Xitay hökümiti norwégiyige qaratqan sayahetchilik ishlirini toxtatti
2012.07.23
Shu yildin bashlap xitay hökümiti özining dunya soda teshkilatigha ezaliq salahiyitige xilap halda norwégiyige soda-tijaret jehette bir qatar cheklimilerni qoyushni bashlighan. Nöwette norwégiyining déngiz we quruqluqtiki yazliq sayahetchiliki taza qiziydighan sayahet peslide xitay hökümiti yene xitay puqralirining déngiz sayahet pilanini emeldin qaldurghandin bashqa, norwégiyining sayahetchilik shirketlirining xitaygha qarita qilghan sayahet élanlirinimu chekligen.
Xitaydiki sayahet shirketlirining hemmisi hökümet tewelikide bolup, xitaydiki barghanséri ronaq tépiwatqan sayahet baziri yawropagha bolghan kolléktip sayahetchilik ishliri bilen küchliniwatqan bolghachqa, 2010-yili xitay hökümiti sayahetchilerning norwégiyige sayahet qilishini waqitliq chekligen bolsimu, lékin norwégiyini sayahet qilidighan döletler tizimliki qataridin chiqirip tashlimighan idi.
Lékin, hazir norwégiye yawropani aylinip sayahet qilidighan döletler tizimlikidin chiqiriwétilgen bolup, xitayning döletlik sayahet idarisi sayahet ömeklirining sayahet pilanini özgertiwetken. Ilgiri yaponiye asiya döletliri boyiche yawropagha qarita sayahetchilik ishlirini qanat yaydurghan döletning eng aldi bolghan bolsa, hazir xitay özining barghanséri béyiwatqan bay puqraliri bilen yawropa sayahetchilikini eng téz tereqqiy qilduruwatqan döletlerning biri bolup qalghan.
Norwégiye xitay hökümiti teripidin yawropani aylinip sayahet qilidighan döletler tizimlikidin chiqirip tashlan'ghandin kéyin, norwégiyining chet'elliklerni bashqurush idarisi norwégiyining béyjingda turushluq elchisi bilen alaqiliship, bu cheklesh buyruqi heqqide éniq jawabqa érishmekchi bolghan.
Norwégiye bilen xitay her ikki terep dunya soda teshkilati kélishimige eza döletlerdin bolup, xelq'araliq soda kélishimi xitayning norwégiyige yürgüzmekchi bolghan nöwettiki qararini chekleydu. Dunya soda teshkilati özige eza bolghan, soda émbargosigha uchrighan döletlerning naraziliqini tapshurup alidu we uninggha qaraydu.
Mezkur xewerge qarita, norwégiyidiki tor bet ziyaretchiliridin bireylen öz qarashlirini mundaq yazghan: xitay hökümitining ikki dölet arisidiki diplomatik munasiwetni we bizning shirketlirimizning xitay bilen bolghan soda alaqisini bikar qilishi néme dégen külkilik-he? méningche bolghanda, ulargha öz usuli bilen jawab qayturush kérek. Daniyidiki köpligen siyasetchiler xitaydek medeniyetsiz döletning diplomatliri bilen uchrishishni xalimaydu. Norwégiyimu xuddi daniyidek qilishi kérek idi. Bizning asasliq tijaret bazirimiz yawropa, skandinawiyidiki döletler we amérika bolushi kérek.
Yene bir norwég tordash gherb iqtisadining ösüshi heqqide tehlil yürgüzüp mundaq yazghan:
Egerde xitay gherbtiki döletler teripidin kolléktip halda bayqut qilin'ghan bolsa, buning norwégiyining nöwettiki weziyettin qutulushigha yardimi bolatti. Kéyinki on yilda gherb iqtisadining güllep yashnishigha xitaydin gherb bazarlirigha bösüp kirgen erzan bahaliq towarlargha istémalchilarning éhtiyajining körünerlik ashqanliqi seweb bolghan.
Bu yil norwégiyining chong tiptiki déngiz sayahetchilik paraxotliri, shirketliri 7 ming neper xitay sayahetchining kélishini texmin qilghan bolsimu, lékin xitay hökümiti cheklesh qararini téximu roshenleshtürgen hemde bu yil yazda déngiz sayahiti qilidighan 500 neper sayahetchining norwégiye bilen qilghan sayahet toxtamnamisi we sayahet pilanini pütünley emeldin qaldurghan.
Nöwette, norwégiye hökümiti xitay bazirini échishning chare-tedbirliri heqqide izden'gendin bashqa, norwégiyige qaritilghan soda-tijaret jehettiki bayqut qilishning waqitliq bolup qélishini ümid qilmaqta iken.