Shwétsiye axbaratliri: xitay jasusliri shwétsiyide ishpiyonluq qiliwatidu

“Shwétsiye kündilik géziti” ning shenbilik sanida élan qilin'ghan maqalide, hazir shwétsiyide 15 döletning ishpiyonliri jiddiy heriket qiliwatqanliqi we bularning ichide rusiye, xitay we iranning ishpiyonliri aldinqi qatarda turidighanliqi qeyt qilin'ghan bolup, bu uchurlarni shwétsiye dölet mudapi'e ministirliqi bilen shwétsiye bixeterlik idarisi teminligen. Maqalide gerche, xitay üchün ishligen babur mexsutning ismi “X” nami bilen tilgha élin'ghan bolsimu, emma uning ishpiyonluq ish-heriketliri bilen qolgha élinish jeryani ishpiyonluqning misali süpitide neqil qilin'ghan. Maqalide shwétsiye bixeterlik idarisining bashliqi andésh torinbériyning sözini neqil qilip mundaq yazidu “Shwétsiyide ishpiyonlar her küni dégüdek pa'aliyet élip bériwatidu. Burun biz soghuq munasiwetler urushi mezgilide pütün diqqitimizni sherqqe qaratqan iduq. Emdi biz bügün pütünley natonush bolghan, biz kütmigen rayonlardin kelgen ishpiyonlarni bayqawatimiz. Chet döletlerning uchur igileshte qollinidighan eng ünümlük usullirining biri ishpiyon ewetishtur.”

Maqalide bayan qilishiche, sowét ittipaqi parchilan'ghan 89-yildin 91-yilghiche bolghan ariliqta shwétsiyige kélidighan ishpiyonlarning sani körünerlik azlighan bolsa, kéyinki yillarda shwétsiyidiki ishpiyonlarning sanining köpiyishi anche körünerlik bolmighan, emma 2011-yildin kéyin nahayiti tiz sürette köpeygen.

Maqalide shwétsiye dölet mudapi'e ministirliqigha qarashliq herbiy bixeterlik orginining général mayori stéfan kiristiyansonning sözini neqil qilip mundaq yazidu “Hazir shwétsiyige qarshi nahayiti aktip, omumyüzlük ishpiyonluq heriketliri bilen shughulliniwatqan döletler rusiye, xitay we irandur.”

Maqaligha asaslan'ghanda, xitayning shwétsiyidiki ishpiyonluq heriketlirining asasliq nishani shwétsiyining herbiy téxnikisi, su asti paraxot téxnikisi we shwétsiyide xitaygha qarshi siyasiy pa'aliyet bilen shughulliniwatqan Uyghur aktiplirigha munasiwetlik uchurlar iken.

Yekshenbe küni neshr qilin'ghan “Shwétsiye kechlik géziti” de buninggha munasiwetlik yene bir parche maqale élan qilin'ghan bolup, maqalide shwétsiye Uyghur komitétining re'isi mahinur hesenning babur mexsutning ishpiyonluqigha munasiwetlik bayanlirigha yer bérilgen. Mahinur muxbirning ziyaritini qobul qilghanda mundaq dégen “Biz özimizni yenila rahetsiz hés qilimiz, nurghun Uyghurlar yenila qorqunch ichide yashawatidu.Ishpiyon hazir erkin, biz uning bunche qisqa sotlan'ghinigha qarshi. Gerche u Uyghurlar arisigha bir-birige ishenmeslik we soghuqchiliq salghan bolsimu, emma bizning erkinlik we adalet üchün élip bériwatqan körüshimiz hergiz toxtimaydu.” biz shwétsiye Uyghur komitétining re'isi mahinurning pikrini élish üchün uning bilen téléfon ziyariti élip barduq.

Maqalide bayan qilinishiche, shwétsiye bixeterlik idarisining bashliqi andésh torinbériy muxbirining ziyaritini qobul qilip mundaq dégen “Döletler arisida heqiqiy dostluq yoq, peqet menpe'etla bar.”

Nobél mukapatigha érishken xitay yazghuchisi mo yén shwétsiyini ziyaret qilip xitay hökümitining tentenisige asas bolup bériwatqan bir mezgilde, bundaq bir maqalining élan qilinishi némidin dérek bérishi mumkin? biz bu heqqide pikir élish üchün shwétsiyidiki bir Uyghurni ziyaret qilduq.

Shwétsiyide neshr qilinidighan“Tonulghan tarix” zhurnilida bayan qilinishiche, shwétsiye soghuq munasiwetler urushi mezgilide sowét ittipaqi bashchiliqidiki sotsiyalizm lagérining ishpiyonliri bilen gherb ellirining ishpiyonliri pa'aliyet élip baridighan merkezge aylan'ghan bolup, dunyaning her qaysi jayliridin kelgen ishpiyonlar bu yerde erkin -azade uchrishish pursitige we uchur almashturush shara'itige érishkeniken.