“5‏-Iyul” harpisida ürümchide nazaret kücheytildi

Igiligen uchurlirimizdin melum bolushiche, yéqinda Uyghur aptonom rayon da'iriliri herqaysi oblast wilayet sheherlerge uqturush chüshürüp, jem'iyet muqimliqni saqlashni telep qilghan.

Igilishimizche, “5-Iyul ürümchi weqesi” din kéyin, ürümchi ahalilirining bikar öylirini ijarige bérishige bir qatar cheklimiler qoyulghan. Undin bashqa yéqindin buyan bashqa yurtlardin ürümchige kélip, tirikchilik qiliwatqan Uyghurlargha qarita nazaret we cheklimiler téximu kücheytilgen.

Dunya Uyghur qurultiyi bayanatchisi dilshat rishit dunya Uyghur qurultiyi Uyghur éli weziyiti heqqide igiligen ehwallarni bayan qildi. Dilshat rishitning bildürüshiche, yéqindin buyan ürümchi qatarliq sheherlerde intérnét alaqisige bolghan nazaret qaytidin kücheytilgen. Meschitlerde közitish apparatliri ornitilghandin bashqa meschitte ishligüchi imam-mezin qatarliq diniy xadimlargha ayrim wezipe bérilip, meschitke namaz oqush üchün kirgen Uyghurlarning söz heriketlirini xatirilep saqchi orunlirigha xewer qilish telep qilin'ghan. Xitay da'iriliri yene chet'elde tughqanliri bar Uyghurlarning öylirige adem ewetip, ulargha chet'ellerdiki tughqanliri bilen téléfonda sözleshkende, döletning eyibini achmasliq heqqide agahlandurush bergen.

Radi'omiz igiligen uchurlardimu yéqindin buyan ürümchi qatarliq jaylarda Uyghurlargha qaritilghan nazaretning kücheytilgenliki melum boldi.

Tengritagh rayonluq ahaliler komitétidiki öz kimlikini ashkarilashni xalimaydighan bir neper xadimning bildürüshiche, bu yil etiyazdin bashlap ular tengritagh rayonigha sirttin kélip olturaqlashqan Uyghurlarni tizimlashni kücheytken. Uning éytishiche, sirttin ürümchige kélip ijare öy almaqchi bolghan Uyghurlarning, öy ijarige bergüchi hem ahale komitétigha öz yurtliridiki saqchi idariliri teminligen “Jinayet ötküzüsh tarixi yoqluqi heqqidiki ispatnamisi” ni körsitishi shert qilin'ghan.

Dilshat rishit öz bayanida Uyghurlargha qaritilghan nazaretning köp tereplime ikenlikini bildürdi.

Dilshat rishit sözide, hazir ürümchide Uyghurlargha qarita peqet ürümchide öy ijare élish jehettila cheklime qoyulup qalmastin, belki ürümchidiki yoluchilar aptobus békiti, méhmanxana qatarliq jaylardimu Uyghurlargha qaritilghan nazaret kücheytilgenlikini ilgiri sürdi.

Dilshat rishitning bildürüshiche, hazir ürümchide sirttin kelgen Uyghurlarning kimlikini yénida élip yürüshi shert qilin'ghandin bashqa, ularning yénida yene özi turushluq jaylardiki saqchixanilardin élip kelgen “Jinayet ötküzüsh tarixi yoqluqi heqqidiki ispatnamisi” bolush shert qilin'ghan iken.

Dilshat rishit ependi öz bayanida yene, ötken shenbe yeni 11-iyun tengritagh rayonigha qarashliq jenubiy qowuqtiki xelq tiyatiri aldida birnechche neper Uyghur yash “Qalaymiqanchiliq tughdurdi” dégen bahanide tutup kétilgenlikini, özliri igiligen bashqa uchurlardimu bu birnechche kün ichide Uyghurlarning her xil sewebler bilen tutup kétiliwatqanliqigha a'it melumatlarning barliqini bildürdi.

Uyghur aptonom rayonluq hökümet da'irilirining xewer menbeliridimu rayon muqimliqigha kapaletlik qilish heqqidiki melumatlar bérildi. “Tengritagh tori”ning tünügünki bir xewiride Uyghur aptonom rayonluq partkomning, 1-iyul partiye bayrimi yétip kélish aldida “Uyghur aptonom da'iriside omumi weziyetning muqim we tinchliqigha kapaletlik qilinip, jem'iyette tinch-inaq keypiyat yaritish, idare-jem'iyet mekteplerde bir junggo hem milletler ittipaqliqi medhiyilinidighan mezmundiki naxsha éytish musabiqiliri élip bérish” ni telep qilghanliqi xewer qilindi.

Dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat rishit ependi bolsa, xitay da'iriliri Uyghurlargha qaratqan teshwiqat hem nazaretni kücheytishidiki asasi meqsetning “5-Iyul ürümchi weqesi”ning ikki yilliq harpisida sherqiy türkistandiki Uyghurlar arisida yene bir qétimliq naraziliq heriketliri yüz bérishining aldini élish üchün ikenlikini eskertti.