Tajikistanda tutup kétilgen 3 Uyghur türkiye parlaméntining kün tertipige keldi

Türkiye milletchi heriket partiyisi mu'awin bashliqi ismet buyukataman türkiye parlaméntidiki yighinda tajikistandiki 3 Uyghur heqqide tashqi ishlar ministirigha so'al xéti yazdi. 2011-Yili 25-yanwar.

1-Ayning 25-küni türkiyide pa'aliyet élip bériwatqan sherqiy türkistan ammiwi teshkilatliri tajikistanda tutup kétilgen exmet reshit, abdulxemit dawut'oghlu we kemal ömer'oghlu qatarliq 3 Uyghurni sürüshte qilip türkiye tashqi ishlar ministirliqi aldida namayish qilip bolghandin kéyin, türkiye parlaméntidiki eng chong öktichi partiyilerdin biri bolghan milletchi heriket partiyisi mu'awin bashliqi memet shandir, oktay wural, shenol bal we bashqa millet wekilliridin terkib tapqan rehberler bilen türkiye parlaméntidiki ishxanisida körüshti.

RFA/Erkin Tarim

Sherqiy türkistan ammiwi teshkilatliri mes'ulliridin terkib tapqan bu hey'et ulargha tajikistanda tutup kétilgen 3 Uyghurni hökümetning sürüshte qilishi üchün bésim ishlitishini telep qildi. Milletchi heriket partiyisi mu'awin bashliqi memet shandir ependi söz qilip, bu üch Uyghurni türkiyige qayturup ekélish üchün türkiye parlaméntidiki öktichi partiye bolush süpiti bilen hökümetke so'al xéti yézip jawab bérishini telep qilidighanliqini éytti.

Bu uchrishish axirliship yérim sa'et ötmey, milletchi heriket partiyisige wakaliten partiyining mu'awin bashliqi ismet büyük ataman ependi türkiye tashqi ishlar ministiri exmet dawutoghluning jawab bérishini telep qilip, parlaménttiki omumiy yighin'gha bir iltimas sundi we uni omumiy yighinda oqup ötti.

U xétide türkiye tashqi ishlar ministiridin töwendiki so'allarni sorighan. "Sherqiy türkistanliq türk puqrasi kemal ömer'oghlu, exmet reshit we abdulxemit dawut'oghlu qatarliq 3 Uyghur tajikistanda tutup kétilgen, biz bulardin qattiq ensirewatimiz. Bu Uyghurlarni sürüshte qilish üchün tashqi ishlar ministirliqi némilerni qildi? biz xitaygha tapshurup bérilgenliki heqqide xewer alghan bu Uyghurlarni xitaydin qayturup élish üchün némiler qiliniwatidu? bu 3 Uyghurning hazir zadi qeyerde? "

RFA/Erkin Tarim

Kéyin, sherqiy türkistan medeniyet we hemkarliq jem'iyiti bashliqi xeyrullah efendigil ependi, sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyiti mes'ulliridin abdulhékim mexsum, hidayitullah oghuzxan, alimjan bughda we sherqiy türkistan yashlar teshkilati bashliqi tebet yüjetürk qatarliq kishilerdin terkib tapqan hey'et hakimiyet béshidiki adalet we tereqqiyat partiyisi parlamént ezasi jelal erbay ependi bilen körüshti. Jelal erbay ependi tajikistanda 3 Uyghur tutup kétilgendin kéyin partiyisining tashqi siyasetke mes'ul bashliqi ömer chelik ependi bilen birlikte bu 3 Uyghurni sürüshte qiliwatqanliqini anglitip mundaq dédi: "bu mesilidin xewirim bar. Alimjan bilen dawamliq halda alaqiliship turuwatimen. Bundaq köngülsizlik bolsa alimjan derhal manga xewer béridu. Bu qérindashlirimiz tartqan azab biz tartqan azab dégenlik. Shunga biz tajikistanda tutup kétilgen 3 Uyghurgha alahide köngül bölüwatimiz. Emma, türkiye sirtida bolghan ish bolghachqa, bezi cheklimilerge uchrawatimiz. Emma, biz pütün küchimiz bilen bu 3 qérindishimizni türkiyige qayturup kélishke tirishiwatimiz. Pütün diplomatik yollarni sinawatimiz. Men dawamliq halda türkiyining tajikistanda turushluq bash elchisi bilen sözliship turuwatimen."

U, Uyghur hey'etning aldida türkiyining düshenbide turushluq bash elchisi memet munis dirik ependige téléfon qilip melumat aldi. Bash elchi téléfonda bu 3 Uyghur toghriliq tajikistanning munasiwetlik organlirigha köp qétim xet yazghan bolsimu jawab kelmigenlikini, emma, özlirining igilishiche, 3 Uyghurning hazir tajikistanning paytexti düshenbide solaqliq ikenlikini éytti.

Uyghurlar 1-ayning 25-küni enqerede ötküzülgen pa'aliyetning intayin muweppeqiyetlik bolghanliqini ilgiri sürüshmekte. Bu heqte köz qarashlirini élish üchün teshkilat mes'ullirigha mikrofonimizni uzattuq.