' Ejdiha bilen élishquchi' namliq kitabni neshr qilghuchi kennis keyls bilen söhbet

Uyghur milli herikitining rehbiri rabiye qadir xanimning "ejderha bilen küreshküchi" dégen namdiki terjimihalining inglizche nusxisining muqawa körünüshi.

" Ejdiha bilen élishquchi: bir ayalning tinchliq üchün xitay bilen élishishi heqqide dastan" namliq kitab ilgiri " ejdiha bilen élishqan ayal" depmu atalghan bolup, bu kitabning neshr qilinish heqqide toxtalghan neshriyat bashliqi we mezkur kitabning neshr qilghuchisi kennis keyls Kenneth Kales ependining bildürüshiche, uning bu kitabi in'gliz tilida neshr qilishigha rabiye qadir xanimning hayati pa'aliyitidiki tesirlik kechmishler seweb bolghan.

Keylis ependi kitabni in'gliz tilida neshr qilishqa seweb bolghan amillar heqqide toxtilip:" men rabiye qadir xanimning Uyghur mesilisige bolghan özini béghishlash rohi we qizghinliqidin tesirlen'genidim. Hemde mende Uyghurlarning kishilik hoquq mesilisige köngül bölüsh arzusimu bar idi. Chünki Uyghurlar heqqide chüshenchemning chongqurlishishigha egiship Uyghurlar yoluquwatqan adaletsizliklerningmu chongqur ikenlikini tonup yetken idim " dédi.

Keylis ependining bildürüshiche, u, bashqilargha yardem qilishini öz hayatining muhim ehmiyetke ige qismi dep tonuydighan bolup, Uyghur mesilisining tonulushigha yardemde bolush üchün mezkur kitabni gérman tilida neshr qilghan radom xa'us neshriyati www.randomhouse.com Bilen sözliship in'glizche neshr qilish hoquqini sétiliwalghan iken.

Keylis neshriyati amérikining kaliforniye shtati Carlsbad shehirige jaylashqan bolup, neshriyat bashliqining bildürüshiche, mezkur neshriyat asasliqi nopuzluq kitablarnila neshr qilidiken.

Rabiye qadir xanim bi'ografiyisining özi neshr qilghan bashqa kitablargha oxshimaydighan terepliri heqqide toxtalghan keylis ependi mundaq dédi:" men shundaq déyeleymenki, bu kishiler hayatining tehditke uchrawatqanliqi ashkarilinidighan tunji kitab bolup, kishiler Uyghurlarning nidasi bilen köprek tonushup chiqsa ularni halakettin qutuldurup qalghili bolidu".

Keylis ependining bildürüshiche, u bu kitabni qolgha élip in'glizche terjimisi neshrdin chiqquche bolghan ariliqta 8 - 9 qétim oqup chiqqan hemde bu kitab axirida xuddi balisigha oxshash bolup qalghan.

U bu kitabning edebiy alahidiliki heqqide toxtilip mundaq dédi:" men bu kitabning edebiy uslubini bek yaxshi kördüm we bek nepis. Bu kitabning muwapiq jaylirigha yénik shekildiki yumur tuyghusimu singdürülgen. Emma bu kitabining asasliq qismi bolupmu, kitabning rabiye qadir xanim öz türme hayatini teswirleydighan 100 betke yéqin qismi ademni azabqa salidu we yürikini tilghaydu".

Uning bildürüshiche yene, kitabning türme hayati teswirlen'gen qismi kishini intayin bi'aram qilidighan bolsimu, emma rabiye qadir xanimni chüshinishke yardem qilidiken:" türme teswirlen'gen qisim bek yürekni ézidighan bolsimu, bu qisim manga yene rabiye qadir xanimning rohini we yashash iradisini téximu chongqur chüshinishimge yardem qildi. Bularni baya qilishqa tilim qisqiliq qilidu. Menche uning shunche köp détallarni este saqliyalishi alahide diqqetni tartidu".

Melum bolushiche, " ejdiha bilen élishquchi: bir ayalning tinchliq üchün xitay bilen élishishi heqqide dastan" namliq kitab bu nöwet in'gliz tilida neshr qilinip dunyadiki in'gliz tilliq döletlerge bir dek tarqitilghan hetta xitayning xongkong alahide rayonidimu bazargha sélin'ghan.

Bu heqte toxtalghan keylis ependi, rabiye qadir xanimning mezkur bi'ografiyisi meyli gérman tilida we meyli in'gliz tilida neshr qilinsun, yenila Uyghur mesilisini tonutushta alahide rol oynaydighanliqini, rabiye qadir xanimningmu del shuni kütidighanliqini ilgiri sürdi.

"Menche, Uyghurlarning dawasi dégendek tonulup ketmigen. Bu kitab élip kélidighan yégane menpe'et bolsa buningda heqiqet bayan qilin'ghan. Xitaydek diwesiman teshwiqat mashinisigha ige bir döletning yüzige heqiqetni ashkarilash bu kitabning eng muhim alahidilikliridin biri".

Keylis ependimning qarishiche bu kitab Uyghurlarning siyasiy dawasining tonulushigha yardem qilipla qalmastin, hetta xitay arxé'ologlar teripidin 6 ming yilliq tarixqa ige ikenliki ashkarilan'ghan bir medeniyetni dunyagha tonutushtimu muhim ehmiyetke ige iken.

Keylis ependining bildürüshiche, mezkur kitab bazargha sélinip bir aygha yetmigen waqit ichide bir nechche yüz parche sétilip bolghan bolup, nöwette ular ikkinchi qétimliq neshr üstide ishlewatqan iken.

Mezkur kitabni gérmanchidin in'glizchigha terjime qilghuchi doktur eschrid sérniy Astrid Cerny xanimdur. Melum bolushiche, sérny xanim Uyghur élide ikki yil yashap Uyghurche ögen'gen we Uyghurlarning turmush adetlirige tonush tetqiqatchi bolup, u hazir kaliforniye shtatida yashaydu.