Пакистан армийиси тәркибидә ишлигән уйғур

Мәвливи һапиз муһәммәд һәсәнниң атиси шу вақиттики миллий инқилабниң алдинқи қатардики пидаийлиридин болуп, униң аилисиму чәтәлләргә чиқип кетишкә мәҗбур болғанлардин бири икән.

Мәвливи һапиз муһәммәд һәсән аилиси билән бирликтә 1937 -  йили уйғур елиниң йәкән шәһиридин һиҗрәт қилип һиндистанға чиқип кетиду. Кейинчә һиндистан иккигә  бөлүнүп пакистан дөлити барлиққа кәлгәндә, мәвливи муһәммәд һәсән пакистан дөлити тәркибидә әскәр болуп ишлигән икән.

Сәуди әрәбистаниниң мәккә мукәррәм шәһиридә турушлуқ алим муһәммәд қасим һаҗимға мәвливи һапиз муһәммәд һәсән һәққидә мәлумат елиш үчүн бир қанчә соал билән мураҗиәт қилған идуқ.

Муһәммәд қасим һаҗим билән сөһбәт

Муһәммәд қасим һаҗим мәвливи һапиз муһәммәд һәсәнни тонуштуруп мундақ диди:" бу адәм әслидә йәкәнлик иди, йәкәндин һиндистанға оқуш үчүн чиққан болуп, яхши оқуған вә катта алим болған киши иди. Һиндистанда бу адәмни тонумайдиған алим йоқ дийәрлик иди. Мәвливи һапиз муһәммәд һәсән  кичикидин диний вә пәнний илимләрни тәһсил қилишқа башлиған болуп, 1958 -  йили пакистанниң пәнҗаб университетиниң шәриәт вә қанун факултетини пүттүриду. 1964 -  Йили шу университетта магистирлиқ унваниға еришиду. Шуниңдин кейин пакистан дөләт армийиси тәркибидә 7 йил ишләйду. У  пакистан армийиси сепидә яхши ишлигәнликтин, пакистан дөләт мудапиә министирлиқиниң бир қанчә қетимлиқ мукапатиға вә тәқдирнамисиға еришкән. Һаятиниң ахирқи мәзгиллиридә сәуди әрәбистанға келип, сәуди әрәбистан радиосиниң уйғур бөлүмидә бир мәзгил ишлигән иди."

Мәвливи һапиз муһәммәд һәсәнниң иш - паалийәтлири

Муһәммәд қасим һаҗимниң ейтишичә, мәвливи һапиз муһәммәд һәсән ана вәтини уйғур елигә қәлби бағланған, вәтәнпәрвәрлик роһи наһайити йүксәк болуп, уйғурларниң бешиға кәлгән бәхтсизликләр вә уйғур елиниң тарихи һәққидә қиммәтлик әсәрләрни йезип, урду вә енгилиз тиллирида нәшр қилдурған икән. Униң уйғурлар һәққидә язған бәзи мақалилири өз вақтида әрәбчә, франсузчә тилларға тәрҗимә қилинған икән. Униң "уйғурларниң тарихи", "қәшқәр дияри" намлиқ урду тилида язған китаблири, пакистан кутубханилирида һазирму бар икән.