Tibet tarixida tunji qétim biwasite saylap chiqilghan puqra teripidin idare qilinidighan hökümet

Muhajirettiki tibet hökümiti bügün muhajirettiki tibet hökümitining bash ministiri saylap chiqilghanliqini élan qildi. Bayanatta éytilishiche, muhajirettiki tibetler arisida élip bérilghan bu qétimqi biwasite saylamda, amérikining xarward uniwérsitétida qanun oqughan tetqiqatchi lobsang san'gey 55% awazgha ériship, muhajirettiki tibet hökümitining üchinchi nöwetlik bash ministiri bolup saylandi. U, bu yil 8‏- aydin bashlap wezipe öteydu, tibetlerning diniy dahiysi, muhajirettiki tibet hökümitining bashliqi dalay lama siyasiy sehnidin chékinip dem élishqa chiqidu.

Bayanatta éytilishiche, bu, tibet tarixidiki bir chong özgirish, yeni tibet tarixida tunji qétim diniy guruhtin xali, dalay lamalar bolmighan, peqet tibetler özi biwasite saylighan bir addiy puqra idare qilidighan hakimiyet qurulghanliqi bolup hésablinidu.

Muhajirettiki tibetler bu qétim biwasite bilet tashlap saylap chiqqan kalon tripa, yeni muhajirettiki tibet hökümitining bash ministiri lobsang san'gey bügün erkin asiya radi'osida muxbirlirimizning so'allirigha jawab berdi. U sözide, wezipe öteshke bashlighandin kéyin, chet'ellerdiki we tibettiki tibetlerning hemmisini birdekla erkinlikke érishtürüsh, tibetlerning milliy kimliki we ghururini xitay hökümitige étirap qildurushni aldinqi qatargha qoyidighanliqini bildürdi.

‏-‏ Ichki tibet, sirtqi tibet dep ayrilmaydu, ‏- ‏deydu muhajirettiki tibet hökümitining bash ministiri bolup saylan'ghan lobsang san'gey, - hazir 30 nechche dölette yashawatqan tibetlerning hemmisi bir tibet, hemmisini birdek erkinlikke, démokratiyige érishtürüsh bizning birla nishanimiz.

‏-‏ Men bashqilargha zorawanliq qilmaydighan, öz-özige xoja bolushni teshebbus qilidighan tibet yashlar teshkilatning ezasi,‏-‏ deydu muhajirettiki tibet hökümitining bash ministiri bolup saylan'ghan lobsang san'gey, - bu qétim kalon tripa (bash ministir) bolup saylandim, tibetlerdin kim bash ministir bolup saylanmisun, u héchqachan muqeddes dalay lamaning ornini igiliyelmeydu, u emdi dem élishqa chiqidu, emdi men yenila muqeddes dalay lamaning ottura yol siyasiti, yeni tibetler xitayda aptonom rayon bolup öz ishigha özi xoja bolush teshebbusini ijra qilimen.

‏-‏ Buningdin ming yillar burun tibet bilen xitayning munasiwiti yaxshi bolghan. Peqet xitay kommunist partiyisi 1949‏- yili tibetni qoralliq ishghal qilghandin kéyin bundaq yaxshi munasiwet buzuldi,-‏ deydu muhajirettiki tibet hökümitining bash ministiri bolup saylan'ghan lobsang san'gey, - xitay hazir tibetni toluq igiliwélish üchün xitaydin köplep köchmen yötkep kéliwatidu, tibetlerni medeniyet jehettin assimilyatsiye qiliwatidu, siyasiy jehettin bésiwatidu, iqtisadiy jehettin namratlashturuwatidu, tibetning tebi'iy muhitini bulghawatidu. Men xelq saylap chiqqan kalon tripa )bash ministir( bolush süpitim bilen, muqeddes dalay lamaning ottura yol telimati boyiche ish qilip, xitay peyda qilghan bu mesililerni tinch yol bilen, söhbet arqiliq hel qilish üchün tirishimen.