Nechche onming nazaretchi ürümchi ammiwi aptobuslirida

Uyghur élidiki tekshürüsh ponkitlirining biride, xitay saqchi bir Uyghur qizning salahiyitini tekshürüp soraq qilmaqta. (Orni we waqti éniq emes)

 Da'iriler buni béyjing olimpikining bixeter ötishi üchün élin'ghan tedbir dep chüshendürmekte.

Her qandaq yoluchining somkisi échip tekshürülidu

Xitay tor betliride xewer qilinishiche,Uyghur élidiki bixeterlik da'iriliri, béyjing olimpikini ténich aman ötküzüshke kapaletlik qilish üchün ürümchi ammiwi qatnash shirkitining 129 aptobus liniyisidiki qatnawatqan barliq aptobuslarda bixeterlik tekshürüshini omumyüzlük kücheytken.
Aptobuslargha hem barliq aptobus béketlirige qoyulghan, bilikige qizil belge taqiwalghan bixeterlik xadimliri, aptobus ichide gumanliq boyum yaki heriketler üstidin tekshürüsh élip béripla qalmay,her bir yoluchi üstidimu tekshürüsh élip baridiken.

Bu heqte ürümchi shehiride chiqidighan barliq chong ‏ - kichik gézitlerdimu uqturush élan qilin'ghan bolup, uqturushta " ürümchidiki aptobusqa olturmaqchi bolghan yoluchilar, bixeterlik tekshürgüchilerning somkisini échip tekshürüshige maslishishi kérek, egerde yoluchi tekshürüshni ret qilsa, aptobusqa chiqirilmaydu " dep yézilghan.

Biz mezkur uchurgha asasen néme sewebtin ürümchide bundaq bir jiddiy bixeterlik tedbiri élish zörüriyiti körülgenliki heqqide ehwal igilesh üchün ürümchi sheherlik ammiwi qatnash shirkiti bilen alaqilashtuq.

Ürümchi ammiwi qatnash shirkiti ishxanisidiki bir xadimning chüshendürüshiche, yéqindin buyan merkezning mexsus höjjitige asasen ürümchidiki 129 qatnash liniyisidiki töt mingdin artuq ammiwi aptobuslargha shopurdin bashqa bir neperdin közetchi xadim qoyulghan we yene her bir aptobus békitige bir neperdin bixeterlik saqlighuchi orunlashturulghan, peqet aptobuslargha qoyghan nazaretchilerla töt mingdin ashidiken.
 Uning déyishiche, yoluchilar aptobusqa chiqish aldida, aptobus ichidimu nazaretchilerning tekshürüshidin ötidiken.
 U " her qandaq yoluchi somkisini échip tekshürüshimizge yol qoyushi kérek, bolmisa aptobusqa chiqquzmaymiz. Bu heqte yuqirining höjjiti bar " dédi.

Bu xadimdin ürümchidiki aptobuslarda hazirgha qeder birer gumanliq weqe yaki nersining bayqalghan ‏ - bayqalmighanliqini sorighinimizda u " bu tedbir yolgha qoyulup hazirghiche birer nerse bayqalmidi lékin on yil awal sherqiy türkistanchilar aptobus partlatqan idi, uningdin kéyin birer weqening yüz berginini bilmeymen " dédi. U yene, buqeder qattiq hem jiddiy tedbirning élinishi puqralarni narazi qilmidimu dep sorighan so'alimizgha, " yaq ammimu maslishiwatidu, hemme yerde olimpik bixeterliki teshwiqati tursa, uning üstige bu dégen yuqiridin chüshken siyasiy wezipe, ijra qilmay bolmaydu,qachan bu tedbirning bikar qilinidighanliqinimu bilmeymiz, téxi höjjet chüshmidi" dep jawab berdi.

Sheher ammisida naraziliq tughulmaqta

Biz yene ürümchi shehiridiki asasliq qatnash liniyiliridiki - 1 we 101 yol qatarliq aptobuslarning bashqurush ornigha téléfon qilduq. Ziyaritimizni qobul qilghan xadim, aptobuslarda bixeterlikning kücheytilgenliki heqqidiki so'allirimizgha jawab bérip " bu qatnash ‏ - transiport shirkitining altinchi tarmaq shirkiti, bizde ikki yüzdin artuq aptobus bar, her bir aptobus hem aptobus béketliride amanliq xadimlirini qoyush üchün shirkitimiz hetta dem élishqa chiqqanlarnimu yighip ekelduq, yene jem'iyettinmu waqitliq xizmetchilerni qobul qilduq, wezipimiz éghir bolsimu, siyasetni emeliyleshtürmey bolmaydu dédi.

Bundaq jiddiy tedbirning élinishi ürümchining bixeter emeslikidinmu déginimizde, u, " ürümchi bixeter, shundaq ténch, gerche bundaq qattiq tedbir élish zörür bolmisimu, yuqirining yolyoruqini ijra qilmay bolmaydu," dédi.

Biz yene uningdin her bir békette aptobusqa olturghuchilarning somkisini échip tekshürsenglar, ammida naraziliq peyda bolmidimu dep soriduq.
U, " elwette naraziliq peyda bolidu, qollaydighanlarmu bar, narazi bolidighanlarmu, qarshi turidighanlarmu jiq, chünki yoluchilar bir künde qanche qétim aptobusqa olturghan bolsa, shunche qétim somkisini échip tekshürüshtin ötüshke toghra kélidu. Elwette buninggha narazi bolidighanlar bar, beziler qimmetlik shexsi buyumlirini bashqilarning körüshini xalimaydu emesmu " dédi.

U yene tünügün bir yoluchining bixeterlik tekshürüshige narazi bolup tekshürgüchini urghanliqini éytti. Uning bildürüshiche, naraziliq bildürgüchi az sanliq millet bolup tekshürgüchi xadim qatnash ‏ - transport mektipining bir xitay oqughuchisi iken. Weqedin kéyin naraziliq bildürgüchi saqchilar teripidin tutup qélin'ghan bolup, qandaq bir terep qilin'ghanliqidin bu xadimning xewiri yoq iken.

Buning aldida xitay da'iriliri Uyghur élidiki 13 asasliq ayrodromlarda bixeterlik tekshürüshini kücheytken idi.

Xitay olimpik ötküzüshke teyyarliq qiliwatqan basquchta yéqinqi aylardin buyan shangxey, künming qatarliq xitayning bezi jaylirida aptobus partlash weqeliri yüz bérip xitay da'irilirini sarasimige sélip, pütün xitayda olimpik bixeterlikini küzde tutqan halda ammiwi sorunlarda bixeterlik tedbirliri éliniwatqan bolsimu, emma olimpik musabiqisi ötküzülidighan béyjing shehiridimu téxi barliq aptobusqa olturghuchi yoluchilarning somkilirini échip tekshürüshtek ürümchide yolgha qoyuluwatqan bu xil jiddiy tedbirler élinmighan idi.