Хитай, һиндистан билән талаш тартишта қалған районларға һуҗум қилиши мумкин

Һиндистан йеқиндин буян җамму кәшмир, аронучел парадейш, ақсайчин қатарлиқ һиндистан әмәлий игиләп турған чегра районларға әскәр йөткимәктә.
Ихтияри мухбиримиз арслан
2012.03.16
erkin-ekrem-stratigye-305.png Сурәттә: истиратигәйә мутәхәсисиси доктур әркин әкрәм, истирагийә тоғрисида лекисийә бериватқан көрүнүши.
Photo: RFA

Һиндистанниң йеқинда ладах районидики каргил дегән орундики айродромни һәрбий айродромға өзгәртиш үчүн кеңәйтип ясаватқанлиқи билдүрүлди, униңдин башқа йәнә һиндистан һәрбий хамчотни 17% прсәнт ашурғанлиқини елан қилди. Һиндистанниң вәзийитидә бир җиддийчилик йүз бериватиду, һиндистанниң минситир дәриҗилик әмәлдарлири давамлиқ, хитайниң һәрбий җәһәттә тәһдит болуватқанлиқини, хитай билән һиндистан оттурисида талаш тартишта қалған, аруночел, паридеш, ақсайчин қатарлиқ районларға һуҗум қилип, у районларни бесивелишни мәқсәт қиливатқанлиқи тоғрисида тохитмай баянат бериватиду, һиндистанниң сиясий анализчилири вә тәтқиқат органлириму тәйярлиған доклатлирида хитайниң һиндистан үчүн чоң бир тәһдит икәнликини доклат қилмақта вә һиндистанни хитайниң һәрбий һуҗум қилишиға тақабил туруш үчүн тәйяр туруш керәкликини тәкитләп агаһландурмақта. Һиндистан әмәлдарлири хитайниң һиндистанға һуҗум қилишидин әндишә қиливатқанлиқини, бу һәқтә арқа - арқидин баянат берип, хитайниң һиндистанға һуҗум қилиш еһтимали барлиқини баян қилип кәлмәктә.

Йеқинда пакистанда чиқидиған итлаат намлиқ гезитниң тор бетидә хитай һиндистан районлириға һуҗум қилиши мумкин намлиқ бир мақалә елан қилинди. Бу мақалидә мундақ дейилгән: һиндистан мудапиә мутәхәссислириниң баян қилишичә, хитай җамму кәшмир, ароначел вә паридейш қатарлиқ һиндистан районлирини ишғал қилиш үчүн чоң һәҗимдә һәрбий һуҗум қилиши мумкин вә буниңға тақабил туруш үчүн йеңи деһли түнҗи болуп хитай билән тутишидиған чеграға җайлашқан районларда кәң түрдә һәрбий мудапиәни күчәйтиш керәк, дейилгән.

Игилинишичә, һиндистанниң дипломатийә вә мудапиә ишлири тәтқиқатчилири, сәйшәнбә күни бир доклат елан қилип, һиндистан ташқи саһәдә дүч келидиған хәвпниң хитайдин келидиғанлиқи баян қилинған. Доклатта йәнә һиндистанниң ташқи саһәдин келидиған тәһдитни көздә тутуп 21 - әсирдә ташқи вә мудапиә сияситини қайтидин көздин кәчүрүш керәкликини тәкитлигән.

Доклатта йәнә мундақ дейилгән: хитай һиндистанниң районлирини ишғал қилишқа урунуши мумкин. Шунииң үчүн хитай чоң һәҗимдә һәрбий һуҗум қилиши мумкин. Ладах, җаммукәшмир, арночел вә пардейш қатарлиқ районлар хитайниң һуҗум нишани болуши мумкин.

Доклатта йәнә, һиндистанниң хитай билән тутишидиған чегрисиниң бир қанчә йилдин буян тинч икәнликини, әмма хитай һәрбий күчини ишқа селип һиндистанниң бир қанчә районлирини ишғал қилишқа урунуши мумкин икәнликини тәкитлигән. Чүнки бу районлар тоғрисида һәр икки дөләтниң охшимиған көз қарашлири болуп, һәр икки дөләт бу районларни өзлириниң земин тәвәлики дәп дава қилиду.

Бу доклат деһлиниң әшвак меһманханисида өткүзүлгән бир йиғинда оқуп өтүлгән болуп бу йиғинға, һиндистанниң дөләт бихәтәрлик баш мәслиһәтчиси шийо шенкир, һиндистан баш министири мамунхан сенгниң алаһидә вәкилик шиям серин, дөләт бихәтәрлик кеңишиниң һәрбий мәслиһәтчиси генерал пркаш мейин қатарлиқ һиндистанниң алий дәриҗилик әмәлдарлири қатнашқан.

Һиндистан ахбаратлириниң баян қилишичә, буниңдин илгири америка дөләт бихәтәрлик ахбаратиниң юқири дәриҗилик бир әмәлдари, һиндистанниң чегра талаш - тартиш мәсилисидә қошна дөләт хитайға қарши чоң типта уруш қилиш тәйярлиқи елип бериватқанлиқини, чүнки йеңи деһли бу һәқтә бейҗиңниң зумигәрлик мәйданидин интайин қайғуланғанлиқини билдүргән.

Хитай һиндистан билән тутишидиған чеграға 500 миң әскәр орунлаштуруш шараити һазирлиди.

Пакистанниң қәбилә ахбарати намлиқ гезитиниң тор бетидә билдүрүшичә, хитай һиндистанниң чегриси әтрапиға 500 миң әскәр орунлаштуруш шараити һазирлиғанлиқини илгири сүрди. Хәвәрдә йәнә хитай һиндистанниң чегра әтрапидики һәрбий күчини ашуруш үчүн тиришиватқанлиқини вә хитайниң пакистан чегралириға йеқин әтрапта йол ясаш вә қурулуш селиш билән мәшғул болуватқанлиқини илгири сүрди.

Һиндистан ахбаратлириниң хәвиригә қариғанда, һиндистан армийиси, баш министир манмунхан сенгһ гә бу һәқтә доклат берип хитайниң тәһдитидин агаһландурған вә алдимиздики айларда һиндистан билән хитай оттурисида йүз бериш етимали болған вәзийәттин агаһландурған. Һиндистан армийиси, баш министир манмунхан сингһ гә бәргән доклатида йәнә, бейҗиңниң йеңи деһлигә бесим қилишқа урунуш еһтимали барлиқини вә бу мәқсәттә йеқин кәлгүси ичидә аронечил, паредеш районлириниң йеқин әтрапиға әскәр орунлаштуридиғанлиқини билдүргән.

Өткән йили 12 - айниң оттурилирида һиндистан баш министири манмуһнхан сенгһ баянат берип, хитайниң һиндистанға һуҗум қилиш үчүн тәйярлиқ қиливатқанлиқини, хитайниң һиндистанға һуҗум қилиш мәқсити барлиқидин һеч шәк йоқлуқини ипадилигән.

Һиндистан немә үчүн тохтимай арқа - арқидин бу хил баянатларни елан қилиду? йеқиндин буян һиндистан - хитай мунасивәтлиридә қандақ вәзийәт шәкиллиниватиду? хитайниң растинла һиндистан билән талаш тартишта қалған земинни бесивелиш мәқсити барму? бу соалларниң җавабиға еришиш үчүн түркийиниң әнқәрәдә шәһиридә яшаватқан уйғур зиялий доктур әркин әкрәм билән сөһбәт елип бардуқ.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.