Sherqiy türkistan jumhuriyetliri Uyghurlarning iptixari

Sherqi türkistan atliq qisimliridin bir körünüsh.

Bu kün her yili chet'ellerdiki Uyghurlar teripidin xatirilinip Uyghur yash ösmürlirige ikki jumhuriyetning ehmiyiti anglitilmaqta.

Uyghur ziyalisi kamiljan ependi ikki jumhuriyetning qurulghan künige atap yazghan `bügün` namliq maqalisida 20 - esirde Uyghurlar qurghan bu ikki jumhuriyetning ehmiyiti üstide toxtilip mundaq dep yazidu: "bügün - étiqad chüshenchimizning we milliy tariximizning méraji yaritilghan bir kün. Bügün - dunya tarixida Uyghurlar sherqi türkistan jumhuriyitini ikki qétim qurghan bir kün. Biz mushu bügünimizning iptixari bilen hazirmu béshimizni tik tutup dunyagha meghrur qariyalaydighan bir kün."

Aptor maqalisining axirida Uyghurlarning ashu künni séghiniwatqanliqini, u erkinlikini, u künni qayta qolgha keltürüsh üchün néme qilishi kéreklikini meshhur türk sha'iri mehmet akif ersoyning shé'irliri bilen anglatqan: "mana emdilikte ya yighlashni, ya külüshni bilmey, ashu bügünni xatirilimektimiz, ashu bügünni séghinmaqtimiz, ashu bügün'ge telpünmektimiz, chungqur hesret bilen ashu bügünni chaqirmaqtimiz. Emma milliy tariximizning méraji bolghan ulugh bügünimiz bolsa, bizge échinip nale qilmaqta, xuddi türkiye sha'iri:

Bayraqni bayraq qilghan üstidiki qandur,
Tupraq eger jan bergüchi bolsa wetendur.

Déginidek wijdanimizgha xitab qilmaqta. Ashu bügünimizni qaytidin qayturup alalishimiz üchün bizni bedel töleshke chaqirmaqta."
 
Biz sherqiy türkistan islam jumhuriyiti qurulghanliqining 77 - yilliqi, sherqiy türkistan jumhuriyiti qurulghanliqining 60 yilliqini xatirilep élip barmaqchi bolghan pa'aliyet heqqide séyit tümtürk bilen we bu ikki jumhuriyet heqqidiki tetqiqatlar we jumhuriyetlerning Uyghurlar üchün bolghan ehmiyiti heqqide tarixchi doktor erkin ekrem bilen söhbet élip barduq.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.