Хитайниң оюнчуқлири вә пәрзәнтлиримиз

Дубәйниң " әл әрәбийә" телевизийә қанилида 2008- йили 26- май күни елип берилған бир сөһбәттә сәуди әрәбистанлиқ иқтисадшунас доктор әли қаһтаний сәуди әрәбистан базарлирини қаплап кәткән хитай бала оюнчуқлири үстидә " хитайниң оюнчуқлири вә пәрзәнтлиримиз" дегән мавзуда тохтулуп өтти.
Мухбиримиз өмәрҗан тохти хәвири
2008.05.26

 Бу оюнчуқлар базарларға қандақ пәйда болуп қалди?

Доктор әли қаһтаний мундақ деди:" тиҗарәтчилиримиз хитайда ясалған бу хәтәрлик һәм бир қанчә күнму чидимайдиған сахта оюнчуқларни қандақ елип келиватиду? қандақму буларни базарлиримизға салиду? балилиримиз баһаси әрзан, тән сақлиқиға зиянлиқ болған бу оюнчуқларға қизиқиду, бизму елип беришкә мәҗбур болимиз. Бәзиси өйгә әкилип болғичилик сунуп болиду, бәзилири балиларға ойнап зириккүчиликму пурсәт бәрмәстин бузулуп болиду. Биз әрзан дәп еливеримиз. Бу шундақ давам қиливәрсә сахта малларниң қандақ алдини алғили болиду? мәлумки, өткән яз айлиридин бири һөкүмитимиз хитайниң сахта бала оюнчуқлирини базардин чәкләп келиватиду. Йәнә бу оюнчуқлар базарларға қандақ пәйда болуп қалди зари билгили болмайду. Австралийә, америка қошма шитатлири вә канада қатарлиқ дөләтләр хитайда ишләнгән, тән сақлиққа зиянлиқ вә хәтәрлик сахта оюнчуқларни базарлардин чәкләп кәлгән йеригә қайтуривәтти. Әң яхши мисал шуки, австралийә һөкүмити пуқралиридин 18 милйон 600 миң парчә хитай оюнчуқини йиғивалди. Хитай ташқи ишлар министирлики хитайда ясалған бу оюнчуқларниң хәлқаралиқ өлчәмләргә мунасип келидиғанлиқини қанчилик тәкитлигән болсиму, бу оюнчуқларда балиларниң тән сақлиқиға зиянлиқ болған химийилик маддиларниң вә қоғушунниң көплики, шундақла кичик балилар ютуп салидиған парчилириниң наһайити кәскүчи, тилғучи икәнлики сәвәблик көплигән дөләтләр бундақ оюнчуқларни базарлиридин чәкләп кәлди."

Хитайниң сахта оюнчуқлири зәһәрлик

Доктор әли қаһтаний йәнә мундақ деди:" сәуди әрәбистаниниң падишаһ сууд университетиниң җуғрапийә муәллими доктор мубарәк балисиниң өйдики оюнчуқ залида көп туруш сәвәблик тола чарчайдиған болуп қалғанлиқини сәзгәндин кейин, оюнчуқ өйини пүтүнләй бошитип, бир һәптигичә өйниң ишик, дәризилирини ечиветип көргәндин кейин, балисиниң йүздә йүз әслигә кәлгәнликини сөзләйду. Әпсуски, көплигән ата - анилар ишниң бу тәрипигә көңүл бөлмәйду. Балиниң оюнчуқ өйи әслидә хитайда ясалған бу оюнчуқлардики химийилик маддилардин зәһәрлинип балиға тәсир қилған икән. Биз һәққаний орунда туруп дөлитимиздә рак кесәлликлири немә үчүн көпийип кәткәнликини ойлап бақтуқму? буниң җаваби бирла әмәс, бәлки сәвәблири көп. Қолтуқ уруши вақтида химийилик оқ - дориларниң әтрапимизда партлиши, қачиланған йемәклик түрлиридики сақлиғучи маддиларниң тәсири дейишкә болғандәк, хитайниң сүпәтсиз вә начар оюнчуқлиридики көп миқдардики химийилик маддиларниң зийини десәкму болиду. Мундин башқиму австралийә вә америка қатарлиқ дөләтләр рәт қилған хитай оюнчуқлирини биз һазирғичә немә үчүн ташлиялмаймиз? бизниң келичикимиз вә һәр нәрсимиз болған шу пәрзәнтлиримизниң тән сақлиқини ойлисақ болмамду?!" 
Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.