Nur bekrige Uyghur tor betliride yézilghan bir parche ochuq xet

Shinjang uyghur aptonom rayonining reisi nur bekri.

Emma maqale uzun ötmey tor betlerde bayan qilin'ghan bir qisim semimiy tenqidlerge oxshashla öchürülüsh qismitige duch keldi.

Maqale aldi bilen Uyghur aptonom rayonining re'isi nur bekrige xitap qilip mundaq deydu: re'is ependim, siz yighinlarda dawamliq xenzuche sözleysiz, siz özingiz re'is bolup turuwatqan rayonning Uyghur aptonom rayoni ikenliki ésingizde barmu - yoq? bilimen, siz xitayche oqughan bolghiningiz üchün, siz sözlewatqan yighinda kadirlar asasen xenzular bolghini üchün, qolayliq yaritish üchün xenzuche sözleysiz. Untungmangki, siz dölitimizning qanunigha xilapliq qiliwatisiz. Qanun buyiche Uyghurche sözlesh sizning hoquqingiz hem mejburiyitingiz."

Aptor maqaliside Uyghurlar, bolupmu Uyghur rehbiri kadirlar öz tilini özi qedirlimise, özini özi söymise bashqilarning közge ilmasliqining normal ehwal bolup qalidighanliqini eskertidu. Aptor bir rehber üchün ana tilda sözleshning yalghuz qolayliq - qolaysizliq mesilisila emes, bir milletning izzet ‏ - hörmitini qoghdash mesilisi ikenlikini tekitlep mundaq yazidu: " re'is ependim, qazaqistan prézidénti nursultan nezerbayifning rusche sewiyisi sizning xenzuche sewiyengizdin töwen emes, emma u rusiye prézidénti wiladimér putin bilen körüshkende, rus tilida emes, qazaqche gep qilidu. Etrapingizdiki terjimanlar del mushuning üchün ajritilghan. Aptor maqaliside, nur bekrining yighinlarda xitayche sözlishini, ijra qilinmaywatqan aptonomiye qanuni ichidiki hemmige ayan bolghan bir misal süpitide sherhileydu.

Aptor maqaliside qosh tilliq ma'aripni atalmish qosh tilliq ma'arip dep körsitidu. Atalmish qosh tilliq ma'aripning Uyghur tili we Uyghur medeniyitini yoqitish shundaqla milliy tarixni untuldurushni meqset qilghanliqini, heqiqiy qosh tilliq ma'aripning her ikki til, her ikki medeniyetning teng mewjut bolush we teng tereqqiy qilishqa yol échishi kéreklikini bayan qilidu.

Aptor yene, Uyghur rayonida, milliy rehbiri kadirlarni teyinleshte milliy héssiyattin xaliy bolushni ölchem qiliwatqanliqini, buning jem'iyet tereqqiyati üchün ziyanliq ikenlikini tekitleydu we mundaq deydu: milliy héssiyat öz medeniyitini söyüsh, öz tarixini söyüsh, öz millitidin pexirlinish démektur. Eger Uyghurlarning öz millitini söyüshi xataliq hésablansa, undaqta döletni söyüsh bilen milletni söyüsh bir - birige zitmu? Uyghurlar bu döletning puqrasi emesmu we yaki bu dölet Uyghurlarning döliti emesmu?"

Aptor yene bu heqte mundaq deydu: " milliy héssiyat eslide insaniy bir xususiyet, milliy héssiyatliq bolush gheyriy normalliq emes, eksiche, milliy héssiyattin xaliy bolush, gheyriy normalliqtur, éghir meniwiy késeldur, Uyghurlar rehber bolush üchün insaniy xususiyitidin ayrilishi, gheyriy normal bir insan bolushi shertmu?"

Aptor maqaliside, Uyghur rayonidiki heqsizliqlarni sanap we yézip tügetkili bolmaydighanliqini, buning pikir erkinliki, diniy étiqad erkinliki, tebi'iy bayliqlarning teqsimati mesilisi, Uyghurlarning ishqa orunlishish mesilisi qatarliq köpligen sahege chétilidighanliqini, bu mesililerni tilgha alghanlargha bölgünchilik qalpiqi keydurülüwatqanliqini bayan qilidu.

Aptor maqaliside yene, wang léchüenning muqimliq hemmini bésip chüshidu dégen chaqiriqi bilen xu jintaw Uyghur rayonini közdin kechürgende otturigha qoyghan shinjangda asasiy wezipe iqtisadiy tereqqiyat dégen chaqiriqining bir - birige zit ikenlikini körsitidu we re'is nur bekrining xu jintawning chaqiriqi buyiche emes, wang léchüenning chaqiriqi buyiche ish tutuwatqanliqini bayan qilidu.

Aptor maqalisining axirida Uyghurlarning milliy menpe'etining döletning menpe'etige xilap emeslikini, Uyghur menpe'etini qoghdash üchün xelq ammisi bilen birlikte ziyaliylar qoshuni we milliy rehberlik qatlimi teng heriket qilishi kéreklikini, re'is nur bekrining Uyghurgha wekil süpitide re'islikke teyinlen'gini üchün Uyghur menpe'etini qoghdashta bash tartalmas mes'uliyiti barliqini eskertidu we maqalisini mundaq axirlashturidu: eger millitimiz bu mesililerning söz arqiliq hel bolushigha ishenchini yoqitip qoysa, heq - hoquqini bashqa yollardin izdeshke mejbur bolup qalidu dep agahlanduridu.

Hörmetlik oqurmenler, yuqirida biz silerge weten ichidiki Uyghur tor betliride re'is nur bekrige qaritip yézilghan bir parche ochuq xetning mezmunini tonushturduq.