Ürümchide kimlikingiz bolmisa taksigha chiqalmaysiz

Xitay da'iriliri béyjing olimpiki échilish harpisidin bashlapla, Uyghur élide bixeterlik tedbirlirini kücheytken idi. Yéqinda qeshqer hemde kuchalarda yüz bergen hujum weqeliridin kéyin ürümchidiki amanliq saqlash da'iriliri barliq ammiwi sorun hemde ammiwi aptobuslarda somka échip tekshürüshke oxshash tedbirlerni qollanmaqta.
Muxbirimiz gülchéhre xewiri
2008.08.22
qeshqer-somka-axturush-305 4 - Awghust hujumidin kéyin, xitay saqchiliri qeshqer kochilirida xalighan uyghurning somkisini axturuwatqan körünüsh.
AFP Photo

 Melum bolushiche bu xildiki amanliq saqlash tedbirlirige taksigha chiqquchilarningmu kimlikini tekshürüshtin ibaret yene bir yéngi türni qoshqan bolup, bu heqte muxbirimiz gülchéhre melumat béridu.

Ürümchi közniki torining sheher qatnash uchurliridin ashkarilinishiche, ürümchi sheherlik jama'et xewpsizlik idarisi ürümchide - 15 awghusttin bashlap taksigha chiqquchilarning kimlikini tekshürüshtin ibaret yéngi bir bixeterlik tedbirini ijra qilishqa bashlighan.

Xewerde körsitilishiche, da'iriler ürümchide bu xil amanliq saqlash tedbirini olimpik ayaghlashqandin kéyinmu dawamliq yürgüzülidighan bolup, ‏17 ‏ - séntebir méyiplar tenheriket yighini axirlashqiche dawam qilidiken.

Buning aldida ürümchi bixeterlik da'iriliri, béyjing olimpikini ténich aman ötküzüshke kapaletlik qilish üchün, ayrudurumlarda bixeterlik tekshürüshini küchetkendin bashqa, ürümchi ammiwi qatnash shirkitining 129 aptobus liniyisidiki qatnawatqan töt mingdin artuq ammiwi aptobuslargha shopurdin bashqa bir neperdin közetchi xadim qoyghan we yene her bir aptobus békitige birdin ikkigiche bixeterlik saqlighuchi orunlashturup ammiwi aptobuslar ichide, béketlerde, her bir yoluchining somkilirini axturup tekshürüshni élip barmaqta, shundaqla ammiwi sorunlardimu ammining somka hemde yanlirini axturushni yolgha qoydi, - 4 awghust qeshqerde ikki neper Uyghurning xitay zhandarmilirigha hujum qilish weqesidin kéyinla ürümchidiki barliq qatnash tügünliride ürümchige kirip chiqidighan barliq chong ‏ - kichik aptomobillar qattiq tekshürülmekte. Ürümchi da'iriliri bu xil amanliq saqlash tedbiri béjiriwatqan qatnash saqchilirinimu toluq qorallandurghan.

Radi'omizgha inkas qilghuchilarning bildürüshige qarighanda, qeshqer hem kuchada yüz bergen weqelerdin kéyin ürümchining barliq idare ‏ - organ her ‏ - bir mehelle komitét, kochilardimu amanliq saqlash xadimliri közet qilmaqta.

Nöwette ürümchide yürgüzülüwatqan bu xildiki jiddiy bixeterlik tedbirlirining ichige taksigha chiqquchilarningmu kimlikini tekshürüshtin ibaret bir yéngi türni olimpik axirlishish basquchida yolgha qoyush sewebi heqqide yenimu tepsiliy melumat élish üchün ürümchi sheherlik ammiwi qatnashni bir tutash bashqurush idarisigha téléfon qilduq.

Ziyaritimizni qobul qilghan bir xitay kadir bu tedbirning olimpik bixeterliki üchün éliniwatqan tedbirlerning biri ikenlikini éytti:

Uningdin mezkür tedbirning olimpik axirlishay dégende yolgha qoyulushning qandaq zörüriyiti barliqi, bu tedbirning yéqinda Uyghur élide yüz bergen bir tutash weqeler bilen munasiwiti bar ‏ - yoqluqini sorighinimizda u so'alimizgha biwaste jawab bermey " buninggha bir néme démek tes, taksigha chiqqanlarning kimlikini tekshürüsh pütün junggoda oxshash yolgha qoyuluwatqan bixeterlik tedbiri " dédi.

Biz uningdin egerde chet'ellerdin kelgen sayahetchiler taksigha chiqmaqchi bolsa qandaq qilidu ? pasporti tekshürülemdu ? dep soriduq, u jawaben, " méhmanxanigha chüshüsh üchünmu kimlik, pasportlarni élip yürüsh kérekqu, oxshash taksigha chiqqandimu éliwalsa bolidighu ? " dédi. U yene, bu tedbirning ötken heptidin bashlap yolgha qoyuliwatqanliqini qachan bikar qilinidighanliqi heqqide hökümetning bir tutash xewer qilidighanliqini éytti.
Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.