige sétip bergenliki heqqidiki uchurni igiligendin kéyin, ehwalni pishshiq bilidighan kishiler, noghaytu yézisidiki yérini sétishqa mejburlan'ghan déhqanlar hem yéza kadirlirigha téléfon qilip ehwal igiliduq.

Ghulja shehiridin ziyaritimizni qobul qilghan bir xanim özining noghaytu yézisida déhqanlarning yerlirining ghuljida élip bériliwatqan “Halqima tereqqiyat pilani” gha asasen, rayon'gha yerlishiwatqan xitay shirketlirige sétip bérilgenlikidin xewiri barliqini bildürüp, özining yerlik Uyghurlarning yerlirining xitay shirketliri qoligha ötüp kétiwatqanliqidin ensirewatqanliqini ipadilidi.

Bu xanimning bildürüshiche, bir qisim déhqanlar hökümetning térilghu yerlerni sétiwélish pilanigha naraziliq bildürüp, térilghu yérini sétishni ret qilghan. Emma yene bir qisim déhqanlar yerlik hökümet da'irilirining qiziqturushi, bésimi, xitay shirketlirining yuqiri baha qoyushqa wede bérishidek aldamchiliq wasitilirini qollinishi netijiside térilghu yerlirini xitay shirketlirige sétip bérishke mejbur bolghan.

Noghaytu yézisidin ziyaritimizni qobul qilghan bir xanim, bulturdin buyan noghaytu yézisida déhqanlarning térilghu yerlirini xitay shirketlirige sétip bérish teshwiqati élip bérilghanliqini, bir qisim déhqanlar yerlirini yéziliq hökümetning teshwiqati hem bésimi bilen xitay shirkitige sétip bergen bolsimu, emma özige oxshash yene bir qisim déhqanlarning térilghu yerlirini sétip bérishke qoshulmighanliqini bildürdi.

Bu xanim bizge bu qétim tereqqiyat rayoni pilanigha kirgüzülgen jaylarning noghaytu yézisining yar boyi mehellisi etrapidiki déhqanlarning aqtöpe, ittipaq yézilirigha tutishidighan jaylardiki térilghu yerler ikenlikini bildürdi.

Biz yézidiki déhqanlar teminligen yip uchigha asasen yérini xitay shirkitige sétip bérishke mejburlan'ghan bir déhqanni ziyaret qilduq.

Bu déhqan muxbirgha, noghaytu yézisidiki yar boyi etrapidiki mehellilerdin 4 mehellining texminen 4000 mo etrapidiki térilghu yérining yéziliq hökümetning teshwiqati hem bésimi bilen pilichi kömür kénini ötküzüwalghan xitay shirketlirige mejburiy sétip bérilgenlikini bildürdi.

Bu déhqan öz bayanida yerlik hökümet da'irilirining, xitay qanunida belgilen'gen “Déhqanlarning térilghu yerlirini igilimeslik” belgilimisige xilap halda, déhqanlarning térilghu yerlirini sétishqa mejburlishigha bolghan naraziliqini kinayilik ipadilep mundaq dédi.

Ular “Hökümet bergen yerni hökümet özi qayturuwalidu” dégen belgilimige asasen, déhqanlardin térilghu yerlirini sétip bérishni telep qildi. Qanunda déhqanlarning térilghu yerlirini sétiwélishqa bolmaydu, dep belgilen'gen. Qanunda yene déhqanlarning yérini sétishni ret qilish hoquqimu bar dep belgilen'gen. Emma emeliyette déhqanlarda nedimu qanun arqiliq öz menpe'itini qoghdash iqtidari bolsun?! déhqanlar öz béshigha bala kélishidin qorqidu. Hemmini éniq bilidighan partkom, hökümet dégenler déhqanlarning nechche ming mo térilghu yéri sétilsa, kélip chiqidighan éghir aqiwetni bilip turup, déhqanlarni yérimizni sétishqa mejbur qildi. Bu ishning qanunluq yaki qanunsizliqini höküm qilidighan adem téxi yoq. Siz yézimizda xelq wekilliri dep saylan'ghan kishilerni ziyaret qilip, ulardin ehwal igileng. Bizdiki teshwiqat orunliri mana mushundaq ehwallarni esli yézilargha kélip, déhqanlardin igilishi kérek idi. Heqiqiy muxbirlar esli mana mushundaq qiyin mesililerni, qiziq nuqtilarni waqtida inkas qilishi kérek idi. Mana hazir bizni qol qoydurup, yérimizni satquzdi. Biz ularning déginidek öz ixtiyarliqimiz bilen térilghu yerlirimizni hökümetning éhtiyaji üchün yene hökümetke qayturup berduq!

Qedirlik radi'o anglighuchi dostlar, biz noghaytu yézisidiki zor bir qisim térilghu yerlerning xitay shirketlirige erzan bahada sétilghanliqi mesilisi heqqide hökümet organlirining inkasini élish üchün, yéziliq hökümettiki kadirlar hem uningdin yuqiri derijilik hökümet organliridiki kadirlarnimu ziyaret qilip, ilgiriligen halda melumat bérishke térishimiz.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.