Хитай генерал лю яҗу хитай компартийисини үзүл - кесил ислаһатқа чақирди

5 ‏ - Авғуст күни Хитай хәлқ азадлиқ армийисиниң генерали лю яҗу, хоңкоңда чиқидиған сумруғ һәптилик журнилида пикир баян қилип, хитай компартийисини сиясий түзүлмидә үзүл - кесил ислаһат елип беришқа чақирған.

Генерал лю яҗу, хитай компартийиси мәркизи комитетиниң әзаси вә интизам тәкшүрүш комитетиниң парихорлуққа қарши әмәлдарлиридин бири.
 
У өткән һәптә, хоңкоңда чиқидиған сумруғ һәптилик журнилида пикир баян қилип, хитай дөлитиниң нөвәттә һаят - маматлиқ бир таллашқа дуч кәлгәнликини, әгәр алдимиздики 10 йилда үзүл - кесил ислаһат елип бармиса, совет иттипақиға охшаш гумран болидиғанлиқини әскәрткән.

У сөзиниң бешида, җуңго шәрқи деңизда америка билән күч талашқичә, америкиниң қанун системисини қобул қилип өзини һалакәттин қутқузуши керәк дегән. У, "әгәр бир дөләт өз хәлқиниң әркинликини боғса, өз хәлқиниң иҗадчанлиқини чәклисә, һәқиқий вәкиллик салаһийити бар рәһбәрләрни чәткә қақса, бу түзүм йиқилишқа мәһкумдур," дәп көрсәткән. У америкини қудрәт тапқузған пул вә техника әмәс, бәлки мустәһкәм қанун вә түзүмдур; совет иттипақини йиқитқан башқа нәрсә әмәс, бәлки муқимлиқини һәмминиң үстигә қоювелиш вә адаләтни чәткә қеқиш дәп чүшәндүргән.

Генерал лю яҗу әслидә хитай хәлқ азадлиқ армийиси һава армийә қисминиң муавин сиясий комиссари болуп у йеқинда дөләт мудапиә университетиниң сиясий комиссарлиқиға өстүрүлгән. Униң баян қилишичә, нөвәттә хитай җәмийитини, юқиридин төвәнгичә пулға чоқунуш хаһиши қаплиған, етиқад вә әхлақ йоқсузлашқан. Йәнә униң қаришичә, ялғуз пулниңла қудритигә ишәнгән милләт, қалақ вә һамақәт милләттур.

Хитайда нөвәттә дәл мушу хил аламәтләр көрүлмәктә. Хитай һалакәттин қутулуш вә иқтисадий тәрәққиятни давамлаштуруш үчүн чоқум, мустәбит түзүмдин ваз кечиши вә дәрһал демократик ислаһатни башлиши керәк.

Лю яҗу бу йил 52 яш болуп, хитайниң сабиқ рәислиридин ли шйәннәнниң күйоғли, у хитай юқири дәриҗилик рәһбәрлик қатлимида очуқ сөзлүки вә ислаһатчи мәйдани билән тонулған. У өткән йили бир хоңкоң мәтбуатида пикир баян қилип, 1989 ‏- йили тйәнәнмен вәқәси йүз бәргәндә һәрбий әмәлдарлар арисида болуп өткән бир қетимлиқ талаш - тартишни ашкарилиған. Униң шу қетимқи сөзидин мәлум болушичә, у әйни чағда тйәнәнмен мәйданиға әскәр киргүзүшкә қарши турғучилардин биридур.

Генерал лю яҗу мәзкур чақириқини елан қилип 2 күн кейин, бейҗиң технологийә институтиниң иқтисад профессори ху шиңду, ху җинтавға қаритип бир очуқ хәт елан қилған. Уму хетидә, хитай компартийисини ислаһатқа чақирған; әмма у үзүл ‏ - кесил ислаһат әмәс, балдақму - балдақ ислаһат пикирини оттуриға қойған. У хитай компартийисиниң сотсиялизм йолини давамлаштурушини, әмма, хәлқниң әркин сайлам вә әркин пикир қилиш һоқуқиға йол қоюшини тәләп қилған. Ху шиңду өзиниң ислаһат лайиһисини асасий қанунлуқ сотсиялизм дәп атиған.

Юқиридики аваз улинишидин, бу һәқтики мәлуматимизниң тәпсилатини аңлайсиләр.