Türk parlamént ezaliri 5 - iyul ürümchi weqesi heqqide hökümetke so'al xéti sundi

5 - Iyul ürümchi weqesining 1 - yilliqi yéqinlishiwatqan künimizde 5 - iyul ürümchi weqesi qaytidin türkiyining kün tertipige kélishke bashlidi. 6 - Ayning 23 - küni türkiye parlamént ezasi, sabiq dölet ministiri réshat doghru ependi, 5 - iyul ürümchi weqesi heqqide türkiye hökümitige so'al xéti sundi.
Muxbirimiz erkin tarim
2010.06.25
Siyit-tumturk-Efendigil-ependiler-305 Süret, d u q muawin reisi séyit tümtürk we xeyrullah efendigil ependiler türk parlamént ezasi réshat doghru(soldin ikkinchi kishi) ependi bilen birge.
RFA Photo / Erkin Tarim

Türkiye dölitining qanunigha asasen bu xetke hökümet jawab bérishi kérek iken. Xetning mezmuni we yézilish sewebi heqqide melumat élish üchün mikrafonimizni türk parlamént ezasi réshat doghru ependige uzattuq.

Réshat doghru ependi so'al xéti heqqide melumat bérip mundaq dédi: "men aldi bilen 5 - iyul ürümchi qirghinchiliqida hayatidin ayrilghan Uyghur qérindashlirimning ata - aniliri we uruq - tughqanliridin sebir tileymen. Bu weqede nurghun bigunah insanlar öltürüldi. Sherqiy türkistan xelqighe qarshi zulum élip bérildi. Sherqiy türkistanliqlar hazirghiche matem ichide. Men 5 - iyul ürümchi weqeside qanche kishining öltürülgenlikini, qanche kishining yaridar bolghanliqini, qanche kishining yoq bolup ketkenlikini we qanche kishining türmige tashlan'ghanliqini bilish üchün türkiye hökümitige bir so'al xéti yazdim. Xétimde yuqirida dep ötkenlirimni hökümettin soridim. Bizning qanunimiz boyiche türkiye jumhuriyiti hökümiti bu so'allarni xitay hökümitidin sorishi we bu heqte melumat élip bizge jawab yézishi kérek."
    
Parlamént ezasi réshat doghru ependi, ötken yili 7 - ayning 5 - küni xitaylarning ürümchide irqiy qirghinchiliq élip barghanliqini bayan qilip mundaq dédi: "sherqiy türkistan xelqi öz tupraqlirida hujumgha uchrimaqta. Kichikkine bir weqe chiqsa, sherqiy türkistan xelqi öltürülmekte we heqsizliqqe uchrimaqta. Türkiye hökümiti buni teqip qilishi kérek. Biz parlamént ezaliri bolush süpitimiz bilen sherqiy türkistanda yüz bériwatqan hadisilerni yéqindin teqip qiliwatimiz. Sherqiy türkistanliqlar heqqaniy küresh élip barmaqta. Dunyadiki insan heqliri teshkilatliri, ammiwiy teshkilatlar sherqiy türkistan mesilisige köngül bölüshi kérek. Xitaylar 5 - iyulda sherqiy türksitanliqlargha qarshi irqiy qirghinchiliq élip bardi. Yawropa parlaménti, birleshken döletler teshkilati we amérika dölet mejlisi qatarliq organlarning ürümchige hey'et ewetip bu heqte tekshürüsh élip bérishini iltimas qilimen. Eng axirida erkin asiya radi'osi arqiliq pütün sherqiy türkistan xelqighe salamimni yollaymen."
 
Parlamént ezasi réshat doghru ependining 5 - iyul ürümchi weqesi heqqide so'al xéti sun'ghanliqigha rehmet éytish üchün uning ishxanisigha kelgen d u q mu'awin re'isi séyit tümtürk we xeyrullah efendigil ependilergimu mikrafonimizni uzattuq.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki söhbitimizning tepsilatini anglaysiler.

 
Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.