Qirghizistanda yerlik xelq bilen xitaylar arisida toqunush yüz berdi
2013.01.09
“Azadliq” radi'osining xewirige qarighanda, 8-yanwar küni kech sa'et 19.30 Etrapida qorshap yézisining qamchibékuw kochisigha jaylashqan “Astan-ata” kaféxanisining aldida, bu yerdiki “Dadxa-kémin” éléktr liniyisi qurulushini ilip bériwatqan xitaylar mest boluwélip kochida kétiwatqan murat'eli isimlik yigit bilen sha'irgül isimlik ayalni tutuwélip sawashqan hemde kaféxanigha soliwalghan.
Weqedin xewer tépip kelgen murat'elining atisi bilen yéziliq saqchixanining ikki neper xadiminimu xitaylar urup, kaféxanigha soliwélishqan. Axirida ghezeplen'gen yerlik ahale bilen xitaylar arisida jangjal bashlinip 18 neper xitayni öz ichige alghan 28 adem yarilan'ghan. Éghir yarilan'ghan ikki xitay jiddiy qutquzush bölümige yetküzülgen.
Weqening téximu kéngiyip kétishidin ensirigen saqchi da'iriliri bu yerde ishlewatqan yüzdin artuq xitayning xewpsizlikini nezerde tutup kéchilep osh shehirige yötkep ketken.
Melumatlargha qarighanda, osh oblastliq ichki ishlar bashqarmisi qanunsizliq bilen bashqilarni tutqun qilish, topliship jédel chiqirish hemde qanun ijra qilghuchilargha küch körsitish pakitliri boyiche jangjal peyda qilghan 21 neper xitay üstidin jinayi ishlar délosi turghuzghan. Soraq dawamida bu xitaylarning mest ehwalda ikenliki éniqlan'ghan.
Xitayning qirghizistandiki bash elchisi wang keywin bügün “24. K g” agéntliqigha bergen bayanatida, 2-3 aydin buyan “Dadxa-kémin” éléktr qurulushi ish meydanida oghriliq hadisilirining kopüyüp ketkenlikini tilgha ilip, yerlik ahalini eyibligen hemde qirghizistan edliye organlirining bu weqeni bir terep qilishta adil bolushini telep qilghan.
Bu weqege qatnashqan xitaylar qirghizistan bilen xitay arisida tüzülgen toxtamgha asasen qirghizistanning jenubidiki éléktr énérgiyisini shirkitining xadimliri bolup, xitay terep bu qurulushqa 500 milyon amérika dolliri meblegh salghan.
Yéqinqi yillardin buyan xitayning qirghizistan'gha bolghan meblegh sélinmisini köpeytip iqtisadiy we siyasiy jehetlerde bu döletke singip kirishige egiship, yerlik ahale bilen ishlemchi xitaylar arisidiki toqunushlarmu barghanséri köpeymekte.
Buningdin 3-4 ay ilgiri qirghizistanning chü oblastigha qarashliq melum altun kanida yerlik ahale bilen xitaylar arisida jangjal bolup, axirida hökümetning qarari bilen bu altun kani taqalghan hemde ikki yüzdin artuq xitayliq altun qazghuchi qirghizistandin qoghliwétilgen idi.