Әрздар дилмурат муслин чапчалдики тәбиий тоқайлиқ һәққидә әрз қилип бейҗиңға барди

Чапчал наһийиси кан йезисидин бейҗиңға кәлгән әрздар дилмурат муслин өз йезисидики деһқанларға вакалитән, өз йезисидики тәбиий орманниң йәрлик парихор әмәлдарлар тәрипидин бузғунчилиққа учриғанлиқи үстидин шикайәт қилип, деһқанларниң мәнпәәтини һәм тәбиий муһитни қоғдашни тәләп қилип бейҗиңға барған уйғур әрздарларниң бири.

2012.06.27
toqayliq-305.png Уйғур илидики тәбиий тоқайлиқлар
Public Domain


Чапчал наһийиси кан йезисиға қарашлиқ 5000 мо даирини игиләйдиған тоқайлиқ дәп атилидиған мәнзирә райони, или дәря бойидики дөләт дәриҗилик қоғдилидиған тәбиий орман бәлвиқиниң бири. Әмма 5 - июл үрүмчи вәқәсидин кейин, бейҗиңда ечилған “шинҗаң хизмәт йиғини”да уйғур елини хитай өлкилиригә “шинҗаңға ярдәм” намида бөлүп бериш шамилида, или дәря бойидики бу гүзәл тоқайлиқму талан - тараҗ қилинишқа башлиған.

Чапчал наһийиси кан йезисидин бейҗиңға кәлгән әрздар дилмурат муслинниң билдүрүшичә, 80 - йилларниң дәсләпки мәзгилидә йезиларда копиратсийә түзүми бикар қилинип, йәрләр деһқанларға һөддигә берилгән мәзгилләрдә, дөләт дәриҗилик қоғдилидиған мәнзирә райони дәп бекитилгән тоқайлиқ йезидики деһқанларға қарашлиқ омумниң йери дәп елан қилинип, деһқанларға тәқсим қилинмиған. Әмма 2011 - йилидин башлап наһийилик орман идариси һәм йезилиқ һөкүмәттики бир қисим әмәлдарлар тоқайлиқтин тәхминән 700 мо әтрапидики җайни хитай өлкилиридин кәлгән хитай тиҗарәтчилири һәм ғулҗа шәһиридин кәлгән содигәрләргә сетип берип, йәр содисидин киргән пулни өз чөтикигә салған. Йезисдики деһқанларни тоқайлиқтин отун терип әкәлсиму тәбиий муһитни бузди дәп деһқанлардин җәриманә алидиған наһийилик орман идариси хадимлири һәм йезилиқ һөкүмәт әмәлдарлириниң бу қилмиши деһқанларниң наразилиқини қозғиған.

Игилигән учурлиримиздин мәлум болушичә, нөвәттә чапчал наһийилик һөкүмәт һәм кан йезиси даирилири йезидики деһқанларниң наразилиқини қозғиған тоқайлиқниң бузғунчилиққа учрап сетиветиш вәқәсидики җавабкарлиқи бар кадирларни җазалашниң орниға, һөкүмәткә наразилиқ билдүргән деһқанлардин дилмурат қатарлиқларни “қутратқулуқ қилип, җәмийәт муқимлиқини бузушқа урунған” дегәндәк җинайәтләрни артип җазалашқа урунған.

Әрздар дилмурат муслин өзиниң әрз үчүн бейҗиңға келишиниң сәвәбини һәм мушу күнләрдә йәрликтин әвәтилгән абдувели һәм әсәт исимлик йеза кадири һәм сақчиниң тәһдити һәм попоза қилишлириға учраватқанлиқини баян қилди.

Униң билдүрүшичә, кан йезисидики деһқанлар әвладму - әвлад игидарчилиқ қилип кәлгән тоқайлиқ бултурдин башлап наһийилик һөкүмәт тәрипидин тоқайлиқни қоғдашқа мәсул қилип бәлгиләнгән дең йичаң, әнвәр қатарлиқ орман қаравуллири һәм йезилиқ һөкүмәттики полат, тиливалди, аблимит розахон қатарлиқ йеза кадирлири тәрипидин, өз ичидин келишип сетиветилигән. Вәқәдин кейин, бу әмәлдарлар үстидин или областлиқ һөкүмәт һәм уйғур аптоном районидики мунасивәтлик даириләргә әрз қилған деһқанларниң әрзини аңлайдиған адәм чиқмиған. Йәрлик даириләр полат қатарлиқ уйғур кадирлириниң хизмитидин қалдурулғанлиқини җакарлап, дең йичаң қатарлиқ хитай кадирлирини наһийилик орман идарисиға йөткәп кетиш арқилиқ деһқанларниң ғәзипини бесишқа урунған. Әмма вәйран қилинған тоқайлиқ һәм сетиветилгән 700 мо әтрапидики орманлиқтин киргән пулниң қандақ бир тәрәп қилинғанлиқи деһқанларға уқтурулмиған. Нәтиҗидә димурат муслин деһқанларға вакалитән адаләт тәләп қилип әрз үчүн 2 ай илгири бейҗиңға барған. Дилмуратни қайтуруп кетиш үчүн чапчал наһийиси кан йезисидин йезиниң қанун хадими абдувәли һәм йезилиқ сақчиханидики әсәт исимлик икки киши бейҗиңға әвәтилгән болуп, улар дилмуратниң деһқанларға вакалитән бейҗиңға келип әрз қилишини “малиманчилиқ қилишқа урунғанлиқ” дәп әйибләп, дилмуратни мәҗбурий һалда елип кетидиғанлиқини билдүргән.

Биз йезилиқ һөкүмәтниң дилмуратни елип кетиш үчүн әвәтилгән икки нәпәр хадимиға телифон қилиш арқилиқ, уларниң әрздар дилмуратни қайтуруп кетиштики мәқсити һәм йәрлик даириләрниң тоқайлиқ мәсилисини қандақ һәл қилишни ойлаватқанлиқини билишкә тириштуқ.

Йезиниң қанун кадири абдувәли телифонимизни җавабсиз қалдурған болсиму, әмма сақчи хадими әсәт телифонимизни алди.

Әсәт исимлик сақчи сөзидә, өзлириниң дилмурат муслинни қайтуруп кетиш үчүн кәлгән сақчи икәнликини билдүрди. Әмма у дилмурат муслинни қайтуруп кетиштики шәртләр һәм йәрлик һөкүмәтниң тоқайлиқ мәсилисини һәл қилиш һәққидики қарари қатарлиқларға өзиниң телефонда җаваб берәлмәйдиғанлиқини билдүрүп, шу җайниң өзигә берип йезилиқ һөкүмәттин әһвал игилишимизни ейтип телифонни қоювәтти.

Һөрмәтлик радио аңлиғучи достлар, биз программимиз давамида йәнә, кан йезисидики башқа деһқанларниң шундақла кан йезилиқ һөкүмәт һәм чапчал наһийилик орман идарисиниң мунасивәтлик хадимлириниң тоқайлиқниң бөлүп сетиветилиш вәқәси һәққидики инкаслирини аңлитимиз.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.