Xitay dölet bayrimi harpisida Uyghurlarni yene tutqun qilmaqta

Radiomizgha iane qilinghan bu sürette, xitay qoralliq saqchilirigha qilinghan hujum yüzbergen qeshqer shehirining ali méhmanxanisining partilitiwétilgen aldi ishiki aldida charlash élip bériwatqan xitay saqchiliri we bir sayahetchining körünüshi.

Dawamlishiwatqan basturush

Bundin ilgirila, xitay hökümiti semenyoli weqesi, kuchar weqesi, yamanyar weqesi we qizilbuya weqelirining tesirini tazilash, hökümetke qarshi idiyidiki Uyghurlarni tamamen jimiqturush meqsitide "üch xil küchlerge qattiq zerbe bérish" herikitini keng qanat yaydurghan idi. Bu heriketning ayighi üzülmeyla élip bérilghan "dölet bayrimining bixeterlikini qoghdash" herikiti, xitay hökümitining atalmish "üch xil küchler" din hélimu qattiq endishe qiliwatqanliqini ispatlap turmaqta.

D u q bash katipi, yawrupa sherqiy türkistan birliki teshkilatining re'isi dolqun eysa ependi, bu munasiwet bilen ziyaritimizni qobul qilip, xitayning qattiq basturush, tutqun qilish siyasitining Uyghurlar bilen xitay otturisidiki mewjud ziddiyetlerni hel qilalmaydighanliqini, belki bu ziddiyetni téximu ötkürleshtürüwitidighanliqini otturigha qoydi.

B d t qanunigha xilap heriket

D u q bayanatchisi dilshat réshitning mezkur bayanatida, b d t ning puqralarning sayahet erkinliki toghrisidiki belgilimisige tüptin xilap halda, Uyghurlarning öz turalghuliridin ayrilip, bashqa yurtlargha sayahet qilish yaki tughqan yoqlashqa bérishining xitay hökümiti teripidin cheklen'genliki, yol üstidikilerning yük - taqlirining qanun organliri teripidin bir - birlep qattiq tekshürüliwatqanliqi tilgha élin'ghan.

Chet`eldin kirgüchi we chetke chiqquchi kishilerningmu oxshash bésimgha duch kéliwatqanliqi tekitlen'gen. Bayanatta yene, ilgiri emgek bilen özgertish we emgek bilen terbiyilinish jazalirigha uchrighan hemde qanun organliri teripidin "gumanliq" dep qaralghan kishilerning birdek tutqun qiliniwatqanliqi ilgiri sürülgen.

"Minge yuyush" herikiti ewij almaqta

Dilshat réshitning éytishiche, Uyghur aptonom rayonluq qanun organliri mexsus höjjet tarqitip, 10 - ayning 1 - küni, yeni dölet bayrimi mezgilide, yurt atlap kelgen Uyghurlarni qonalghu bilen teminligenlerge 10 ming yüen jerimane qoyidighanliqini élan qilghan.

Bayanatta eskertilishiche, xitay hökümiti Uyghurlargha qarita "wetenperwerlik terbiyisi" din ibaret "ménge tazilash" pa'aliyitini keng qanat yaydurghan bolup, bu xil bésim Uyghurlarning xitay hökümitige bolghan qarshiliq idiyisining yenimu küchiyishige sewebchi bolghan.

D u q qarshiliq heriketlirige teyyarlanmaqta

Xitay hökümitining dölet bayrimi küni bolghan 1 - öktebir künini d u q "matem küni" dep élan qilghan bolup, xitay hökümiti "1 - öktebir dölet bayrimi" ni daghdughuluq xatirileshke jiddiy teyyarliq qiliwatqan bu mezgilde, d u q chet`ellerdiki barliq teshkilatlargha muraji'etler élan qilip, keng kölemlik naraziliq pa'aliyetlirini élip bérishqa teyyarlanmaqta.

Chet'ellerdiki xitay elchixanisi yaki konsulxaniliri aldida naraziliq namayishliri uyushturush, teshwiqat pa'aliyetlirini qanat yaydurush hem ilmiy muhakime yighinlirini ötküzüsh arqiliq, özlirining naraziliq hem ghezep - nepretlirini ipadileshni irade qilmaqta.