Xitay, özi bilen siyasiy köz qarishi oxshimighan kishilerning öylirini türmige aylanduruwaldi

Xitayda tyen'enmén aniliri öz öyliride qamaldi

Tötinchi iyun weqeside perzentliridin ayrilghan anilarning biri bolghan ding zilin xanimning muxbirimizgha téléfon arqiliq bayan qilishiche, tötinchi iyun weqesining bu yilqi 20 yilliq xatire künliride, xitay saqchiliri uni öz öyige qamiwélip, sirtqa chiqarmay, öz perzentining qebrisini yoqlash hoquqidin mehrum qaldurghan. U peqet öz öyide turup 40 minut haza tutushqa we intérnét arqiliqla sirt bilen alaqe qilishqa mejbur bolghan.

Uning éytishiche, xitay hökümiti chet'el muxbirlirini tyen'enmén meydani qatarliq sezgür rayonlargha kirgüzmigen. Ularning kishiler bilen alaqe qilishini teqip astigha alghan.

Xelqning puqraliq hoquqini qoghdighuchilar intérnét arqiliq hésyat almashturdi

Hökümet xitaydiki musteqil yazghuchilar jem'iyitining mu'awin bashliqi jang chiséng ependinimu öyige qamiwalghan. Mushu bir nechche kün ichide, uning pidagogika uniwérsitétidiki öyidin sirtqa chiqip köktat sétiwélishighimu ruxset qilmighan. U peqet tötinchi iyun küni öyide aq kéyim kéyish arqiliq öz hésyatini ipadiligen.

Uninggha xuddi mehbuslargha oxshash bir qétim 'shamaldash' qa ruxset qilin'ghan bolup, u mektep qorasigha chiqqanda, saqchilar uni yalap mangghan. U peqet öyide turup, xelqning puqraliq hoquqini qoghdighuchi adwokatlar pütün memliketke élan qilghan ochuq xetni intérnét arqiliq oqughan we uninggha inkas yazghan.

'Hazirqi pursetni ghenimet bilip, siyasiy jehette keng échiwétishni yolgha qoyush aqilaniliq'

Xongkungda yüzminglighan amma kichide sham yéqip tötinchi iyunni xatiriligende, " puqraliq küchi' dégen teshkilat washin'gtonda , amérika dölet mejlisi binasining aldida xatirilesh pa'aliyiti ötküzdi. Buningdin 20 yil burun tyen'enmén meydanida démokratik pa'aliyetlerge yétekchilik qilghan wang den qatarliq kishiler, tyen'enménde bashlan'ghan démokratik heriketlerni qollighan yen jachi qatarliq hökümet erbabliri, ziyaliylar jem boldi. Bularning ichide, eyni waqitta azadliq armiyining tankiliri putini yaki qolini yenjiwetken, hazir tok bilen heriketlinidighan orundoqida oltürghan méyiplarmu bar.

Bu xatirilesh pa'aliyitide, eyni waqittiki oqughuchilar yétekchilirining biri bolghan sey lin xanim hazirqi xitay rehberlirige nesihet qilip 'eyni waqittiki qanliq basturush bilen silerning biwaste munasiwitinglar yoq, hazirqi pursetni ghenimet bilip, siyasiy jehette keng échiwétishni yolgha qoyush aqilaniliq' dep jakarlidi.

Tötinchi iyun herikitige qatnashmay türmige tashlan'ghan bir kishi bu qétim xatirileshke qatnashti

Eyni waqttiki özi tyen'enméndiki heriketke qatnashmighan, belki chingxeyde ottura mektepte oquwatqan, emma uningdin kéyin tötinchi iyun weqesini xatirileydighan künlerde, angsiz halda xatirilesh pa'aliyetlirige qatnashqa kishilerge oxshaydighan mayka kéyip qoyghanliqi üchün, saqchilar tutuwélip türmige tashilighan go bawjén bu qétim kaliforniyide ötküzülgen tötinchi iyun weqesini xatirilesh pa'aliyige angliq halda qatnashti.

Xitay hökümiti 20 yildin kéyin xelqtin eyminidighan boldi

Gérmaniye awazining bayan qilishiche, xitay kommunist partiyisi 89 ‏ - yili tötinchi iyunda bashlan'ghan heriketni 20 yil basturupmu, xelqning erkinlikke bolghan arzulirini yoq qilalmidi. Gerche bu heriketke da'ir uchurlarni kitabxanilardin yéraq tutup, bu heqte söz qilghan xelqni 'dölet mexpiyetlikini ashkarilidi' dep jazalap, xuddi tarixtiki padishahlardek tarixni xalighanche bormilap kéliwatsimu, emma xelq yenila kommunist partiyining bu pasiq 'dölet mexpiyetliki' ni intérnét arqiliq ashkarilap kéliwatqanliqi üchün, xitay hökümiti hazir özining qilidighinini ashkara halda qilalmaydighan, belki özini chaghlap ish qilidighan halda chüshüp qaldi.

Xitay hökümiti hazir örkeshni tutushqa jür'et qilalmidi

B b s ning bayan qilishiche, tötinchi iyun herikiti yétekchilirining biri bolghan örkesh dölet tötinchi iyun küni makawgha bérip xitay da'irilirige 'mini tutush üchün buyruq chüshürgen idinglar, men hazir aldinglargha keldim, hazir tutushqa jür'et qilalamsiler' dep bir kéche saqlisimu, xitay da'iriliri uni tutushqa jür'et qilalmidi.

Hazir chirik emeldarlargha xenjer salidighan qizlar peyda boldi

Meshhur mulahizichi gu yu'en ependi tötinchi iyun küni 'közitish zhurnili' da élan qilghan maqaliside bayan qilishiche, xelq mushu yigirme yil ichide, kommunist partiyining ziyaliylarni közge ilmaydighan, chirayliq teshebbusni hergiz anglimaydighan, egeshmigenning hemmisi'ini düshmen dep öltüriwiridighan esli tebi'itini intayin yaxshi chüshendi. Kommunist partiyimu, eyni waqittiki oqughuchilar herikiti hazir kishilik hoquq üchün köresh qilidighan démokratik heriketke aylan'ghanliqini kördi.

Tötinchi iyun herikitide kommunist partiyige xuddi hör perilerdek mulahim halda nesihet qilghan qizlar hazir yoq, belki hazir chirik emeldarlargha béwaste xenjer tiqidighan déng yüjawdek qizlar peyda bolghanliqini chüshendi.