Қазақистан русийә билән бирликтә ядро електр истансиси қуруш алдида турмақта

Қазақистан дөләтлик ядро мәркизиниң башлиқи 30-март күни астанада өткүзүлгән хәлқаралиқ йиғинда қазақистанниң русийә билән бирликтә ядро електр истансиси қурушни пиланлиғанлиқини ашкарилиди.
Мухбиримиз үмидвар
2011.03.31
osce-astana-305.png 1-Декабир күни астаниса башланған йавропа бихәтәрлик вә һәмкарлиқ тәшкилатиниң йиғинидин бир көрүнүш.
AFP

Японийидики ядро електр истансиси вәқәси нәтиҗисидә һаваниң ядро радиатсийиси билән булғиниши келип чиқип, хәлқарада җиддий инкасларни пәйда қиливатқан күнләрдә қазақистанниң русийә билән бирликтә ядро електр истансиси қуруш пилани барлиқиниң ашкарилиши диққәтни җәлп қилди.

Қазақистан ядро мәркизиниң башлиқи қайрат қадирҗанофниң ейтишичә, қазақистанниң “қазақ атом санаити” ширкити билән русийиниң “росатом” ширкити бирликтә ядро електр истансиси қуруш һәққидә сөһбәт башлиған болуп, қазақистанниң муавин баш министири дуйсенбай турғаноф нөвәттә қазақистан билән русийә тәрәпниң ядро електр истансисиниң һәл қилғуч әслиһәлири һесаблинидиған ядро реакторлирини қурушқа аит техникилиқ асасларни музакирә қилмақта икән.

Ашкарилинишичә, ядро електр истансиси қуруш пилани қазақистан мустәқил болғандин кейин мәйданға чиққан болуп, 1997-йили ғәрбий қазақистан областида ядро електр истансиси қуруш пилани мәйданға чиққан болсиму, бирақ қазақистанниң иқтисадий, техника күчи вә башқа сәвәбләр түпәйлидин мәзкур қурулуш тохтитип қоюлған. Бирақ, совет иттипақи қазақистанда ядро електр истансиси қурған болуп, шевченко намидики ядро електр истансиси 1972-йили қурулуп таки 1999-йилиғичә ишлигәндин кейин мәзкур електр истансиси газ йеқилғуси ишлитидиған електр истансисиға өзгәртиливетилгән. Шундақ болғанда, қазақистан һазир өзиниң ядро електр истансисиға игә әмәс.

Мәлумки, украининиң чернобил районидики бир ядро електр истансиси 1986-йили партлап кетип, дәһшәтлик паҗиәләрни пәйда қилған. Чернобил ядро електр истансисиниң партлап кетиши, 20-әсирдики бир қетимлиқ әң еғир ядро радиатсийиси паҗиәси болуп, шуниңдин кейин совет иттипақида ядро електр истансилирини башқуруш күчәйтилгән иди. Бу ишниң қазақистанғиму тәсир көрситиши тәбиий болса керәк.

Қазақистан дунядики әң чоң уран ишләп чиқиридиған мәмликәтләрниң бири. Қазақистан уран елишта дуня бойичә 3-орунни игиләйду. Әйни вақитта совет иттипақи қазақистандин зор миқдарда уран алған болуп, совет иттипақиниң ядро қораллириға ишлитидиған уранлириниң асаслиқ қисми қазақистан тәрипидин тәминләнгән иди.

Пәрғанә учур ториниң йезишичә, қазақистанниң санаәткә мәсул муавин баш министири сөзидә японийидики ядро електр истансиси кәлтүрүп чиқарған ядро паҗиәсиниму тилға алған болуп, һөкүмәтниң бу әһвални нәзәргә елип, қазақистанниң русийә билән бирликтә ядро електр истансиси қуруш пиланини көрүп чиқидиғанлиқини тәкитлигән.

Бирақ, қазақистан билән бирликтә ядро електр истансиси қуруш ишиға мәсул болған русийиниң “росатом” ширкитиниң башлиқ сергей крийенко икки дөләт бирликтә қурмақчи болуватқан қазақистанниң ақтав районидики ядро електр истансисиниң дунядики әң бихәтәр ядро електр истансиси болидиғанлиқини билдүргән.

Қазақистан хәвәр агентлиқиниң йезишичә, русийиниң дөләтлик “росатом” ширкитиниң башлиқи сергей крийенко 30-март күни қазақистан билән русийиниң ядро енергийисини тинчлиқ үчүн ишлитиш һәққидә омумий келишим түзгәнлики, русийә тәрәпниң қазақистанға ядро електр истансиси қурулушиниң керәклик материяллирини бәргәнлики, бирақ, буниң қазақистанниң тәпсилий хизмәтлирини тәләп қилидиғанлиқини тәкитлигән.

Русийә қуруп бәрмәкчи болған мәзкур ядро електр истансиси қазақистанниң тунҗи ядро електр истансиси болуп һесаблинидикән.

Қазақистан уйғур ели билән узун чегра линийисигә игә.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.