Уйғур диярида тутқун қилиш әвҗигә чиқмақта

Уйғур елиниң һәрқайси җайлирида сийасий бесим күчәймәктә. Сүрәттә, қәшқәр кочилирида чарлаш елип бериватқан хитай қоралиқ сақчилири.

 Мәзкур хәвәрдә, уйғур диярида тутқун қилинғанлар саниниң 500дин ашқанлиқи, ялғуз қәшқәр шәһиридила 100 дин ешип кәткәнлики илгири сүрүлгән.

Хәвәрдә йәнә, америка авам палатасиниң исмини ашкарилашни халимиған бир нәпәр хадиминиң " уйғурларниң туприқида мусулман уйғурларниң из - дерәксиз ғайип болуп кетиши адәттики әһвалға айлинип қалди. Тутқун қилишлар хитай армийиси, сақчилири вә ахбарат органлири тәрипидин ортақ елип берилмақта" дегән сөзи нәқил қилинған. Хәвәрдә 4 - авғусттин һазирғичә, 30 дин артуқ уйғурниң тәклимакан әтрапида өлтүрүлгәнлики әскәртилгән.

Д у қ баянатчисиниң сөзи

Германийә ахбарат агентлиқи, бу мәлуматларни д у қ баянатчиси дилшат решитниң баянатиға асасән оттуриға қойған болуп, дилшат решит бу тоғрида қәшқәрдин үзлүксиз учурларни игиләп туруватқанлиқини тәстиқлиди.

Дилшат решитниң ейтишичә, хитай һөкүмити бу қетимқи тутқун қилишларда һечқандақ қануний асасқа тайинишқа етибар бәрмигән. Гуманлиқ дәп қариғанлики кишиләрни халиғанчә тутуп солиған. У сөзидә, тутқун қилинғанларниң аилә - тавабиатлириниң өз қериндишини кимләрниң тутуп маңғанлиқини вә нәгә елип кетиватқанлиқини, җинайитиниң немә икәнликиниму билмәйдиған дәриҗигә чүшүп қалғанлиқини тәкитлиди. Дилшат решит германийә ахбарат агентлиқиға бәргән мәлуматида, бу қетимқи тутқун қилиш һәрикитигә хитайниң қанун вә армийә саһәсидики һәр қайси органлириниң ортақ қатнашқанлиқини илгири сүргән.

Кишиләр өз өйлиридиму әндишә ичидә яшайду

У сөзидә йәнә, бүгүн қәшқәрдә давам қиливатқан тутқун қилишлар түпәйли, кишиләрниң өз өйлиридиму хатирҗәм олтуралмайдиған, кочиларда әркин йүрәлмәйдиған һалға чүшүп қалғанлиқини ейитти. Униң ейтишичә, қәшқәргә кирип чиқиш йоллириниң һәммиси қамал қилинған.

Қәшқәр вилайәтлик парткомниң секритари ши дагаң, қәшқәрдә давам қилған қаттиқ бастуруш, қаттиқ зәрбә бериш һәрикитиниң қәшқәрдә муқимлиқ, тинчлиқни бәрпа қилғанлиқини тәкитлигән.

Қәшқәрдики тутқунниң характери

Дилшат решитниң изаһлишичә, ши дагаң бу бастуруш һәрикити җәрянида, хитай һөкүмити узун йиллардин буян йолға қоюп кәлгән "миң адәм хата тутулса тутулсунки, бир адәм тордин чүшүп қалмисун" дегән мустәбит сияситини йүргүзгәнликини тилға алди.

Дилшат решит йәнә, қәшқәрдә давам қиливатқан бу бастуруш түпәйли д у қ намидин демократик дөләтләр вә дуня җамаитигә мураҗәтләр елан қилғанлиқини, хитайниң бу рәһимсиз, мустәбит сияситигә қарши үнүмлүк тәдбирләр билән бесим ишлитишни тәләп қилғанлиқини әскәртти.