60 Yil towlan'ghan yalghan shu'ar
Muxbirimiz weli
2009.09.29
2009.09.29
Hetta mawzédongning 1949 - yili 10 - ayning birinchi künidiki dölet qurush murasimida 'junggo xelqi bash kötürdi' dégen awazimu qorashturup chiqilghan yalghan awaz ikenliki ispatlandi.
Xongkongda in'gilizche chiqidighan 'jenubiy xitay seher géziti' ning jüme künidiki bash maqalisida bayan qilinishiche, 1949 - yili 10 - ayning 1 - küni tyenenménde échilghan dölet qurush murasimida, mawzédong 'junggo xelqi bash kötürdi' dep shu'ar towlimighan.
Mawzédong dölet qurush murasimida 'junggo xelqi bash kötürdi' dep shu'ar towlidi, dégen bir yalghan xewerde éytilishiche, mawzédong peqet 'shu kündiki murasimda 'jungxu'a xelq jumhuriyiti merkizi hökümiti bügün quruldi' dep jakarlighan, emma xitay hökümiti mawzédong 'junggo xelqi bash kötürdi' dep jakarlighan idi, dep yalghan teshwiqat qiliwérip, uni 'rastqa aylanduruwalghan. Mawzédongning 'jonggo xelqi bash kötürdi' dep towlighan awazini, yéqinqi yillarda teyyarlan'ghan 'dölet qurush', 'tye'enmén' dégendek filimlerde kompyutér téxnikisi arqiliq qorashturup yasap chiqqan.
Dölet qurush murasimini anglitishqa mes'ul bolghan merkizi xelq radi'o istansisi diktori bu shu'arni anglimighan
Bu maqalide bayan qilinishiche, eyni waqittiki merkizi xelq radi'o istansisining diktori ding yilen 1971 - yili 'béyjing kechlik géziti' de élan qilghan eslimiside, 1949 - yili 10 - ayning 1 - küni tyenenménde ötküzülgen dölet qurush murasimini anglitishqa özi mes'ul bolghanliqini, mawzédong dölet qurulghanliqini jakarlighanda 'junggo xelqi bash kötürdi' dep shu'ar towlimighanliqini, bu gepni kéyin qoshuwalghanliq bir sewenlik ikenlikini eskertken iken.Dölet qurush murasiminining xewer tékistini yazghan muxbirmu bu shu'arni anglimighan
1949 - Yili 10 - ayning 1 - küni tyenenménde ötküzülgen dölet qurush murasimidiki xewer tékistlirini yazghan shinxu'a agéntliqi muxbiri li pu ependimu, 1998 - yili 'yen, xu'ang padishahliri ' dégen jurnalda élan qilghan eslimiside, dölet qurush murasimda 'jonggo xelqi bash kötürdi' dep shu'ar towlanmighan, dep eskertip ötken iken.1950 - Yillardiki merkizi partiye mektibining partiye tarixi oqutquchisining köz qarishi
-- Yillardin buyan, mawzédong dölet qurush murasimida "jonggo xelqi bash kötürdi" dep jakarlighan idi déyili'iwatidu, emma men buni jezimleshtürmeymen - dep bayan qildi 1950 - yillarda merkizi partiye mektipide partiye tarixi oqutquchisi bolghan gensüy ependi tünügün radi'omiz muxbiri dingshawning su'aligha jawab bergende.Uning éytishiche, mawzédong birinchi qétimliq siyasiy kéngesh yighinida 'junggoluqlar bash kötürdi' dégen idi, dégen yene bir gepmu bar. Bu gepler bir - birige oxshimaydu. Buning heyran qalghuchiliki yoq. Chünki dölet qurulghandin kéyin, burmilap tapqan yaki özi toquwalghan bundaq gepler nahayiti köp, mawzédongning katipi li rüyning manga éytip bérishiche, - deydu bu erbab, - tunji qétimliq 1 - may emgekchiler bayrimida towlan'ghan shu'arlarning tizimlikini arxiplashturidighanda, 'yashisun mawzédong' dégennimu mawzédong özi qoshup qoyghan iken.
Xitayda eng burun ongchi qalpiqi kiygüzülgen ziyaliyning bayani
-- Tarixni burmilash bek qorqunchluq, - deydu xitayda eng burun ongchi qalpiqi kiygüzülgen tyélyu ependi tünügün radi'omizning ziyaritini qobul qilip, -- men "dölet qurush" dégen filimni kördüm, chong quruqluqta hazir xelq, peqet 60 yildin buyan burmilan'ghan tarixnila bilidu. Mawzédong burmilighan tarix bek köp. Bizdek yéshi atmish - yetmishke yetken ademler, gerche ménge yuyush herikitige köp uchrap ketken bolsaqmu, emma yenila némining rasliqini perq étimiz. Burun bolmighan ishni yalghandin toqup chiqsa, hazir neq yüz bériwatqan weqelernimu ochuq - ashkara burmilisa, bundaq döletning kelgüsidin ümid yoq.Xitay 60 yildin buyan otturigha qoyup, özi emel qilmighan shu'arlar
Hazir amérikida turuwatqan musteqil yazghuchi xé chinglyen, xitay 60 yildin buyan otturigha qoyup, özi emel qilmighan yalghan shu'arlarni tizip chiqti.Uning bayan qilishiche, xitayda hakimyet qurghandin kéyinla, mawzédong 'zomigerlerni yoqutush, yer teqsimlesh' shu'arini otturigha qoyghanda, bu shu'argha déhqanlar ishen'gen we ümid baghlighan bolsimu, emeliyette, kommunist partiye pütün yer - zéminni yer igiliridin tartiwélip özining qiliwalghandin kéyin, déhqanlar bu shu'argha bolghan ishench we ümidini üzgen idi.
Mawzédong ishchilar döletning xojayini' dégen shu'arni otturigha qoyghanda, ishchilar bu shu'argha ishen'gen we ümid baghlighan bolsimu, emeliyette, kommunist partiye menpe'etke özi ériship, döletke özi xojayin boluwalghandin kéyin, ishchilar bu shu'ardin ishench we ümidini üzgen idi.
Mawzédong 'démokratiye - erkinlik' shu'arini otturigha qoyghanda, her sahe xelqi, bolupmu ziyaliylar buninggha ishinip, kelgüsige ümid baghlighan bolsimu, emeliyette mustebit tüzümde erkinliki boghulghandin kéyin, bu shu'ardinmu ümid üzgen idi. Uningdin kéyin otturigha qoyghan 'hemme adem hoquqta barawer jem'iyet qurush' dégen shu'argha héchkim ishenmidi.
Déng shawping 1978 - yili ishikni échiwétish - islahat élip bérish', 'siyasiy heriket élip barmasliq', 'bir qisim kishilerni aldi bilen bay qilish' shu'arni otturigha qoyghanda, bu shu'arlargha ishinidighan, ümid baghlighan adem chiqqan bolsimu, emeliyette, kommunist partiye bu qétim yene bu shu'arlar arqiliq yenila özige bayliq yaritiwatqanliqini, bu jeryanni belki pütünley miltiqqa tayinip ijra qilghanliqini körgendin kéyin, bu yalghanchiliqqimu lenet oqudi.
Aptorning bayan qilishiche, hazirqi kommunist rehberliri dölet qurulghanliqining 60 yilliqini tebriklesh üchün, kommunist partiyining yalghan shu'arliridin alliqachan ümid üzgen xelqqe yene 'xelqning ishenchisini we ümidini menggu yerde qoymaymiz' dep wede bérip shu'ar towlisa, buninggha kim ishensun?