Térrorluqqa qarshi urushning xitay - pakistan dölet mudapi'e munasiwetlirige körsitidighan tesiri heqqide mulahize

Pakistan dölet mudapi'e tor bétide pakistan - amérika - xitay munasiwetliri heqqide bérilgen bir parche maqalide, térrorluqqa qarshi urushning xitay - pakistan dölet mudapi'e munasiwetlirige körsitidighan tesiri heqqide mulahize yürgüzülgen.
Muxbirimiz jüme
2008.09.30
xu-musharrap-pak-xitay-305.jpg Xitay reisi xu jintaw bilen musherrep birge.
AFP Photo
Maqalide otturigha qoyulishiche, pakistan térrorluqqa qarshi urushta amérikini qollapla qalmay yene, xitay hökümitining Uyghurlarning qoralliq küreshlirini basturushighimu yardem qilghan.

" Ular amérikini oxshimaydighan muddi'a - meqset we chiqish nuqtisida turup qollidi"

Mezkur maqale hindistan hawa armiye uchquchilar etritidin pénsiyige chiqqan mayor hemde "dunya dölet mudapi'e obzorliri" jurnilining mexsus sehipe yazghuchisi tariq mehmud ashrafning aptorluqida yézilghan bolup, u maqalisini, 11 - séntebir paji'esi yüz bergendin kéyin, pakistan we xitayning oxshashla halda amérikini qollaydighanliqini ipadileshkenliklirini otturigha qoyidu we: " emma ular amérikini oxshimaydighan muddi'a - meqset we chiqish nuqtisida turup qollidi" dep maqalisini bashlaydu.

Uning otturigha qoyushiche, amérika bashchiliqidiki térrorluqqa qarshi urush, istratégiye jehette amérikining menpe'etige payda élip kelgen bolup, amérika bu arqiliq özining köp sandiki qoshunlirini xitaygha yéqin jaygha orunlashturushqa we pakistanni bu urushqa sörep kirishke muweppeq bolalighan.

Küch tengpungluqini washin'gton terepke buridi

Aptor bu heqtiki mulahizisini dawamlashturup mundaq yazidu: " bu ilgirileshler xitayning mezkur rayonda kéngiyiwatqan tesirining aldini élipla qalmay, belki yene mezkur rayondiki küch tengpungluqini washin'gton terepke buridi."

Aptorning otturigha qoyushiche, istratégiye jehettin élip éytqanda, amérika qisimlirining mezkur rayondiki mewjutluqi xitayning alliqachan békitip bolghan gherb istratégiyisini keskin rewishte astin - üstün qiliwetken. Netijide, xitay hökümiti buninggha qarshi heriket qollinish üchün pakistanning paris qoltuqi we ereb déngizigha kirish éghizigha jaylashqan gwadar portining qurulushini astirittin küchlük qollighan we qurulush ishlirigha arilashqan.

Aptor pakistan da'irilirining amérika bashchiliqidiki térrorluqqa qarshi urushni qollishi bilen pakistanning xitay bilen bolghan munasiwetlirige éghir dexli yetmigenliki, buningdiki sewebning xitayningmu térrorluqqa qarshi urushta zor dölet menpe'eti barliqini otturigha qoyghan.

Pakistan hökümiti xitayning Uyghurlarni basturushini qollighan

Aptor maqale dawamida, pakistan bilen xitayning térrorluqqa qarshi turushta yene parallil halette bir birini qollighanliqini ilgiri sürgen we pakistanning mushu nuqtida turup pakistandiki Uyghurlarni basturghanliqini otturigha qoyup: " pakistan xitayning shinjangdiki bölgünchilik herikitini basturushigha hemkarlashti. Pakistan eskerliri sherqi türkistan islami herikitining bashliqini 2003 - yili öktebirde étip öltürdi" dep yazghan we 2004 - yili xitay hem pakistanning Uyghur élide térrorluqqa qarshi manéwér ötküzgenlikini qoshumche qilghan.

Pakistan hökümiti ottura yolda méngishqa mejbur

Maqalide körsitilishiche, yéngidin döletning rehberlik ornigha chiqqan pakistan hökümiti öz hakimiyitining "dindin xali" we "libéral" ikenlikini ilgiri sürüp kéliwatqan bolsimu, emma térrorluqqa qarshi küresh dawamlishiwatqan shara'itta yene xitay - amérika - pakistan munasiwetlirini qandaq tengshesh mesilisige hemde pakistan térrorluqqa qarshi urushtiki qollashta xitay terepke éghip kétemdu? pakistan armiyisi xitay tereptin özige éhtiyajliq qorallarni alalamdu? dégendek bir qatar so'allargha duch kélidiken.

Maqalide ilgiri sürülishiche, amérika qisimlirining mezkur rayondiki mewjutluqining dawamlishishigha egiship pakistan yéngi hökümiti özining tashqi siyasetlirini tengshep we shekillendürüp mangidiken hemde özining amérika we xitay munasiwetlirini tengsheshte peqet ottura yolda méngishqa mejbur bolidiken.

Uningdin bashqa yene pakistan amérikining ilghar qorallirini sétiwélishni dawamlashturghandin sirt xitaydin köplep erzan bahaliq qorallarni sétiwélishini toxtatmaydiken.

Maqalide bu heqte bérilgen tehlilde otturigha qoyulishiche, pakistan yéngi hökümiti amérikining térrorluqqa qarshi urushini qollashni izchil dawamlashturidiken hemde oxshash waqitta pakistandiki Uyghur qoralliq küchlirining herikitini qollimaydiken we pakistanning Uyghur qoralliq küchlirining panah jayigha aylinip qélishining aldini élishqa heriket qilidiken.

Maqale aptori tariq mehmud ashraf ependi mudapi'e we istratégiye penliri boyiche magistirliq unwanigha érishken bolup u hazir xelq'ara siyaset we diplomatiye saheside ilim tehsil qilmaqta.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.