Merhum sha'ir téyipjan éliyop tughulghanliqining 80-yilliq xatire mezgilidiki oxshimighan bahalar

Murasimgha yene Uyghur aptonom rayonning re'isi jang chünshyen biwasite qatniship söz qilghan. U sözide merhum téyipjan éliyopning wetenperwer sha'ir ikenlikini ilgiri sürüp, sha'irning "weten heqqide ghezel" namliq shé'iridin bir koblit déklamatsiye qilghan. Xitay hökümitining bu kün'ge kelgende sha'ir téyipjan éliyopning wetenperwerlik heqqidiki shé'irlirini kökke kötürüp, uni wetenperwerlik nuqtisidin teshwiq qilishi chet'ellerdiki Uyghur ziyaliyliri arisida oxshimighan köz qarashlarni peyda qilmaqta.

20- Dékabir küni özining tügimes naxsha, ana qatarliq eserliri bilen Uyghurlarning qelbidin chongqur orun alghan merhum sha'ir téyipjan éliyopning tughulghanliqining 80 yilliqini xatirilesh murasimi shinjang xelq sariyida ötküzülgen. Tengritagh xewerler torida bu heqte bérilgen xewerdin melum bolushiche, murasimgha Uyghur aptonom rayonning re'isi jang chünshyen qatniship échilish sözi qilghan bolup, u sözide téyipjan éliyopning wetenperwer sha'ir ikenlikini, uning eserlirining jungxu'a xelqining meniwi bayliqi ikenlikini, bashqa barliq sen'etkarlarningmu sen'et arqiliq dewr rohini medhiyileydighan, shinjangche alahidilik gewdilendürülgen, islahat échiwétishke maslishidighan eserlerni köplep otturigha chiqirishini telep qilghan.

Murasimda shinjang pédagogika uniwérsitétining oqughuchiliri xitay tilida sha'irning weten heqqide ghezel namliq shé'irini déklamatsiye qilghan. Jang chünshyen özimu bu shé'irdin bir kuplét déklamatsiye qilghan. Bu heqtiki xewerler bolsa Uyghur élidiki Uyghurche we xitayche metbu'atlarda keng teshwiqat qilin'ghan. Undaqta némishqa bu kün'ge kelgende sha'ir téyipjan éliyopning tughulghanliqining 80 yilliq xatire künini xatirilesh xitay da'iriliri teripidin shunche chong ish bolup qalidu, téyipjan éliyop qandaq sha'ir idi. Chet'ellerdiki Uyghur ziyaliyliri bu heqte oxshimighan köz qarashlargha ige. Bu heqte biz aldi bilen Uyghurlar arisida tonulghan shundaqla merhum téyipjan éliyop bilen zamandash bolghan sha'irelerdin hazir türkiyide yashawatqan zeynure eysa xanimni ziyaret qilduq.

Biz yene türkiye ege uniwérsitétining oqutquchisi proféssor doktor alimjan inayet ependi bilen söhbet élip barduq. Alimjan inayet ependi sha'ir téyipjan éliyopqa baha berdi.

Alimjan inayet ependining éytishiche, xitay kompartiyisini medhiyileydighan buningdek shé'irlarni eyni waqittiki bashqa sha'irlarmu yazghan bolup, bundaq bolushi shu dewrdiki shara'it bilen zich munasiwetlik iken.

Alimjan inayet ependining éytishiche, xitay hakimiyiti Uyghurlarning dangliq sha'irlirigha héchqachan ishenmigenlikini, ularning nurghun riyazetlerni chekkenlikini bildürüp, xitay hakimiyitining hazirqi teshwiqatining bir köz boyamchiliqtin bashqa nerse emeslikini éytti.