Xeter astidiki milletlerni qoghdash teshkilati besh Uyghurni xitaygha qayturup bergen pakistanni qattiq eyiblidi

8-Ayning 10-küni bash shtabi gérmaniyining götin'gen shehirige jaylashqan xeter astidiki milletlerni qoghdash teshkilati bayanat élan qilip, pakistan hökümitining 9-awghust küni besh neper Uyghurni xitaygha qayturup bergenlikini qattiq eyiblidi. Bayanat “Pakistan hökümiti besh neper Uyghurni xitaygha erzanla sétiwetti. Bu besh neper Uyghur xitaylar teripidin uzun muddetlik qamaq jazasigha, hetta ölüm jazasigha uchrishi mumkin” dégen qattiq ibare bilen bashlan'ghan.

Xeter astidiki milletlerni qoghdash teshkilati asiya ishliri bölümining mudiri ulrik déliyus ependi pakistan hökümitining seyshenbe küni bu besh neper Uyghurni ayropilan'gha mejburiy olturghuzup ürümchige yolgha sélip qoyghanliqi, ularning arisida ösmür balilar we ayallar barliqi heqqide toxtilip “Pakistan hökümitining bu qilmishi insaniyetsizlik bolupla qalmastin, insan heqlirige qilin'ghan éghir tajawuz” dégen.

Bayanatta pakistan hökümitining bigunah Uyghurlarni, hetta Uyghur ösmür balilirini xitay bilen bolghan siyasiy sodigha qurban qiliwatqanliqi tilgha élin'ghan hemde  ikki hepte ilgiriki qeshqer weqeside xitay hökümitining “Weqe peyda qilghuchilar pakistanda eskiriy terbiye körgen” dégen sözining pakistanni qattiq bi'aram qilghanliqi, pakistan hökümiti küchlük qoshnisigha yaxshichaq körünüp, özini aqlash üchün bigunah Uyghurlarni desmaye qiliwatqanliqi bayan qilin'ghan. Bayanatta yene, pakistan hökümitining uzun yilliq qoshnisi we siyasiy, herbiy tériki bolghan xitayning “Milliy bölgünchilerge, radikal diniy küchlerge we térrorchilargha qattiq zerbe bérish” heriketlirini pütün küchi bilen qollaydighanliqini bildürgenliki otturigha qoyulghan.

D u q ning programma yétekchisi yana brandt xanim bu munasiwet bilen ziyaritimizni qobul qilip, pakistan hökümitining bu qilmishlirining xelq'ara qanunlargha pütünley zit ikenlikini we xitaygha qayturulghan besh neper Uyghurning teqdiridin  endishe qiliwatqanliqini éytti. U sözide, pakistan hökümitining ikki bala we bir ayalni öz ichige alghan bu besh neper Uyghurni néme üchün xitaygha qayturup bergenlikining sewebini éniq bilmisimu, lékin uning arqa körünüshini bilidighanliqini, pakistan hökümitining bu qilmishining 30-, 31-iyul yüz bergen qeshqer weqesi bilen munasiwetlik ikenlikini tilgha aldi.

D u q bash katipi dolqun eysa ependi, qurultay rehberlirining bu mesilige jiddiy köngül bölüwatqanliqini, xitaygha qayturulghan Uyghurlar toghrisida qolgha keltürüshke bolidighanliki melumatlarni toplashqa térishiwatqanliqini hemde xelq'aradiki kishilik hoquq organliri, b d t, yawropa parlaménti qatarliq organlarni xewerlendürüsh yolida xizmet qiliwatqanliqini bildürdi.

Qurultayning programma yétekchisi yana brandt xanim, Uyghur siyasiy qachaqlirining xitaygha qayturulush mesilisining jiddiy köngül bölüshke we chare tépishqa tégishlik bir mesile ikenlikini, meyli kambodzhadin bolsun, meyli qazaqistandin bolsun, meyli özbékistandin bolsun yaki bashqa ellerdin bolsun, xitaygha qayturuluwatqan bu Uyghurlarning teqdirining birdek nahayiti échinishliq boluwatqanliqini, bezilirining hetta iz-déreksiz yoqap kétiwatqanliqini, bu mesililerge Uyghur teshkilatliri peqetla naraziliq bildürüp qoyush bilenla cheklense bolmaydighanliqini sözlidi.

Siyasiy erbablarni tutup solaydighan, siyasiy mehbuslargha ölüm jazasi béridighan xitaydek mustebit bir döletke siyasiy qachqunlarni qayturup bérishning xelq'ara qanunlargha xilap ikenlikini u döletler bilidu. Lékin, özlirining milliy menpe'etlirini kishilik hoquqtin, insanperwerliktin üstün tutidighan bu döletlerni jinayi qilmishliri tüpeyli jazalaydighan xelq'araliq aktu'al bir qanun bolmighanliqi üchün, Uyghurlarning bundaq bextsizliklerdin saqlinalishi nahayiti tes. 1990-Yillardin hazirgha qeder ottura asiya we jenubiy asiya elliridin ashkara we yoshurun halda zadi qanchilik Uyghurning xitaygha qayturulghanliqi éniqlashqa tégishlik mesile, deydu yana xanim.