Shiwétsiye, xitay üchün jasusluq qilghan bir Uyghurni qolgha aldi

Shiwétsiye bixeterlik saqchi tarmaqliri 6 - ayning 4 - küni xitay üchün ishpiyonluq qildi dégen jinayet bilen shiwétsiye puqraliqigha ötken bir Uyghurni qolgha aldi. Bu tasadipi xewer shiwétisyining her qaysi axbarat wasitlirining qiziq noqtiliq uchurigha aylinip bes - bes bilen xewer qilindi.
Muxbirimiz yalqun
2009.06.08

Shiwétsiyiliklerni hemmidin heyran qaldurghini, ishpiyon gumandarining shiwétsiye puqrasi bolghanliqidur, chünki shiwétsiyide bundin ilgirimu bundaq ishpiyonluq jinayiti bilen eyiblen'genler bar bolghan bolsimu, emma ular diplomatiye xadimliri yaki shiwétsiyide turush hoquqigha irishken bashqa dölet puqraliri idi.

Bu xewer eng deslep shiwétsiye téliwiziyisi  4 - qanili teripidin tarqitilghan bolup, xewer tarqitilghan shu küni kechte shiwétsiye bash weziri fridérik réyinfélt axbarat wastilirigha bayanat bérip, shiwétsiye hökümitiningmu bu mesilige jiddiy qarawatqanliqini bildürdi.

Jinayet gümandari qolgha élinip shu künila shiwétsiye teptish idarisige tapshurulghan bolup, bash teptishning axbarat wastilirigha bergen bayanatida, jinayet gumandarining jinayi qilimishlirigha da'ir  delil - ispatlar toluq bolup, uning jinayiti bezi nazuk mesililerge chétilghanliqi üchün hazirche jinayet gumandarining heqiqiy salahiyiti heqqide uchur birelmeydiken.

Emma muxbirlar jinayet gumandarining salahiyitiـge munasiwetlik bezi uchurlarni axbarat wastilirige ashkarilighan bolup, jinayet gumandari heqqidiki uchurlar töwendikidek bolghan: xitayning gherbiy shimalidin kelgen Uyghur,  90 - yilarning axiri shiwétsiyide siyasiy panahliqqa irishken.

2002 -  Yili shiwétsiye puqraliqigha ötken, 61 yash, xitay tilini rawan sözleydu. Bash teptish shiwétisye radi'osining ziyaritini qubul qilghanda, jinayet gumandarining herikiti yalghuz shiwétsiye bilen cheklenmeydighanliqini, belki bashqa döletler bilenmu chétishliqi barliqini bildürgen. Uning qarishiche, jinayet gumandari xitay bixeterlik tarmaqlirining buyruqi buyiche shiwétsiyidiki  Uyghur köchmenlerning shexsi matériyalini yetküzüp birishke mes'ul bolghan.

Bu  ish axbarat yüzide ilan qilin'ghandin kéyin, shiwétsiyide yashawatqan Uyghurlar  bir - birige téléfon qiliship bu heqte munazire qilishqan we xitay üchün ishligen bu Uyghurning  kimliki heqqide her xil perezlerni qilishqan, gerche ularning gumani bir noqtigha yighilghan bolsimu emma, qanun organlirining ispatliq bayanati bolmighanliqi üchün, jinayet gumandarining kimliki heqqide éniq bir néme déyishke pétinishi'almighan. Bu heqte bir qisim Uyghurlar öz hésiyatlirini ipadileshti.

Axbarat wasitilirining toluq bolmighan uchurlirigha qarighanda, jinayet gumandari heqqidiki sot mushu ayning  18 - küni échilidiken, eger jinayet gumandarining jinayi qilmishliri heqqdiki eyibleshler put tirep turalisa  jinayet gumandari 4 yilliq qamaq jazasigha höküm qilinishi mumkin iken. Jinayet gumandari shiwétsiye puqrasi bolghanliqi üchün shiwétsiye qanuni buyiche xitaygha qayturulush mumkinchiliki nahayiti az iken.

Shiwétsiye bixeterlik organlirining bildürishiche, ular jinayet gumandarini  2008 - yili 1 - aydin bashlap iz qoghlap tekshürgen.


Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.