Rabiye qadir xanim Uyghurlarning qurban héytini tebriklidi

2009 - Yili 8 - awghust, rabiye qadir xanim awstraliyining mélburn shehride ötküzülgen xelqaraliq filim féstiwalida, "muhebbetning 10 sherti" namliq filimning tunji qoyulush murasimida söz qilmaqta.

Bügün qurban héyt küni munasiwiti bilen Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim Uyghur élining ichi - sirtidiki barliq Uyghurlarning jümlidin barliq musulmanlarning qurban héytini tebriklidi.

Qurban héyt musulmanlarning eng muhim we ehmiyetlik diniy we en'eniwi bayrimi. Bügün pütün dunyadiki musulmanlar qurban héyt namizi oqup, héytning birinchi künini kütüwaldi.

Qurban héyt Uyghurlarning köp esirlik medeniyet en'enisidin chongqur orun alghan bir diniy we milliy bayram bolup, héytning eng muhim xasiyetliri héyt küni kichikler chonglargha salam bérish,yurt - jama'et jem bolup öz ‏ - ara yüz körüshüp, bir - birini héytlash, uruq ‏ - tughqanlirini yoqlash, alemdin ötken ata - bowilirining qebrilirini yoqlash arqiliq ularni eslesh, héyt jeryanida bir - birige salam bérish we hörmet bildürüsh arqiliq öz ‏ - ara adawetlerni yoqitip, chongqur dostluq hem méhribanliqni kücheytish qatarliqlardin ibaret. Bu pa'aliyetler Uyghurlarning milliy örp ‏ - aditige aylan'ghan.

Bügün, amérika paytexti washin'gton shehiri rayonida yashawatqan dunya Uyghur qurultiyining re'isi rabiye qadir xanim qurban héyt munasiwiti bilen ziyaritimizni qobul qilip, Uyghur élining ichi - sirtidiki barliq Uyghurlarning héytini qizghin tebriklep, özining arzu - tilekliri we köz qarashlirini bayan qildi.

Rabiye qadir xanim, qurban héyt eslide nahayiti xushalliq bir kün bolsimu, jumlidin hazir pütün dunyadiki erkin - azad musulmanlar xushal keypiyat ichide, özlirining arzuliri, en'enisi bilen héytini ötküzüwatqan bolsimu, biraq, Uyghur élide yashawatqan Uyghurlarning normal héyt namizi oqush we erkin, özliri tallighan yollar we usullar bilen héyt ötküzüshtimu qiyinchiliqlargha we bésimlargha duch kéliwatqanliqini bildürdi.

Dunya musulmanliri tentene we shad - xuramliq ichide qurban héyt bayrimini ötküzüwatqan bu minutlarda, Uyghurlar ene shu dunya musulmanliri qatarida bu bayramning xasiyetliridin teng behrimen bolalidimu ? insan hoquqi teshkilatlirining bayan qilishiche, xitayning belgilimisi boyiche 18 yashtin töwen yash - ösmürlerning meschitke kirishi, namaz ötüshi cheklen'gen.

Hökümet kadirliri, oqutquchi - oqughuchilar we bashqilarning meschitke kirishi cheklimige uchrighan. Bundaq ehwal astida Uyghurlar qurban héyt namizini öz erkinliki boyiche oqup, héytni qizghin keypiyatta kütuwalalidimu? rabiye qadir xanim bu mesililer heqqide öz köz qarashlirini yene mundaq bayan qildi.

Rabiye qadir xanim yene, bir yil ilgiri yüz bergen 5 ‏ - iyul ürümchi weqesidin kéyin, rozi héyt we qurban héytlarning Uyghurlar üchün héyt bolmaydighanliqini, bolupmu weqede perzentliri türmige tashlan'ghan, iz - déreksiz yoqap ketken we xitay eskerliri teripidin étip öltürülgen a'ililer üchün her qandaq héyt - bayramning héyt - bayram emes, belki matem hésablinidighanliqini bildürdi.

Igiligen uchurlar we kéliwatqan inkaslardin melum bolushiche, ürümchi we bashqa jaylarda héyt mezgilide xitay saqchi da'iriliri kontrolluqni téximu kücheytken bolup, héyt künliride Uyghurlar zich jaylarda qoralliq charlash, tekshürüsh heriketliri kücheytilgen. Bundaq ehwal astida ötküzülidighan héytni qandaq chüshinish mumkin? rabiye qadir xanim bu heqte, köz qarashlirini otturigha qoydi.

Igilishimizche, ottura asiya memliketliri, türkiye, amérika we bashqa memliketlerdiki Uyghur jama'iti 16 - noyabir küni qurban héyt namizi oqup, erkin - azade héyt pa'aliyetlirini bashlighan.

Buningdin 4 kün ilgiri, 12 - noyabir küni, washin'gton shehiridiki Uyghurlar we bashqa memliketlerdiki Uyghurlar bir yerge jem bolup, 1933 - yili we 1944 - yili 12 - noyabir künliri qurulghan sherqiy türkistan jumhuriyitini xatirilep, bu künni özlirining dölet bayrimi supitide xushal keypiyat échide tebrikligen we jumhuriyetni qurush yolida hayatidin ayrilghanlarning rohigha atap du'a qilghan idi.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.