Xitaydiki katolik muritliri yighini seweblik watikan bilen xitayning munasiwiti yene jiddiyleshti
2010.12.07
Katolik diniy jem'iyiti asiya torining xewer qilishiche, watikanning testiqisiz 7 - dékabir béyjingda 8-nöwetlik katolik muritliri wekiller yighini chaqirilghan. Xewerde déyilishiche, bu yighin 3 kün dawamlishidighan bolup, yighin mezgilide xitaydiki wetenperwer katolik diniy jem'iyitining bashliqi hem xitay katolik jem'iyiti re'isi saylap chiqilidiken.
Melum bolushiche, 2007 - yili 20 - aprél, xitay wetenperwer katolik jem'iyitining re'isi we xitay katolik jem'iyitining re'isi bö téshen wapat bolghandin kéyin, bu orun taki hazirghiche bosh turghan iken.
En'gliye b b s agéntliqining bügünki xewiride déyilishiche, watikanning testiqsiz go jinseyning pop qilip teyinlinishi hem xitayda katolik diniy muritliri wekiller qurultiyining échilishigha nisbeten watikan naraziliq bayanati bergen.
Xitayning wetenperwer katolik jem'iyiti 20 - noyabir watikanning testiqsiz go jinsey isimlik katolik ölimasini xébéyning chéngdé rayonigha pop qilip teyinligen. Shundaqla watikanning naraziliqigha qarimay shu rayondiki katolik ölimaliridin murasimgha mejburi qatnishishini telep qilip, shenbe küni murasimni öz waqtida ötküzgen idi.
Watikan bayanatchisi sözide "xitay hökümitining watikanning testiqsiz öz aldigha pop békitishi katolik diniy ölimalirini yighin'gha qatnishishqa zorlishi, diniy étiqad erkinlikige qilin'ghan éghir depsendichilik. " Dep, xitay hökümitini eyibligen.
Watikanning bu eyiblishige qarita xitay bayanatchisi xong léy naraziliq bayanati bérip, "xitayda katolik diniy nechche on yilliq tereqqiyat basquchini bésip ötti, xitay katolik jem'iyitining elwette öz aldigha pop teyinlesh hoquqi bar, bu, xitaydiki diniy erkinlikning ipadisi." Dep, watikanni eyibligen.
Katolik diniy jem'iyiti asiya torining xewiridin melum bolushiche, xitay wetenperwer katolik diniy jem'iyiti watikanning testiqsiz békitilgen popni bu qétimqi katolik jem'iyiti yighinigha qatnashturush arqiliq, yighin'gha qatnashqan katolik muritlirigha uni étirap qildurushqa urunmaqta iken. Shundaqla yighin'gha qatnishishni ret qilghan diniy ölimalargha nisbeten mejburlash hetta nezerbend qilish tedbirlirinimu qollan'ghan.
Amérika awazi radi'osining xewer qilishiche, bügün senshi ölkisi senyüen rayonluq katolik jem'iyitining popi chén mo amérika awazi radi'osining ziyaritini qobul qilip, bu qétimqi wetenperwer katolik diniy jem'iyiti qurultiyi, mezkur qurultaygha nisbeten watikanning naraziliq bildürüsh sewebliri we xitaydiki katolik diniy muritliriningmu wetenperwer katolik jem'iyitige bolghan naraziliqini ipadiligen.
U mundaq dégen: " wetenperwer katolik diniy jem'iyitining meqsiti emeliyette xitaydiki katolik diniy jem'iyetlirini watikandin ayriwétish. Hazir xitay hökümiti öz aldigha musteqil diniy jem'iyet qurmaqchi boluwatidu. Bu ezeldin dawamliship kéliwatqan diniy yosunlargha xilap qilmish. "
Chén mu yene mundaq dégen:" shexsi qarishimdin élip éytqanda, wetenperwer diniy teshkilat dégenlikning özi katolik diniy üchün biz haqaret. Chünki din'gha wetenperwerlik mezmuni qoshulghandin kéyin, diniy muritlirimizning öz étiqadini erkin ipadilishi cheklinip, nurghunlighan dindashlirimizning diniy héssiyatigha zerer yetküzülmekte."
Chén mo sözide, da'irilerning bu qétimqi téléfon söhbitini anglawatqan bölishi mumkinlikini eskertip, qeyerde kimlerning bu qétimliq yighin'gha qatnishishqa mejburlan'ghanliqini éytip bérishni ret qilghan.
Xewerlerdin melum bolushiche, xitayda échiliwatqan 8-nöwetlik katolik muritliri wekilliri qurultiyi xongkongdiki katolik diniy jem'iyiti muritliriningmu qarshiliqigha uchrighan. Xongkongdiki katolik tinchliq jem'iyitining 8 neper ezasi xitayning xongkongda turushluq hökümet aldigha bérip naraziliq namayishi ötküzüp, xitayda diniy étiqad erkinlikige yol qoyushni telep qilghan.
Közetküchilerning qarishiche, bu qétim xitayda échilghan katolik diniy muritliri wekiller qurultiyi seweblik xitay bilen watikanning munasiwiti yene jiddiyliship kétishi mumkin iken.
D o q bayanatchisi dilshat rishtining qarishiche, xitay hökümitining diniy ishlargha arilishishi xitayda omumiy yüzlük hadise bolup, bu xil ehwal Uyghur we tibetlerde eng éghir iken.
Dilshat rishtining qarishiche yene, xitay öz teshwiqatida "puqralarning diniy étiqad erkinlikige yol qoyduq" dep teshwiq qilsimu, emma, diniy ishlarni hökümet bashqurushni, diniy zatlargha qarita diniy étiqadta aldi bilen "wetenperwer" bolushni teshebbus qilip, xitaydiki din'gha ishinidighan kishilerning diniy étiqad erkinlikige üzlüksiz cheklime qoyup kelmekte iken.