Хитай 1-өктәбир байрими мәзгилидә бихәтәрлик тәдбирлирини күчәйтти

Радиомиз игилигән башқа учурлардин мәлум болушичә, уйғур аптоном район даирилириму җайларға уқтуруш чүшүрүп, байрам мәзгилидә мәктәп, идарә-органларда мәхсус нөвәтчи хадимларни орунлаштурған. Қатнаш түгүнлиридә тәкшүрүш күчәйтилип, башқа юртлардин кәлгәнләрдин 24 саәт ичидә тизимлитиш тәләп қилинған.

Игилигән учурлардин мәлум болушичә, хитайниң 1-өктәбир дөләт байрими мәзгилидә хитай өлкилиридики һәрқайси шәһәрләрдә, еғир қатнаш қистаңчилиқи йүз бәргәндин башқа, бихәтәрлик тәдбирлириму алаһидә күчәйтилгән. Болупму бейҗиң шәһиридә қаттиқ бихәтәрлик тәдбирлири елинип, әрздарлар һәм кишилик һоқуқ актиплири нуқтилиқ тәкшүрүш обйекти қилинған.

Чәтәлләрдики йеңи ира тор бекитиниң бүгүнки хәвиридин мәлум болушичә, бейҗиң даирилири тәхминән 20 миң нәпәр қораллиқ сақчи аҗритип бейҗиң шәһиридә 2-дәриҗилик бихәтәрлик тәдбирлири алған. Бейҗиңдики хенәнлик бир әрздар йеңи ира гезити мухбириға бейҗиң вәзийитини тәсвирләп, 2012-йиллиқ дөләт байрими мәзгилиниң у әрз үчүн бейҗиңға кәлгән 3 йилдин буянқи тйәнәнмин мәйданиға сақчилар әң көп топланған бир йил икәнликини билдүргән. Шаңхәйлик җиң фамилилик аял әрздар бейҗиң вәзийити һәққидә тохтилип, “һазир бейҗиң бәкла җиддийлишип кәтти, бейҗиң җәнубий вогзалида адәттики сақчилар, алаһидә сақчилар, қораллиқ сақчилар һәммисила бар, сақчи аптомобиллири қатар тизилип туриду. Аҗайип сүрлүк бу вәзийәт худди һөкүмәт билән хәлқ уруш қилидиғандәк һаләтни көз алдимизға кәлтүриду” дегән.

Радиомиз игилигән учурлардин мәлум болушичә, бу йил 7-ай мәзгилидин башлап бейҗиңдин қайтуруп кетилгән уйғур әрздарларниң бәзилири өктәбир байрими мәзгилидиму һечқандақ сот һөкүми болмиған һаләттә, өз юртлирида қамақлиқ һаләттә турған. Оғлиниң хун дәваси үчүн бейҗиңға бирқанчә қетим берип, узун йил әрзини давамлаштурған ғази ака 7-ай мәзгилидә бейҗиңдин мәҗбурий қайтуруп келингән. Ғази ака аилисигә телефон қилғинимизда униң пәрзәнтлири ғази акиниң һелиму солақлиқ икәнликини билдүрди.

Уйғур елиниң һәрқайси җайлиридин радиомиз зияритини қобул қилған уйғурлар хитайниң 18-қурултай һарписи һәм 1-өктәбир дөләт бихәтәрлик тәдбирлириниң йәниму күчәйтилгәнликини билдүрди.

Хотәндин телефонимизни алған бир оқуғучи, оқуғучилар бир һәптилик дәп елишқа қоюп берилгән болсиму, әмма оқутқучиларниң муқимлиқ хизмити үчүн нөвәтчиликкә қоюлғанлиқини билдүрди. Бу оқуғучи йәнә өз наһийисидики вәзийәт һәққидә тохтилип, уларниң наһийисидә сирттин кәлгәнләр һәмдә сақал қойған, узун көңләк кийгәнләрниң нуқтилиқ тәкшүрүш обйекти икәнликини билдүрди.

Уйғур елиниң һәрқайси вилайәт, наһийилиридики қатнаш түгүнлиридә тәкшүрүш күчәйтилип, башқа юртлардин кәлгәнләрни мәлум қилиш, туғқан йоқлашқа кәлгәнләр 24 саәт ичидә шу җайдики сақчиханиға берип өзини тизимлитиш тәләп қилинған. Бу һәқтә тохталған бир ханим өз йезисида мәхсус мәһәллә башлиқи түзүми йолға қоюлуп, уларниң сирттин кәлгәнләрни мәлум қилиш вәзиписини өтәйдиғанлиқини билдүрди.

Хитайниң дөләт байрими мәзгилидә уйғур елиниң һәрқайси вилайәт, наһийилиридики сақчиханилардиму 24 саәт нөвәтчилик қилиш орунлаштурулуп, қаттиқ бихәтәрлик тәдбирлири елинған. Кечилик нөвәтчиликтә туруватқанлиқини билдүргән бир сақчи дөләт байрими мәзгилидә вәзийәтниң техиму чиңайғанлиқини билдүрди.

Йеқинидин буян хитай вәзийитидә йүз бериватқан бу хил җиддийлик хәлқара мәтбуатларниң диққитини қозғиған. Мәтбуатлар хитай вәзийитини көзәткүчиләрниң сөзини нәқил елип, “хитай һөкүмитиниң 2012-йиллиқ өктәбир байрими мәзгилидә бихәтәрлик тәдбирлирини йиллардикидин күчәйтиши, бу йил 11-ай мәзгилидә ечилиш қарар қилинған 18-қурултай һарписида йүз бериш еһтимали болған һәрқандақ бир наразилиқ һәрикитиниң алдини елиш үчүн” икәнликини илгири сүрмәктә.