'ئوتتۇرا ئاسىيا دۆلەتلىرى ئارا سۇ مەسىلىسى' دېگەن قانداق مەسىلە؟
ﻣﯘﺧﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﯞﻩﻟﻰ
2009.04.28
2009.04.28
سۇ مەسىلىسى سۆھبەتلىرى
فرانسىيە ئاگېنتلىقىنىڭ بايان قىلىشىچە، بۈگۈن قازاقستان، ئۈزبېكستان، تاجىكستان، قىرغىزستان، تۈركمەنستاندىن ئىبارەت ئوتتۇرا ئاسىيادىكى بەش دۆلەت باشلىقلىرى جەم بولۇپ، سۇ مەنبەلىرىدىن ئۆز - ئارا تەڭشەپ پايدىلىنىش توغرىسىدا بىرلەشمە ئاخبارات ئېلان قىلىشقا تىرىشتى. بۇ، خەلقئارادا ئارال دېڭىزىنى قوغداشنى مەقسەت قىلىپ 2003 - يىلى قۇرۇلغان خەلقئارا فوند جەمئىيىتى دائىرىسىدە ئېلىپ بېرىلغان تۇنجى قېتىملىق ئالىي دەرىجىلىك ئۇچرىشىش بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. ئەمما بۇ قېتىمقى ئالىي دەرىجىلىك ئۇچرىشىشتا سۆھبەت ناھايىتى قېيىن بولدى. تالاش-تارتىش ۋە ئىختىلاپلار ناھايىتى جىددىي تۈس ئالدى.خەۋەردە تەسۋىرلىنىشىچە، قازاقستان بىلەن ئۈزبېكستان ئارىلىقىدىكى ئارال دېڭىزى دۇنيا بۇيىچە تۆتىنچى چوڭ ئىچكى دېڭىز بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. ئەمما ئوتتۇرا ئاسىيادىكى بەش دۆلەتنىڭ مۇشۇ سۇ مەنبەسىدىن قانداق پايدىلىنىش مەسىلىسى سابىق سوۋېت ئىتتىپاقى دەۋرىدىلا ياخشى ھەل قىلىنمىغان مەسىلە ئىدى. ئوتتۇرا ئاسىيادىكى بەش دۆلەتنىڭ باشلىقلىرى بۇ قېتىمقى سۆھبەتتە سۇ مەنبەلىرىدىن ئۆز-ئارا تەڭشەپ پايدىلىنىش جەھەتتە كېلىشم ئىمزالىيالمىغاندىن كېيىن، ئۇلار ھازىر ئۇچۇر ۋاستىلىرىدىن خالى ھالدا يېپىق سۆھبەت ئۆتكۈزۈشكە باشلىدى. بۇنىڭ نەتىجىسى تېخى مەلۇم ئەمەس.
يەرشارى مۇھىت پەنلىرى دوكتورى، ھازىر ئامېرىكىدا تۇرۇۋاتقان پەيزۇللا زەيدىن ئوتتۇرا ئاسىيادىكى سۇ مەسلىسى ۋە ئۇنىڭ كەلگۈسى ھەققىدە مۇلاھىزە ئېلان قىلدى.