Хитайниң уйғур елидики сәзгүр күнләр һошярлиқи аһалиләрни биарам қилмақта

2009 - Йили 15 - авғуст күни тартилған бу сүрәт, үрүмчиниң мәлум көчиси болуп, сүрәттә, хитайниң бир гуруппа чарлиғучилири уйғурлар мәһәллисидә чарлаш елип бериватқан көрүнүш.

Мәлум болишичә, хитай һөкүмити 18 - вә 19 - март күнлириниму сәзгүр күнләр дәп бекитип, мушу һәптә ичидә уйғур районидики бихәтәрлик тәдбирлирини йәнә бир балдақ күчләндүргән.

2008 - Йили 3 - айниң 23 - күни, хотәндә аяллар намайиши йүз бәргән. Шуниңдин 1 һәптә аввал йәни 3 - айниң 18 - күни үрүмчидә бирла вақитта 4 орунда аптобус партлаш вәқәси йүз бәргәнлики һәққидә җәмийәттә учур тарқалған. Хитай һөкүмити әйни чағда хотән аяллар намайиши йүз бәргәнликини етирап қилған болсиму, мәзкур аптобус партлаш вәқәсини инкар қилған иди. Радиомиз хитайчә бөлүминиң игилишичә, хитай даирилири уйғур елидә 18 - вә 19 - март күнлирини сәзгүр күнләр дәп қарап, бу күнләрдики бихәтәрлик тәдбирлирини нормалдин ташқири күчләндүргән.

Биз бүгүн йеқинда чәтәлгә чиққан бир уйғур дохтурдин 2 йилниң алдидики вәқә һәққидә қайта мәлумат игилидуқ.

Үрүмчидики шәһәр аһалилиридин бири, бу һәптә ичидә үрүмчи шәһирини бир әнсизчилик қаплиғанлиқини билдүргән. У өзиниң үзлүксиз чирқириған сақчи машинилири, топ - топ қораллиқ сақчиларниң җиддий һәрикәтлиридин биарамчилиқ һес қилғанлиқи, бу әһвалниң өзиниң хизмәт кәйпиятидин башқа, пәрзәнтлириниң оқуш кәйпиятиғиму тәсир көрситиватқанлиқини ейтқан. Биз бүгүн үрүмчидики шәһәр аһалилиридин бирини зиярәт қилдуқ. У түнүгүн кәч көргәнлири билдүрди.

Уйғур елидә йолға қоюлуватқан адәттин ташқири бихәтәрлик тәдбирлиригә көп сандики хитай аһалилириниң нарази әмәслики мәлум. Әмма бу җәрянда мәнпәәтлири дәхли учриған хитай аһалилириниң чекидин ашқан бихәтәрлик тәдбирлиригә қарши икәнликини билинмәктә. Болупму интернетниң техичә тәлтөкүс әслигә кәлмәслики бир түркүм хитай тиҗарәтчи вә карханичиларниң наразилиқини қозғимақта.

Мәлум болишичә, уйғур елидики бир қисим сода - карханичилар, интернетниң чәклиниши сәвәбидин тиҗарәтлири тохтап қалған, бәзлири башқа өлкиләргә йөткилишкә мәҗбур болған.

Исмини ашкарилашни халимиған йәнә бир уйғур, үрүмчиниң бу хил әнсиз һавасиға хели бурунла көнүп қалғанлиқи, сақчиларниң қоллиридики калтәк, әскәрләрниң астидики броневик, қатарлиқларға өзиниң писәнт қилмайдиғанлиқини билдүрди. У, әмәлийәттә бу хил вәзийәтниң 5 - июл вәқәсидин бурунла мәвҗутлуқи, болупму 2008 - йиллиқ олимпик тәйярлиқ мәзгилидин башлап өзини уруш вәзийитидики бир дөләттә яшаватқандәк һес қилишқа башлиғанлиқи, һазир болса әтраптики ғәйрий нормал бихәтәрлик тәдбирлириниң һечбиригә һәйран қалмайдиғанлиқини билдүрди.

Юқиридики аваз улинишидин, бу һәқтики мәлуматимизниң тәпсилатини аңлайсиләр.