پالاۋدىكى ئۇيغۇرلار ئاۋسترالىيە رادىئوسىدا ئۆزلىرى ۋە ئۇيغۇر ۋەزىيىتى ھەققىدە پىكىر بايان قىلدى

ﺳﯜﺭﻩﺕ، ﭘﺎﻻﯞ ﭘﺮﯦﺰﯨﺪﯦﻨﺘﻰ ﺟﻮﻧﺴﻮﻥ ﺗﻮﺭﯨﺒﺌﻮﯕﻨﯩﯔ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺟﯜﻣﻪ ﻛﯜﻧﻰ ﺩﯗﻕ ﯞﻩﻛﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻥ ﺩﻭﺳﺘﻠﯘﻕ ﺳﯚﻫﺒﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺵ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﭼﺎﺗﻤﺎ ﺳﯜﺭﻩﺗﻠﻪﺭﺩﻩ، ﭘﺎﻻﯞﺩﯨﻜﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﯞﻩ ﺋﯘﻻﺭ ﺗﯘﺭﯗﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﻮﻳﻨﯩﯔ ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺷﻠﯩﺮﻯ.

پالاۋدىكى ئۇيغۇرلار تۈنۈگۈن ئاۋسترالىيە رادىئوسىدا قىلغان سۆزىدە ئۆزلىرىنىڭ بېرىشنى خالايدىغان دۆلىتى سۈپىتىدە ئاۋسترالىيىنى تىلغا ئالغان. سابىق مەھبۇسلاردىن ئابدۇلغاپپار ئابدۇراھماننىڭ بىلدۈرۈشىچە، ئۇلارنىڭ ئاۋسترالىيىنى ئارزۇ قىلىشتىكى سەۋەبلەر مۇنداق: بىرىنچى، ئاۋسترالىيىدە نىسبەتەن كۆپ ساندا ئۇيغۇر نوپۇسىنىڭ بولۇشى، ئىككىنچى، مۇسۇلمانلارغا ئۇيغۇن تۇرمۇش ئىمكانلارنىڭ يېتەرلىك بولۇشى، ئۈچىنچىدىن، نۆۋەتتە ئۆزلىرى ئۆگىنىۋاتقان ئىنگلىز تىلىنىڭ ئاۋسترالىيىدە ئىشلىتىلىشى.

پالاۋ پرېزىدېنتى جونسون توربىيوڭمۇ ئاۋسترالىيە رادىئوسىدا سۆز قىلىپ، ئۇيغۇرلارنىڭ يۆتكىلىدىغان دۆلىتى ئاۋسترالىيە بولۇشى كېرەكلىكىنى بىلدۈرگەن ۋە ئاۋسترالىيە ھۆكۈمىتىنى ئۇيغۇرلارنى قوبۇل قىلىشقا چاقىرغان. توربىيوڭ سۆزىدە پالاۋدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نۆۋەتتىكى ئەھۋالىنىڭ ياخشى ئىكەنلىكىنى، ئەمما كېيىننى نەزەردە تۇتقاندا، ئۇيغۇر جامائىتى كۆپرەك ئولتۇراقلاشقان بىر دۆلەتتە ياشىشى كېرەكلىكىنى، شۇڭا ئاۋسترالىيىنىڭ ئۇلار ئۈچۈن ئەڭ ئۇيغۇن دۆلەت ئىكەنلىكىنى بىلدۈرگەن. ئۇ يەنە، پالاۋدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نۆۋەتتە پەقەت جىسمانىي جەھەتتىنلا ئەركىنلىككە ئېرىشكەنلىگىنى، ئەمما ئۆي ئوچاقلىق بولۇش قاتارلىق نورمال ھايات ئېھتىياجلىرى قامدالماي تۇرۇپ بۇ ئەركىنلىكنى تولۇق ئەركىنلىك دېگىلى بولمايدىغانلىقىنى ئەسكەرتكەن.

گۈەنتانامودىن قويۇۋېتىلگەن ئۇيغۇرلار بارغان دۆلەتلەردە دەسلەپكى كۈنلەردە بىر قىسىم ئۆكتىچىلەرنىڭ نارازىلىقىغا ئۇچرىغان، ئەمما ئۇزۇن ئۆتمەي بۇ نارازىلىقلار پەسىيىشكە باشلىغان. ئابدۇلغاپپار ئابدۇراھمان تۈنۈگۈنكى سۆزىدە، ئۆزلىرىنىڭ خىتاي تەرىپلىگەندەك قورقۇنچلۇق ئىنسانلار ئەمەسلىكىنى، پەقەت ئادەتتىكى كىشىلەر ئىكەنلىكىنى تەكىتلىگەن.

ئەھمەد ئابلەھەت بولسا، ئۇيغۇرلارنىڭ تىنچلىق سۆيەر بىر مىللەت ئىكەنلىكىنى، ئەمما خىتاي تەرىپىدىن ئۈزلۈكسىز زۇلۇمغا ئۇچراۋاتقانلىقىنى بىلدۈرگەن ۋە خىتاينىڭ يېقىنقى باستۇرۇشلىرىنى ئەسلىتىپ ئۆتكەن. ئەھمەد ئابلەھەت يەنە، ئۆزلىرىنىڭ خىتايدىن باشقا ھېچقانداق بىر دۆلەت ياكى ھۆكۈمەتكە قارشى ئەمەسلىكىنى، شۇڭا ئامېرىكىنىڭ 2003 - يىلى گۇناھسىز ئىنسانلار دەپ ئېلان قىلغانلىقىنى بىلدۈرگەن. ئۇ يەنە خىتاينىڭ، ئۆزلىرىنىڭ ئەركىن، ئازادە ۋە خاتىرجەم ياشىشىنى خالىمايدىغانلىقىنى، شۇڭا دىپلوماتىك ۋاسىتىلار ئارقىلىق باشقا دۆلەتلەرنىڭ قوبۇل قىلىشىغا توسقۇنلۇق قىلىۋاتقانلىقىنى بىلدۈرگەن.

پرېزىدېنت جونسون توربىيوڭ مەتبۇئاتلاردا پالاۋدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ پالاۋ خەلقىدە ياخشى تەسىر قالدۇرغانلىقىنى ئىزچىل ھالدا تەكىتلەپ كەلگەن، شۇنداقلا ئۇيغۇرلارنىڭ ئۆگىنىش قىزغىنلىقى ۋە تىرىشچانلىقىغا قايىللىقىنىمۇ كۆپ قېتىم بىلدۈرگەن ئىدى. مەلۇم بولۇشىچە،  ئۇلارنىڭ دىنىي ۋە ئەخلاقىي پرىنسىپلىرىنىڭ مۇستەھكەملىكى ئەتراپتىكىلەردە چوڭقۇر تەسىر قالدۇرغان.

توربىيوڭنىڭ سۆزلىرىدىن مەلۇم بولۇشىچە، نۆۋەتتە پالاۋدىكى ئۇيغۇرلار ئىنگلىز تىلى كۇرسىنى داۋام قىلماقتا ۋە ئۇلارنىڭ ئىنگلىزچە سەۋىيىسى يېڭى كەلگەن چاغدىكىگە نىسبەتەن كۆزگە كۆرۈنەرلىك ئىلگىرىلىمەكتە.

يۇقىرىدىكى ئاۋاز ئۇلىنىشىدىن، بۇ ھەقتىكى مەلۇماتىمىزنىڭ تەپسىلاتىنى ئاڭلايسىلەر.