Пәйзиват наһийисидә тоқунуш йүз бәрди

4 - Авғуст күнидики һуҗумда өлтүрүлгән 16 хитай қораллиқ сақчи хадимлириниң матәм мурасимға қатнишиватқан уйғурларниң йиғилип турушқан вә бир хитай сақчисиниң кишиләр топини назарәт қилип турған көрүнүши. 2000 Ға йеқин уйғурларму матәм мурасимиға қатнашқан болуп, бир нәччә кишиләр AFP мухбириға өзлириниң матәмгә буйруқ билән қатнишиватқанлиқини ейтқан.

27 - Авғуст күни пәйзиват наһийисидә сақчилар билән уйғурлар оттурисида қораллиқ тоқунуш йүз бәргәнлики һәққидә дуня уйғур қурултийиниң радиомизға йәткүзгән җидди учуридин кейин, пәйзиват наһийисидики мунасивәтлик орунлардин вәқә һәққидә тәпсили мәлумат елишқа тириштуқ.

Әмма наһийилик җамаәт хәвпсизлик идариси вә һөкүмәт орунлири телефонимизни қобул қилмиди, әмма наһийидә олтурушлуқ бир уйғур раст шундақ бир вәқәниң болғанлиқини аңлиғанлиқини ейтти.

Биз бу кишидин вәқәниң 4 - йеза, йәни қизил бойида йүз бәргәнлики һәққидә дәсләпки учурға игә болғандин кейин, қизил бойи йезилиқ сақчи понкитиға телефон қилдуқ, гәрчә сақчи соалимизға җаваб беришни рәт қилған болсиму униң позитсийиси дәрвәқә йеза вәзийитиниң нормал әмәсликини ашкарилиди.

Бизниң йәнә йезилиқ һөкүмәт орунлириға урған телефонлиримиз уланмиғанлиқи үчүн, йәрлик аммидин әһвал игиләшкә тириштуқ, йәрлик деһқанлардин игилигән учурларға қариғанда, мәзкур вәқәниң буниңдин икки һәптә илгири йәни 12 - авғуст яман яр йезисидики йол тәкшүрүш понкитида хитай аманлиқ хадимлириға пичақ билән һуҗум қилип икки сақчини өлтүрүп вә бир йезилиқ партийә ячейка кадирини яриландурғандин кейин ғайип болған 3 кишини тутқун қилиш җәрянида йүз бәргән тоқунуш болуши мүмкинлики су йүзигә чиқмақта.

Вәқәдә һуҗумға учриған сақчиларниң һәм қолға елинғанларниң әһвалини игиләш үчүн наһийилик вә йезилиқ сақчи органлириға телефон қилған болсақму, улар телефонимизға қайта җаваб бәрмиди.

Игилишимизгә қариғанда бу тоқунушта йәнә бир қанчә сақчи һуҗумға учриған. Биз бу вәқәдә өлгән яки яриланғанларниң әһвали һәққидә мәлумат елиш үчүн пәйзиват наһийилик дохтурханиниң җидди қутқузуш бөлүмигә телефон уруп синап көрдуқ.

Яриландурулған сақчиларни қутқузушқа қатнашқан сестираниң ейтқинидәк, бу вәқәдиму, өлгән һәм яриланған сақчилар, илгири сәмән йоли вә яман ярда йүз бәргән һуҗумларға охшаш тиғ билән боғузланған һәм яриландурулған.

Қәшқәрдә 4 - авғуст йүз бәргән сәмән йоли вәқәси вә кучада 10 - авғуст йүз бәргән һәм йәнә 12 - авғуст бу яман ярда йүз бәргән һуҗумларда, хитай қораллиқ қисимлири, сақчи вә һөкүмәт орунлири асаси һуҗум нишани болуп кәлди. Шундақла һуҗум қилғучиларниң асаслиқ ишләткән қорали пичақтур.

Хитай даирилири бу вәқәләрни терорлоқ һуҗум дәп елан қилған болсиму әмма бирләшмә агентлиқи мәзкур вәқәләр һәққидә елан қилған хәвиридә вәқәни "җасарәтлик һуҗумлар" дәп атиған иди. Шундақла хәлқаралиқ ахбарат органлири бирдәк бу вәқәләрни йәрлик хәлқниң һөкүмәтниң бесимиға қарши елип барған үч елиш характерлик һуҗумлири вә олимпик һарписида дуняға бәргән сигнали дәп мулаһизә қилип кәлмәктә.

Роейтерс, мәркизи агентлиқ қатарлиқ хәлқара мәтбуатларниң хәвәр қилишичә, йеқиндин буян җамаәт хәвпсизлик, дөләт бихәтәрлик, чегра мудапиә қатарлиқ тармақлар бирликтә қәшқәр вилайитидә, гиләм тазилаш һәрикити намида кәң - көләмлик тутқун қилиш һәрикитини давамлаштуруватқан болуп, 150 қетим ахтуруш һәм тутуш һәрикити җәрянида 500 дин артуқ кишини қолға алған.

Хитай даирилири мәзкур вәқә һәққидә һазирғичә техи ипадә билдүрмигән болсиму, әмма көзәтчиләр пәйзиватта йүз бәргән бу уйғурларни тутқун қилиш һәрикитиниңму гиләм тазилаш һәрикитиниң бир қисми болуши мумкинликини пәрәз қилмақта.

Мухбирлиримиз мәзкур вәқәдә қолға елинғанлар вә вәқәниң тәпсилати һәққидә давамлиқ мәлумат игилимәктә.