Хитайниң қәшқәрдики бихәтәрлик тәдбирлири изчил күчәйтилмәктә

Радиомизға ианә қилинған бу сүрәттә, хитай қораллиқ сақчилириға қилинған һуҗум йүзбәргән қәшқәр шәһириниң али меһманханисиниң партилитиветилгән алди ишики алдида чарлаш елип бериватқан хитай сақчилири вә бир сайаһәтчиниң көрүнүши.

 Мәркизи германийидики дуня уйғур қурултийиниң қолға чүшүргән мәлуматлириға асасланғанда, " гиләм тазилаш " һәрикитиниң иҗра қилинишиға 4 ‏ - авғуст қәшқәрдә йүз бәргән сәмән йоли вәқәси сәвәп болған икән. Дуня уйғур қурултийи бу мунасивәт билән хәлқара җамаәтни уйғурларниң олимпиктин кейинки вәзийитигә алаһидә көңүл бөлүшкә чақирди.

Уйғур елиниң қәшқәр вилайитидә йолға қоюлған " гиләм тазилаш " һәрикити 500 дин артуқ кишиниң қолға елинишиға сәвәп болған, мәркизи германийидики дуня уйғур қурултийиниң еришкән учурлиридин қариғанда, бу һәрикәт 4 ‏ - авғуст сәмән йоли вәқәси сәвәблик уйғурлардин өч елиш һәрикити һесаблинидикән.

Қәшқәрдики һөкүмәт тор бетидә қәйт қилинишичә, һөкүмәт җәмийәтниң сиясий муқимлиқиға капаләтлик қилиш үчүн, қәшқәр шәһиридә 5 түрлүк тәдбирни күчәйткән болуп, бу 5 түрлүк тәдбир " үчни тәкшүрүш һәрикити" " чарлаш һәрикити" " нопус тәкшүрүш һәрикити" " мудапиә үскүнилири орнитиш һәрикити " вә " оқуғучиларни тәрбийиләш һәрикити" қатарлиқларни өз ичигә алидикән.

Хәлқара мәтбуатлардин роейтерс агентлиқи, мәркизи агентлиқ дуня уйғур қурултийиниң баянатчиси дилшат решитниң сөзини нәқил кәлтүрүп," нөвәттә қәшқәрдә һөкүмәтниң йолға қоюватқан сиясити түпәйли яшларниң уштумтут йоқап кетиш, уруқ - туғқанлар арисида бир - бири билән алақиси үзүлүп қелиш әһваллири даим көрүлүп туридикән".

4 ‏ - Авғуст күни қәшқәрдә сақчи тармақлириниң күчлүк бихәтәрлик тәдбирлиригә қаримай,хитай әскәрлиригә зәрбә бериш арқилиқ өз наразилиқини билдүргән икки уйғур яшниң һәрикити " сәмән йоли вәқәси " ни пәйда қилған иди, истансимиз мухбири вәқә йүз бәргәндә қәшқәр шәһәрлик сақчи идарисиға телефон уруп вәқәлик һәққидә сүрүштүрүш елип барғанда, сақчи " биз қәшқәрдә қоллинишқа болидиған барлиқ тәдбирләрни қоллинип болдуқ, қоллинидиған чарә қалмиди " дегән.

Дилшат решит һәрқайси мәтбуатларда, дуня уйғур қурултийиниң хәлқара җамаәтни уйғур райониниң олимпиктин кейинки вәзийитигә җидди көңүл бөлүшкә чақиридиғанлиқини алаһидә тәкитлигән.

Гәрчә биз хитай даирилириниң һазир қәшқәрдә йолға қоюватқан тәдбирлири вә олимпиктин кейин уйғурларға қаритидиған сиясәтлири тоғрисида қәшқәр шәһәрлик сақчи идариси шуниңдәк бир қанчә наһийиләрниң бихәтәрлик башқармилириға телефон уруп, уларниң һазирға қәдәр қолға алған 500 дин артуқ кишиниң қандақ җинайәтләр түпәйли қолға елинғанлиқи һәққидә сүрүштүрүш елип бериш үчүн қайта - қайта телефон урған болсақму, телефонимизға җаваб беридиған адәм чиқмиди.

Биз қәшқәр шәһәр аһалисини зиярәт қилдуқ. Намәлум бир аял билән елип барған сөһбитимиздин униң қолға елинған адәмләр һәққидә хәвириниң йоқ икәнликини, әмма қәшқәр шәһиридә вәзийәтниң наһайити җидди икәнликидин хәвәр таптуқ.

Қәшқәр шәһиридә яшаватқан йәнә бир хитайни зиярәт қилип, униң наһайити хатирҗәм яшаватқанлиқини, униң уйғурлар билән мунасивитиңлар қандақ ?дәп сориған соалимизға бәргән җавабидин қияс қилдуқ.