Süriye weziyiti heqqidiki yéngi uchurlar
2012.02.21

Birleshme agéntliqining béyruttin bayan qilishiche, xelq'ara qizil krést jem'iyiti insanperwerlik jiddiy yardemning rawan bolushini kapaletlendürüsh üchün, hazir süriyide toqunushuwatqan qarimu-qarshi tereplerni, her küni az dégende ikki sa'et urush toxtitishqa chaqirdi. Süriye azadliq teshkilatining melum qilishiche, bügün'ge qeder xoms shehirining etrapida asad qisimlirining zembirek oqida weyran qilin'ghan mehelliler 30 din ashti. Bügün bu da'iride süriye qisimlirining hujumida ölgen adem sani 50 tin ashti. Hazir süriyide köpinche sheherlerde toqunush chiqiwatidu.
Fransiye agéntliqining bayan qilishiche, xitayning mu'awin re'isi shi jinping bügün bashlighan türkiye ziyaritining bash témisi türkiye bilen süriye mesilisi heqqide söhbetlishish. Xitay da'iriliri yekshenbe küni élan qilghan bayanatidila, xitay bu qétim süriye mesiliside ereb birlikining teshebbusini qollaydu, bu meqsetke yétish üchün türkiye bilen meslihetlishidu, bu, shi jinpingning bu qétimqi türkiye ziyaritide prézidént abdulla gül, bash ministir rejep erdoghanlar bilen körüshkende sözlishidighan bash téma dep jakarlighan idi.
Xitay da'iriliri bügünki bayanatida türkiyini, xelq'arada tereqqiy qiliwatqan döletler ichide tesiri künséri chonglawatqan dölet, süriye mesilisini hel qilish üchün izchil halda xelq'aragha keyni-keynidin teshebbus otturigha qoyup kéliwatqan dölet, u, süriye bilenla emes, süriyide xelqni basturuwatqan qisimlarni qollawatqan iran bilenmu chégridash, hazir 10 mingdin artuq süriye musapirliri türkiyide panahliniwatidu, bundaq bir rayon xaraktérlik toqunushlarni hel qilishta türkiye biwasite rol oynaydighan dölet dep teswirlidi.
Roytrs agéntliqining moskwadin bayan qilishiche, rusiye da'iriliri tunisyide 24-féwral küni échilidighan süriye mesilisi heqqidiki xelq'araliq yighin'gha qatnashmaydighanliqini jakarlidi. Rusiye tashqi ishlar ministirliqi bayanatchisi aléksandir lukashiwich bügünki bayanatida, tunisyide süriye mesilisi heqqide xelq'araliq yighin achmaqchi bolghan ereb birliki we özini süriyining dosti dep atiwalghan döletlerning hemmisi gherb küchliri qollaydighan döletler, bular achqan yighin'gha rusiye qatnashmaydu, dep jakarlidi. Lukashiwich bu bayanatida yene, bixeterlik kéngishi emdi süriyige ewetilgen insanperwerlik yardemni bashqurush üchün pewqul'adde elchi ewetidighanliqini otturigha qoydi.
“Xitay yashliri” tor gézitide bayan qilinishiche, xitay bilen rusiye 2-ayning 4-küni b d t bixeterlik kéngishide amérika, yawropa, ereb birliki birliship otturigha qoyghan süriye mesilisini hel qilish qarar layihisini wito qilghandin kéyin, amérika, yawropa hazir süriye mesilisini “B d t qurulmisining sirtida hel qilish” charisini qollinishqa bashlidi. Türkiyige qéchip ketken süriye générali mustafaning éytishiche, hazir süriyide toqunush keskinleshti, mushu da'iridiki bir pütün rayon muqimsiz halette turuwatidu, hazir islam döletliri ichide diniy mezhep urushi partlash xewpi mewjut.
Xitayning “Yer shari waqit géziti”de bayan qilinishiche, türkiye bilen isra'iliyining pewqul'adde qisimliri hazir süriyide heriket qiliwatidu, yéqinda süriye da'iriliri türkiyige qachqan süriye eskerliri bilen süriye tutuwalghan türkiye eskerlirini almashturush heqqide türkiyige shert qoyuwatidu. Süriyide hazir yene amérika, en'gliye, qatar qatarliq döletler ewetken pewqul'adde qisimlarmu bar. Se'udi erebistani qatarliq döletler ewetken 10 mingdin artuq yallanma qoshunmu i'ordaniyining shimal qismigha toplinishqa bashlidi.
Xitayning merkizi tw istansisining bayan qilishiche, iranning herbiy paraxotliri hazir süriyining tartus portigha kirdi, amérikining uchquchisiz razwédchik ayropilanlirimu bu rayonning hawa boshluqida weziyetni közitishke bashlidi.