Sherqiy türkistan jumhuriyitining ichki ishlar ministiri rehimjan sabirhaji heqqide eslime

Dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghurlar 1933 - yilidiki sherqiy türkistan jumhuriyitining qurulghanliqining 77 yilliqi, 1944 - yilidiki sherqiy türkistan jumhuriyitining 66 - yilliqini xatirilewatqan künde bu jumhuriyetning qurulushida muhim rol oynighan we jumhuriyette muhim wezipiler ötigen kishilernimu eslimekte we xatirlimekte.
Muxbirimiz erkin tarim
2010.11.09
rehimjan-sabiri-sherqi-turkistan-305 Sürette, sherqiy türkistan jumhuriyitining ichki ishlar ministiri rehimjan sabirhaji.
File Photo

1944 - Yilidin 1949 - yilighiche mewjut bolghan  sherqiy türkistan jumhuriyitining qurghuchiliridin biri bolghan rehimjan sabir haji sherqiy türkistan jumhuriyitining   ichki ishlar naziri we su ishliri naziri qatarliq muhim wezipilerni ötigen.  U azadliq teshkilatining ezasi hemde jumhuriyetning qurghuchiliridin biri idi.

Rehimjan sabir haji  1947 - yili gomindang hökümiti bilen tüzülgen 11 maddiliq bétimni tüzüshke sherqiy türkistan hökümitige  wakaliten bash söhbetchi bolup qatnashqan.
rehimjan-sabirining-qizi-chichen-xanim-305
Sürette, sherqiy türkistan jumhuriyitining ichki ishlar ministiri rehimjan sabirhajining hazir türkiyining koniye shehiride yashawatqan qizi chichen xanim.
RFA Photo / Erkin Tarim

Rehimjan sabir haji 1949 - yili kommunist xitay armiyisi  Uyghur diyarigha bésip kirgendin kéyin, 1951 - yili türmige  tashlan'ghan. 1955 - Yili türmidin qoyup bérilgen rehimjan sabiri, 1958 - yili  "ongchi", "esheddiy yerlik milletchi"  dep eyiblinip sürgün qilin'ghan.  1972 - Yili, küresh bilen özgertish herikitide qayta qolgha élin'ghan. U  béshigha urulghan qattiq tayaq zerbisi  bilen 1973 - yili 11 - ayning 21 - küni méngisige qan chüshüp wapat bolghan.   

Rehimjan sabir hajining  hazir türkiyining koniye shehiride  yashawatqan qizi chichen xanimning éytishiche uninggha chet'elge chiqish pursetliri kelgen bolsimu, biraq   "wetinim  we xelqim üchün wetende qalimen" dep öz yurtidin ayrilmighan.
 
Rehimjan sabiri heqqide tepsili melumat élish üchün uning qizi chichen xanim we tarixchi dr. Erkin ekremler bilen söhbet élip barduq.
   
Chichen xanim  dadisining tughulghan waqti we oqush hayati heqqide toxtaldi.
   
Chichen xanim dadisi rehimjan sabir hajining  1944 - yili qurulghan sherqiy türkistan jumhuriyitide muhim wezipilerni ötügenliki,  wetini we xelqi üchün wetinidin ayrilmay wetinide alemdim ötkenlikini eskertti.
   
Enqerediki  hajettepe uniwérsitéti tarix bölümi oqutquchisi dr. Erkin ekrem ependi  merhum rehimjan sabir hajining sherqiy sherqiy türkistan jumhuriyitide Uyghurlarning teqdirini belgileydighan rollarni oynighanliqini mu'eyyenleshtürdi. 

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.

 
Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.