Шветсийә ахбаратлири: хитай җасуслири шветсийидә ишпийонлуқ қиливатиду

“шветсийә күндилик гезити” ниң шәнбилик санида елан қилинған мақалидә, һазир шветсийидә 15 дөләтниң ишпийонлири җиддий һәрикәт қиливатқанлиқи вә буларниң ичидә русийә, хитай вә иранниң ишпийонлири алдинқи қатарда туридиғанлиқи қәйт қилинған болуп, бу учурларни шветсийә дөләт мудапиә министирлиқи билән шветсийә бихәтәрлик идариси тәминлигән. Мақалидә гәрчә, хитай үчүн ишлигән бабур мәхсутниң исми “х” нами билән тилға елинған болсиму, әмма униң ишпийонлуқ иш-һәрикәтлири билән қолға елиниш җәряни ишпийонлуқниң мисали сүпитидә нәқил қилинған. Мақалидә шветсийә бихәтәрлик идарисиниң башлиқи андеш торинберийниң сөзини нәқил қилип мундақ язиду “шветсийидә ишпийонлар һәр күни дегүдәк паалийәт елип бериватиду. Бурун биз соғуқ мунасивәтләр уруши мәзгилидә пүтүн диққитимизни шәрққә қаратқан идуқ. Әмди биз бүгүн пүтүнләй натонуш болған, биз күтмигән районлардин кәлгән ишпийонларни байқаватимиз. Чәт дөләтләрниң учур игиләштә қоллинидиған әң үнүмлүк усуллириниң бири ишпийон әвәтиштур.”

Мақалидә баян қилишичә, совет иттипақи парчиланған 89-йилдин 91-йилғичә болған арилиқта шветсийигә келидиған ишпийонларниң сани көрүнәрлик азлиған болса, кейинки йилларда шветсийидики ишпийонларниң саниниң көпийиши анчә көрүнәрлик болмиған, әмма 2011-йилдин кейин наһайити тиз сүрәттә көпәйгән.

Мақалидә шветсийә дөләт мудапиә министирлиқиға қарашлиқ һәрбий бихәтәрлик оргининиң генерал майори стефан киристиянсонниң сөзини нәқил қилип мундақ язиду “һазир шветсийигә қарши наһайити актип, омумйүзлүк ишпийонлуқ һәрикәтлири билән шуғуллиниватқан дөләтләр русийә, хитай вә ирандур.”

Мақалиға асасланғанда, хитайниң шветсийидики ишпийонлуқ һәрикәтлириниң асаслиқ нишани шветсийиниң һәрбий техникиси, су асти парахот техникиси вә шветсийидә хитайға қарши сиясий паалийәт билән шуғуллиниватқан уйғур актиплириға мунасивәтлик учурлар икән.

Йәкшәнбә күни нәшр қилинған “шветсийә кәчлик гезити” дә буниңға мунасивәтлик йәнә бир парчә мақалә елан қилинған болуп, мақалидә шветсийә уйғур комитетиниң рәиси маһинур һәсәнниң бабур мәхсутниң ишпийонлуқиға мунасивәтлик баянлириға йәр берилгән. Маһинур мухбирниң зияритини қобул қилғанда мундақ дегән “биз өзимизни йәнила раһәтсиз һес қилимиз, нурғун уйғурлар йәнила қорқунч ичидә яшаватиду.Ишпийон һазир әркин, биз униң бунчә қисқа сотланғиниға қарши. Гәрчә у уйғурлар арисиға бир-биригә ишәнмәслик вә соғуқчилиқ салған болсиму, әмма бизниң әркинлик вә адаләт үчүн елип бериватқан көрүшимиз һәргиз тохтимайду.” биз шветсийә уйғур комитетиниң рәиси маһинурниң пикрини елиш үчүн униң билән телефон зиярити елип бардуқ.

Мақалидә баян қилинишичә, шветсийә бихәтәрлик идарисиниң башлиқи андеш торинберий мухбириниң зияритини қобул қилип мундақ дегән “дөләтләр арисида һәқиқий достлуқ йоқ, пәқәт мәнпәәтла бар.”

Нобел мукапатиға еришкән хитай язғучиси мо йен шветсийини зиярәт қилип хитай һөкүмитиниң тәнтәнисигә асас болуп бериватқан бир мәзгилдә, бундақ бир мақалиниң елан қилиниши немидин дерәк бериши мумкин? биз бу һәққидә пикир елиш үчүн шветсийидики бир уйғурни зиярәт қилдуқ.

Шветсийидә нәшр қилинидиған“тонулған тарих” журнилида баян қилинишичә, шветсийә соғуқ мунасивәтләр уруши мәзгилидә совет иттипақи башчилиқидики сотсиялизм лагериниң ишпийонлири билән ғәрб әллириниң ишпийонлири паалийәт елип баридиған мәркәзгә айланған болуп, дуняниң һәр қайси җайлиридин кәлгән ишпийонлар бу йәрдә әркин -азадә учришиш пурситигә вә учур алмаштуруш шараитигә еришкәникән.