Рабийә қадирниң пәрзәнтлири нәзәрбәнт астиға елинди

• Мухбиримиз әркинниң бу һәқтики мәлумати
• Download story audio

Рабийә қадир ханим 2006 – йили 28- май.

Хитай җамаәт хәвпсизлик даирилири уйғур кишилик һоқуқи вә демократийә һәрикитиниң рәһбири рабийә қадирниң үрүмчидә яшайдиған пәрзәнтлирини тутуп кетип бир қанчә саәт сорақ қилғандин кейин қоюп бәргән болсиму, лекин уларни аилисидә нәзәрбәнт астиға алди вә уларниң үрүмчини зиярәт қиливатқан америка дөләт мәҗлиси зиярәт өмики билән көрүшүшини чәклиди.

Хитай сақчилири: ипадәңларни яхшилимисаңлар силәрни вәйранә қиливетәләймиз

Сақчилар 30 - май күни кәч саәт 6 : 00 ләрдә рабийә қадирниң алим абдуреһим вә абликим абдуреһим исимлик икки оғлини вә рошәнгүл абдуреһим исимлик қизини нәнгүән сақчи понкитиға соливелип, йерим кечигичә сорақ қилғандин кейин қоюп бәргән иди.

Рошәнгүл абдуреһимниң чаршәнбә күни радиомизға әскәртишичә, шу күни уйғур аптоном райони җамаәт хәвпсизлик назарити 3 - башқармисиниң әсқәр исимлик башлиқи уларни "әгәр биз билән маслашмисаңлар яки ипадәңларни яхшилимисаңлар силәрни вәйранә қиливетәләймиз," дәп агаһландурған вә "силәрниң пүтүн бир җәмәтиңлар җинайәтчи," дәп тәһдит салған. Рошәнгүл зияритимизни қобул қилғанда үрүмчи вақти кәч саәт 11: 00 ләр болуп қалған болсиму, лекин 3 нәпәр сақчи униң аилисини нәзәрбәнт қилип турмақта иди.

Америка вәкиллири зиярити алдидики тутқун

Әгәр биз билән маслашмисаңлар яки ипадәңларни яхшилимисаңлар силәрни вәйранә қиливетәләймиз.... Силәрниң пүтүн бир җәмәтиңлар җинайәтчи...

Игиллишимизчә, сақчилар алим абдуреһим вә абликим абдуреһимларниму өйидә нәзәрбәнт астиға алған. Рабийә қадирниң пәрзәнтлири нәзәрбәнт астиға елиништин 2 күн илгири җамаәт хәвпсизлик назарити алим абдуреһимни чақиртип, америка дөләт мәҗлиси вәкилләр өмикиниң үрүмчигә келиватқанлиқини вә уларни қандақ күтүвалмақчи икәнликини сориған. Алим абдуреһим сақчиларға "биз улар билән көрүшүшни арзу қилимиз вә зияпәт берип күтүвалмақчи," дәп җавап бәргән.

Хәвәр мәнбәәлириниң ашкарилишичә, алим абдуреһимни "зияпәт беришиңгә вә улар билән алақә қилишиңға болмайду," дәп агаһландурған сақчилар, "әгәр улар билән көрүшсәң ақиветиң апаңға охшаш болиду," дәп тәкитлигән.

Рошәнгүлниң әскәртишичә, сәйшәнбә күни улар нәнгүән сақчи понкитиға солап қоюш вәқәси америка дөләт мәҗлиси вәкилләр өмикиниң үрүмчигә келиши мунасивәтлик болуши мумкин.

Америка дөләт мәҗлисидики вәзийәтттин хәвәрдар әрбапларниң ашкарилишичә, үрүмчини зиярәт қиливатқан америка дөләт мәҗлиси зиярәт өмики рабийә қадирниң пәрзәнтлири тутуп кетилгәнликидин хәвәр тепип уйғур аптоном райони даирилирини "әгәр улар дәрһал қоюп берәлмисә, зиярәт сәпирини йерим йолда тохтитимиз," дәп агаһландурған.

Мәхсус ишхана

Хитай даирилири өткән йили нәнгүән сақчи понкитиниң қармиқида 317 - ишхана, дәп атилидиған рабийә қадир вә униң сода ишлирини, аилиә - тавабатини көзүтүшкә мәсул бир ишхана тәсис қилған иди. Хитай даирилири 317 ишханиниң барлиқини һазирғичә ашкарә елан қилмиған болсиму, лекин көзәткүчиләр 317 - номур рабийә қадирниң 2005 - йили 3 - айниң 17 - күни қоюп берилгәнлики билән мунасивәтлик болуши мумкин, дәп пәрәз қилишмақта.

Телефон зияритимизни қобул қилған нәнгүән сақчи понкитидики даириләр, рошәнгүл вә алим абдуреһимларниң нәзәрбәнт астиға елиниш вәқәсигә баһа беришни рәт қилди. Нәнгүән сақчи понкитиниң исмини ашкарилашни халимиған, лекин сақчи понкитиниң сияси йетәкчиси икәнликини етирап қилған бир хадими, "бу вәқә тоғрисида бир нимә дәп берәлмәймән," дәйду. Униң әскәртишичә, у бу вәқәниң тәпсили әһвалини яхши билмәйдикән.

Рабийә қадир 2005 йили 3 - айниң 17 - күни америка һөкүмитиниң бесими билән қоюп берилгәндин бери америкида яшаватиду. У, америкиға меңиш алдида хитай даирилири уни әгәр америкида җуңгоға қарши паалийәт елип барсаң шинҗаңда қалған пәрзәнтлириңни "вәйранә қиливетимиз," дәп агаһландурған. Лекин зулум алдида тез пүкмәйдиғанлиқини тәкитлигән рабийә қадир, " мениң буниңға аиләм билән тәйярлиқим бар" дәйду.

Рабийә қадир 1999 - йили үрүмчини зиярәт қилған америка дөләт мәҗлиси вәкилләр өмики билән көрүшмәкчи болуп кетиватқанда қолға елинған вә 8 йиллиқ қамақ җазасиға һөкүм қилинған иди. (Әркин)