Йәнә бир қабилийәтлик яш карханичиниң қолға елиниши ғулғула қозғиди

Истансимизға бу һәқтә инкас қилғучилар муһәммәд елиниң диянәтлик, қабилийәтлик, илғар пикирлик, муһими милләтпәрвәр бир үлгилик карханичи икәнликини, униң туюқсиз җинайәтчигә айлинип қелишиниң уйғурлар арисида гуман қозғаватқанлиқини билдүрүшмәктә.

Өзини хитай өлкисидә сода қиливатқан бир уйғур дәп тонуштурған бири, йеқинда истансимиз билән алақилишип, шаңхәй қиран сода чәклик ширкитиниң баш директори муһәммәд ели османниң хитай даирилири тәрипидин түрлүк җинайәтләр артилип туюқсиз тутқун қилинғанлиқини ашкарилиди һәмдә муһәммәд елидәк йетишкән, қабилийәтлик, тоғра йолда игилик тиклигүчи уйғурларниң тунҗи қетим мушундақ җинайәтләр артилип вәйран қилиниши әмәсликини әскәртти, чүнки бундин илгири уйғур елидики гүлйүрәк ширкитиниң директориму алдамчилиқ җинайити билән қолға елинған иди.

Бу учурдин кейин, шаңхәй қиран ширкити вә муһәммәдәли осман һәққидики издинишлиримиздин мәлум болдики, йәкән наһийилик җамаәт хәвпсизлик идариси сақчилири уни 2012-йили 7-авғуст җинайәт гумандари сүпитидә тутуп-6 сентәбирдә рәсмий қолға алған, шаңхәйдики қиран сода чәклик ширкити вә үрүмчи,йәкәндики тармақ ширкәтлири тақалған болсиму, бу хәвәр техи өткән һәптә бир қисим уйғур тор бәтлиридә пәйда болған һәмдә тез арида тордашлар арисида ғулғула пәйда қилған.

Муһәммәд ели османниң шәхси архипиға даир учурларға асасланғанда, 35 яшлиқ бу яш карханичи, қәшқәр қағилиқ наһийисидә туғулуп өскән. 2004-Йили шинҗаң университети хәвәрлишиш кәспини пүттүргән, униңдин кейинки 5 йилда йәни 2009-йилиға қәдәр шаңхәй чәтәл тили университети, шаңхәй туңҗи университетлирида инглиз тили, немис тиллирини өгәнгәндин сирт, кархана башқуруш кәспидә магистир аспирантлиқини оқуған. Бу җәрянда шаңхәй шәһәрлик шинҗаң сода җәмийитиниң даимий ишлар мәсул һәйити болған.

У 2009-йили 3-айда шаңхәйдә қиран сода чәклик ширкитини қуруп ширкәт баш директори болған, 2009-йили җуңго “мунәввәр мусулман карханичи” шәрипигә еришкән. 2010-Йили 3-айда җуңгу-әрәб әллири сода мәдәнийәт алмаштуруш җәмийитиниң муавин баш катиплиқиға өстүрүлгән.

Қиран ширкитигә кәлсәк, бу ширкәт мулазимәтни асас қилған болуп, асасән импорт, експорт, мусулманчә йемәклик вә турмуш буюмлирини сетиш, уйғур елиниң йәрлик мәһсулатлирини хитай вә чәтәлләргә експорт қилиш қатарлиқ содилардин башқа йәнә, мусулманлар мулазимәт мәркизи, көргәзмә уюштуруш мулазимити, чәтәлгә оқушқа чиқириш мулазимити, вакалитән виза беҗириш мулазимити қатарлиқ сода вә мулазимәт түрлирини йолға қоюп тез раваҗ тепиватқан яш ширкәт.

Нөвәттә, җинайәтчигә айланған бу шәхс һәтта шинҗаң телевизийисиниң иқтисад программисиниң издәнгүчиләр сәһиписидә 2010-йили 4-май күни авангарт яш карханичи сүпитидә мәхсус тонуштурулған, у программа ахирида өзиниң бундин кейинки пиланлири һәққидиму тохталған.

Шинҗаң қанунчилиқ гезитиниң бу йил 16-өктәбир санида муһәммәд елиниң қолға елиниш җәряни мундақ тәсвирләнгән, бир әр 7-авғуст йәкән наһийилик җамаәт хәвпсизлик идарисигә келип муһәммәд елиниң униңдин 75 миң йүән пул елип ялған паспорт беҗирип бәргәнликини мәлум қилған. Сақчиларниң делони ениқлаш җәрянида муһәммәд елиниң 55 кишидин паспорт беҗирип бериш үчүн җәмий 805 миң йүән алғанлиқи мәлум болған.

Ениқлинишичә, муһәммәд ели бултур қазақистанда тиҗарәт қилған җав җишиң исимлик бир хитай билән тонушқан, җав җишиң паспорт һәл қилалайдиғанлиқини ейтқандин кейин, муһәммәд ели униң билән һәмкарлишишқа башлиған. Бу йил майдин тутулғичә у җав җишиңға 34 адәмниң паспортини беҗиргүзүш үчүн 340 миң йүән, йәнә парчә хираҗәт үчүн 12 миң йүән бәргән. Әмма җав униңға сахта паспорт ясап әвәткән, бу сахта паспортниң бирини алған давут, йәкән наһийилик җамаәт хәвпсизлик идариси чеградин кирип чиқишни башқуруш әтритигә барғанда, сақчилар униң паспортиниң сахтилиқини ейтқан, давут шу күнила делони мәлум қилған.

Муһәммәд елиниң һазирқи әһвали, җинайи җазаға тартилған-тартилмиғанлиқи техи ениқ әмәс. Бу һәқтә мәлумат елиш үчүн биз йәкән наһийилик җамаәт хәвпсизлик идариси қатарлиқ хитай сақчи даирилири билән алақиләшкән болсақму, сақчилар бирдәк бу һәқтә бизни учур билән тәминләшни рәт қилип кәлмәктә.

Шинҗаң қанунчилиқ гезитиниң хәвиридә, муһәммәд елиниң сахта паспортни билип туруп җав билән һәмкарлашқанлиқини, йәнә униң нурғун кишиләрниң пулини алдап еливалғанлиқи, йеқиндин буян униң содисиниң раваҗ тапмай ширкитиниң заваллиққа қарап йүзләнгәнлики, қийин әһвалда қалған муһәммәд елиниң әхлақ қаришиниң төвәнләп қанунни көзгә илмиғанлиқтин җинайәт патқиқиға патқанлиқи тәсвирләнгән.

Әмма, уни билидиған уйғурлар нәччә милйон долларлиқ хәлқаралиқ чоң сода билән шуғуллиниватқан билимлик, әхлақлиқ яш карханичи болған муһәммәд елиниң ундақ әхмәқлиқ қилишиға, азғина мәнпәәт үчүн билип туруп җинайәт йолиға меңишиға ишәнмәйдиғанлиқини, буниң йәнә бир қабилийәтлик карханичини, уйғур игиликини вәйран қилиш үчүн қурулған қилтақ дәп гуман қиливатқанлиқини билдүрүшмәктә, шундақла безиләр йәнә, әгәр муһәммәд елиниң сахта паспорт ишләп алдамчилиқ қилғанлиқи раст болған тәқдирдә“немә үчүн шунчә көп киши 200 йүәнгә алғили болидиған паспорт үчүн сақчиға илтимас қилмай, муһәммәд елигә охшаш йоли барларға бунчә күп пул хәҗләшкә мәҗбур болиду ? хәлқниң қанунлуқ паспорт беҗирәлмәй арқа ишиктин меңиши вә мушундақ сахтилиқларға йочуқ ечилиши кимниң хаталиқи дәп соал қоймақта.