Виладимир путин русийиниң зәбәрдәс һәрбий қошунға моһтаҗ икәнликини билдүрди

Русийә баш министири виладимир путин дүшәнбә күни елан қилған мақалисидә русийә һәрбий технологийисини техиму заманивийлаштуридиғанлиқини вә буниңдики зөрүрийәтни шәрһлиди.
Мухбиримиз җүмә
2012.02.20
putin-medwedev-305.jpg Йеңидин баш министир болуп сайланған путин, президент медведев билән пикир алмаштуруватқан бир көрүнүш.
AFP Photo

Бу һәқтә пикри йүргүзгән мутәхәссисләр путинниң бу сөзлири бир җәһәттин америкиға қаритилған болса, йәнә бир җәһәттин хитайға қаритилғанлиқини илгири сүрмәктә.

Путин мақалисидә кәлгүси он йил ичидә русийә дөләт мудапиәси үчүн 768 милярд 460 милйон доллар мәбләғ аҗритидиғанлиқини билдүргән.

Путинниң мақалиси русийидә чиқидиған “руссиская” гезитидә елан қилинған болуп, у мақалисидә мундақ язған: бизниң көз алдимиздила йеңи дуняви яки район характерлик урушларниң ялқуни чечилди. Дуняви иқтисадий боһран вә башқа давалғушлар җәрянида мәвҗут мәсилиләрни қорал күчи арқилиқ бесим ишлитип һәл қилишқа алдираш хаһишлири көрүлди.

Путин мақалисидә кимләрниң русийигә тәһдит селиватқанлиқини тәпсилий көрсәтмигән болсиму, русийиниң чоқум йошурун дүшмәнләргә тақабил туруш иқтидарлирини өстүрүши керәкликини илгири сүргән.

Бу һәқтә тохталған түркийә һаҗи төпә университетниң дотсенти әркин әкрәм бу йәрдә путинниң хитайниму нәзәрдә тутқан болуши мумкинликини билдүрди.

1991-Йили сабиқ советлар иттипақи парчиланғандин кейин, русийиниң һәрбий қисимлири кәң көләмлик қисқартилип нөвәттики 1 милйонға чүшүрүлгән.

Путин мақалисидә, русийә кәлгүси 10 йил ичидә 400 дин артуқ қитәләр ара учидиған башқурулидиған бомба, 600 дин артуқ күрәшчи айропилан, нәччә он су асти парахоти вә броневикларни сетивелиши керәк, дәп көрсәткән.

Путин 2000-йилидин 2008-йилиғичә русийә президенти болған вә 2008-йилидин һазирғичә русийә баш министири қилип тәйинләнгән иди.

Путинниң өзини йәнә президент намзати қилип көрсәткәнлики нурғун русийиликләрниң наразилиқини қозғиған вә буниңға қарши намайишлар уюштурулған иди.

Путин мақалисидә ғәрб күчлириниң русийидики қаршилиқ намайишлириға қутратқулуқ қилғанлиқини язған.

Путин мақалисидә шималий атлантик әһди тәшкилати ливийидә елип барған һәрбий һәрикәтни тилған алмиған болсиму, сүрийидә йүз бериватқан тоқунушлар вә йеқинда б д т да сүрийә үстидә өткүзүлгән аваз бериш йиғини һәққидә тохталған.

Өткән нөвәтлик аваз бериш җәрянида русийә вә хитай қарши биләт ташлап б д т ниң сүрийигә қарита һәрикәт қоллинишиға тосқунлуқ қилған иди.

Путин мақалисидә бу һәқтә тохтилип: мундақ шараитларда русийә тоқунушларни һәл қилиш үчүн даим дипломатик яки иқтисадий чариләргила тайинип қалса болмайду дегән.

Сабиқ советлар иттипақи парчиланғандин кейин русийиниң хәлқарадики орни бир қәдәр төвәнлигән болуп, районда хитай бара-бара баш көтүрүшкә башлиған. Хитай 2001-йили “шаңхәй һәмкарлиқ тәшкилати” ни қуруп русийә қатарлиқ дөләтләрни тәшкилатқа киргүзгән болсиму, тәшкилатқа өзи баш болувалған иди.

Әркин әкрәмниң қаришичә, нөвәттә русийә вә хитай вәзийәтниң еһтияҗи түпәйлидинла һәмкарлиқ орнатқан болсиму, булар йәнила бир-биригә ишәнмәйдикән.

Путин ахирида йәнә мундақ язған: алдимизда һәрбий иқтидаримизни тәрәққий қилдуруп, истратегийилик чәкләш қурулмиси ичидә һәр даим йетәрлик қораллинип туруштин ибарәт тарихий вәзипә бар.

Путин мақалисидә, бундақ қилишниң русийиниң хәвпсизлики һәмдә башқилар тәрипидин нәзәргә елиниши үчүн интайин зөрүр икәнликини оттуриға қойған.

Әркин әкрәмниң билдүрүшичә, гәрчә нөвәттә русийиниң һәрбий техникиси хитайдин илғар болсиму, кәлгүси он йил ичидә хитайниң русийидин ешип кетиш еһтималлиқи бар болуп, шуңа путин бу йәрдә шуни көздә тутқан болуши мумкин икән.

Русийидә 4-март президент сайлими өткүзүлиду. Путин өзини бу нөвәтлик сайламға намзат көрсәткән иди. Путинниң юқириқи мақалиси мәзкур сайламдин икки һәптә бурун елан қилинди. Нөвәттә русийидә путинға қарши авазлар хели еғир салмақни игиләйдиған болсиму, путинниң бу нөвәтлик президент сайлимида йәнә утуп чиқидиғанлиқи пәрәз қилинмақта.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.