Uyghur élidiki tengsizlik Uyghurlarni öz wetinidin ayrilishqa mejbur qildi

Xitay hökümitining " 5 - iyul ürümchi weqesi" ni "chet'ellerdiki Uyghur teshkilatlirining qutratquluq qilishi sewebidin yüz bergen" dégen yalghan teshwiqatini, chet'ellerde muhajirette turuwatqan Uyghurlar inkar qildi.
Muxbirimiz mihriban
2009.07.31
Urumchi-Dong-kowruk-mechit-305 9 - Iyul küni, xitay qoralliq armiyisi döng köwrük turpan michitini qamal qilip, uyghurlargha jüme namizi oqutmighan.
RFA Photo

"5 - Iyul ürümchi weqesi" partlighandin kéyin, xitay bu weqeni "chet'ellerdiki bölgünchi küchler keltürüp chiqarghan bir qétimliq urush, chéqish herikiti" dep teshwiq qilish bilen bille, 60 yildin buyan Uyghurlargha nisbeten heqiqiy aptonomiye siyasiti yürgüzülüwatqanliqini, Uyghur xelqining xitay kompartiyisining az sanliq milletlerge qaratqan étibar bérish siyasitidin behrimen bolup, bayashat bextlik yashawatqanliqini xelq'aragha teshwiq qilmaqta.

Uyghurlar heqiqeten xitay hökümiti dewatqan aliy aptonomiye hoquqidin behrimen bolup, bayashat bextlik yashawatamdu? Uyghurlar öz wetinide qandaq mu'amilige uchrawatidu ? xitay hökümitining türlük bésimliri sewebliridin chet'ellerde muhajirette yashashqa mejbur bolghan Uyghurlar xitay hökümitining bu teshwiqatining tamamen oydurma ikenlikini otturigha qoyup, öz qarashlirini bayan qildi.

Ziyaritimizni qobul qilghan amérikidiki mutellip ependi, xitay hökümitining "5 - iyul ürümchi weqesi" ni chet'ellerdiki Uyghur teshkilatlirigha artishining pütünley bimenilik ikenlikini, xitay hökümitining bu 60 yildin buyan Uyghurlar ustidin yürgüzüwatqan türlük bésimliri sewebidin bu weqening kélip chiqqanliqini bayan qildi.

Mutellip ependi özining magistirliq oqushini tamamlighandin kéyin weten'ge qaytip ketmey, amérikida qélishni qarar qilishining sewebi heqqide toxtilip, xitayning Uyghurlar ustidin yürgüzüwatqan qattiq qol siyasiti sewebidin özining axiri amérikida qélishni qarar qilghanliqini bayan qildi.

Gérmaniyide muzika kespide magistirliq aspirantliqini tamamlighan bolsimu, emma weten'ge kétishtin waz kéchip norwégiyide yashashni qarar qilghan dilshat ependi öz qarishini bayan qildi.

Ilgiri wetende türlük bésimlar sewebidin, xizmet tépish pursitige érishelmey, béyjingda chet'el shirketliride ishleshke mejbur bolghan hem amérikigha bir nechche qétim kelgenliki sewebidin xitay hökümiti teripidin teqib astigha élinip, axiri amérikigha kélishni qarar qilghan adile xanim ziyaritimizni qobul qildi.

Adile xanim özi hem wetendiki melum bir tughqinining xizmet izdesh jeryanidiki kechürmishini bayan qilish arqiliq, özining xitay hökümitini bu weqening kélip chiqishigha jawabkar bolushi kérek dep qaraydighanliqini tekitlidi.

Xitay hökümiti gerche özining 60 yildin buyan Uyghurlar ustidin yürgüzüwatqan qattiq qol siyasitini yoshurup " Uyghurlar xitay hökümitining az sanliq milletlerge qaratqan étibar bérish siyasitidin behrimen bolup, bextlik yashawatidu " dep teshwiqat qiliwatqan bolsimu, hazir türlük bésimlar sewebidin chet'ellerde yashashqa mejbur boluwatqan Uyghurlar öz kechürmishliri arqiliq xitayning xelq'aragha qaratqan aldamchiliq teshwiqatini échip tashlimaqta.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.