Uyghur diyarida tutqun qilish ewjige chiqmaqta

Uyghur élining herqaysi jaylirida siyasiy bésim kücheymekte. Sürette, qeshqer kochilirida charlash élip bériwatqan xitay qoraliq saqchiliri.

 Mezkur xewerde, Uyghur diyarida tutqun qilin'ghanlar sanining 500din ashqanliqi, yalghuz qeshqer shehiridila 100 din éship ketkenliki ilgiri sürülgen.

Xewerde yene, amérika awam palatasining ismini ashkarilashni xalimighan bir neper xadimining " Uyghurlarning tupriqida musulman Uyghurlarning iz - déreksiz ghayip bolup kétishi adettiki ehwalgha aylinip qaldi. Tutqun qilishlar xitay armiyisi, saqchiliri we axbarat organliri teripidin ortaq élip bérilmaqta" dégen sözi neqil qilin'ghan. Xewerde 4 - awghusttin hazirghiche, 30 din artuq Uyghurning teklimakan etrapida öltürülgenliki eskertilgen.

D u q bayanatchisining sözi

Gérmaniye axbarat agéntliqi, bu melumatlarni d u q bayanatchisi dilshat réshitning bayanatigha asasen otturigha qoyghan bolup, dilshat réshit bu toghrida qeshqerdin üzlüksiz uchurlarni igilep turuwatqanliqini testiqlidi.

Dilshat réshitning éytishiche, xitay hökümiti bu qétimqi tutqun qilishlarda héchqandaq qanuniy asasqa tayinishqa étibar bermigen. Gumanliq dep qarighanliki kishilerni xalighanche tutup solighan. U sözide, tutqun qilin'ghanlarning a'ile - tawabi'atlirining öz qérindishini kimlerning tutup mangghanliqini we nege élip kétiwatqanliqini, jinayitining néme ikenlikinimu bilmeydighan derijige chüshüp qalghanliqini tekitlidi. Dilshat réshit gérmaniye axbarat agéntliqigha bergen melumatida, bu qétimqi tutqun qilish herikitige xitayning qanun we armiye sahesidiki her qaysi organlirining ortaq qatnashqanliqini ilgiri sürgen.

Kishiler öz öyliridimu endishe ichide yashaydu

U sözide yene, bügün qeshqerde dawam qiliwatqan tutqun qilishlar tüpeyli, kishilerning öz öyliridimu xatirjem olturalmaydighan, kochilarda erkin yürelmeydighan halgha chüshüp qalghanliqini éyitti. Uning éytishiche, qeshqerge kirip chiqish yollirining hemmisi qamal qilin'ghan.

Qeshqer wilayetlik partkomning sékritari shi dagang, qeshqerde dawam qilghan qattiq basturush, qattiq zerbe bérish herikitining qeshqerde muqimliq, tinchliqni berpa qilghanliqini tekitligen.

Qeshqerdiki tutqunning xaraktéri

Dilshat réshitning izahlishiche, shi dagang bu basturush herikiti jeryanida, xitay hökümiti uzun yillardin buyan yolgha qoyup kelgen "ming adem xata tutulsa tutulsunki, bir adem tordin chüshüp qalmisun" dégen mustebit siyasitini yürgüzgenlikini tilgha aldi.

Dilshat réshit yene, qeshqerde dawam qiliwatqan bu basturush tüpeyli d u q namidin démokratik döletler we dunya jama'itige murajetler élan qilghanliqini, xitayning bu rehimsiz, mustebit siyasitige qarshi ünümlük tedbirler bilen bésim ishlitishni telep qilghanliqini eskertti.