2 - Nöwetlik xelq'araliq türk dunyasi medeniyet ilmiy muhakime yighini resmiy bashlandi

Sürette, 4 - ayning 19 - küni bashlanghan 2 - nöwetlik xelqaraliq türk dunyasi medeniyet ilmiy muhakime yighini échilish murasimida söz qiliwatqan türkiye jumhuriyitining reis jumhuri abdullah gülning bash sékritari prof. Dr. Mustafa isen ependi.

Béyjing we gérmaniyidin kelgen hemde türkiyining herqaysi uniwérsitétlirida ishlewatqanlardin bolup 10 neper Uyghur mutexessis bu muhakime yighinigha qatnashti. 4 - Ayning 25 - künigiche dawam qilidighan mezkur ilmiy muhakime yighinida mutexessisler türkiy milletlerning tarixi, tili, edebiyati, sen'iti, örp - adetliri we bügünki mesililiri heqqidiki ilmiy maqalilirini oqumaqchi.

4 - Ayning 19 - küni etigen sa'et 10diki échilish murasimida bu yighinning sahibxanliqini qiliwatqan, ége uniwérsitéti türk dunyasi tetqiqat inistituti mudiri prof. Dr. Fikret türkmen söz qildi. U sözide, bu ilmiy muhakime yighinining 2006 - yili, birinchi qétimliqini chaqirghanliqini, uninggha 800 etrapida mutexessis qatnashqanliqini, ular oqughan ilmiy maqalilarni 4 tom qilip neshir qildurghanliqini, buningdin kéyin her 4 yilda bir qétim bu yighinni chaqiridighanliqini éytti. U, sözide türk dunyasini birleshtüridighan eng muhim amillardin birining medeniyet ikenlikini, shunga bu ilmiy muhakime yighinining muhim ikenlikini tekitlidi.

RFA Photo / Erkin Tarim

Arqidin türk til tetqiqat idarisi bashliqi prof. Dr. Shükrü xaluq aqalin söz qildi. U sözide nuqtiliq halda türkiye til tetqiqat idarisining 80 yildin béri élip barghan tetqiqatliri heqqide toxtaldi.

Kéyin, türkiyining izmir wilayitining walisi jahit qirach ependi söz qildi. U sözide albaniyidin seddichin'giche bolghan ariliqta türkiy milletlerning yashawatqanliqini, bularning hemmisining tili, dini oxshash bir millet ikenlikini, bundaq bir yighin'gha sahibxanliq qilghanliqi üchün izmir walisi bolush süpiti bilen özini bextlik hés qiliwatqanliqini éytti. Sözining axirida bu ilmiy muhakime yighinining muweppeqiyetlik bolushini tilidi.

Ularning sözliridin kéyin, türkiye jumhuriyitining re'is jumhuri abdullah gülning bash sékritari prof. Dr. Mustafa isen söz qildi. U sözide türk dunyasining ehmiyiti heqqide toxtaldi. U, ötken yili "türk jumhuriyetliri konséyi" namida bir birlik qurush üchün qarar maqullan'ghanliqini, bu birlikke qazaqistan, qirghizistan, ezerbayjan, türkiyining qoshilidighanliqi heqqide qarar maqullighanliqini, türkmenistan közetküchi bolup qatnashqanliqini, emma özbékistanning bu birlikke qatnashmighanliqini éytti. U sözide yene türkiy milletlerning bügünki künde eng parlaq dewrini yashawatqanliqini, özining bir türkshunas bolush süpiti bilen, türk dunyasidiki türkologiye tetqiqatigha ehmiyet béridighanliqini, bu heqte ish pilanliri hazirlansa iqtisadiy jehettin yardem béridighanliqini éytti.

Bu yighinning sahibxani izmir ége uniwérsitéti türk dunyasi tetqiqat inistituti oqutchuchisi prof. Dr. Alimjan inayet ependi mezkur yighin heqqide toxtilip, bu yighin'gha xitay tewesidin 8 Uyghur mutexessisni teklip qilghanliqini, bularning türkiyining béyjingda turushluq elchixanisidin wiza alghan bolsimu, biraq xitay xewpsizlik xadimlirining ularning bir qisimining türkiyige kélishige ruxset qilmighanliqini, kélelmigenler ichide merkizi milletler uniwérsitéti oqutquchisi ilham toxtiningmu barliqini sözlep berdi.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.