Kanada bixeterlik idarisi yéngidin yilliq doklat élan qilip, kanadani xitayning jasusluq qilmishliridin agahlandurdi

Ottawa, kanadaning iqtisadi jehette ishikni sirtqa échiwétidighanliqini, iqtisadi shirikchilik jehette xitayni qarshi alidighanliqini bildürüp xitay néfitchilik shirketlirining kanadagha meblegh sélishi we kanadaning néfit shirketlirini sétiwélishigha yéshil chiraq yéqip bériwatqan, jümlidin kanada néksan néfitchilik shirkitini xitaygha sétip bérishke tereddüt qiliwatqan bir peytte, kanada bixeterlik idarisi ötken hepte yene yéngidin yilliq doklat élan qilip, ottawani xitay bilen iqtisadi qararlarni élishta,xitay jasusluq heriketlirige kanadada yol échilishtin agah bolushqa chaqirdi. Kanada metbu'atliri buni ottawagha yéqilghan qizil chiraq dep teriplimekte.

Bu kanadaning tunji qétim xitay jasusluqidin hezer eylesh heqqide chiqarghan dokladi emes. Kanada bixeterlik idarisi uda birqanche yil doklat élan qilip, kanada soda sahesi we hökümet tarmaqlirini xitayning éntérnét we bashqa yollar bilen élip baridighan jasusluq we buzghunchiliq heriketliridin agahlandurghan idi.

Bundin 2 yil ilgiri kanadaning saskachiwan ölkisidiki bir potasyum hidrat ishlepchiqirish shirkitining kompiyutir séstimisi xitay teripidin buzghunchiliqqa uchrighan idi.Kanadada xitay teripidin buzghunchiliqqa uchrighan shirketler yalghuz saskachewan potats'um hidrat shirkiti emes. Ikki yil ilgiri yene kanadaning hökümet tarmaqlirining kompiyutirlirimu xitayning hujumigha uchrighan.

Xu'awéy télégiraf shirkiti kanadadiki xitay shirketlirining biri bolup, u kanadadiki, bell, telas qatarliq télégiram shirketliri bilen shérikleshken. Ikki yil ilgiri bu shirketning jasusluq qilmishi bayqilip jaza bérilgen idi. Amérika hökümitimu xu'awéyning amérikida meshghulat élip bérishini chekligen idi.

Awstraliye hökümiti ötken yili xitay bilen bolghan 5 milyard dollarliq téligiraf hemkarliq kélishimini ret qilghan. Seweb dewlet bixeterliki.

Kanada bixeterlik idarisi élan qilghan bu yéngi doklat kanadaliqlarning xitay endishisini téximu ashurghan. Nurghunlighan kanadaliqlar kanada metbu'atlirining tor betliride pikir bayan qilip énirgiyege bolghan telwilerche éhtiyaji sewebidin, xittayning sudanning danforda shundaqla zimbabüwide élip barghan térrorchi we diktaturlarni qollash heriketlirini kanadadimu tekrarlishidin ensireydighanliqini bildürgen.

Kanada bixeterlik idarisining sabiq yardemchi bashliqi ray boysiwet kanada bixeterlik idarisi yéngidin élan qilghan yilliq doklat munasiwiti bilen k b k téléwiziye qanilining ziyaritini qobul qilghanda, kanada xelqi téxnika - uchur jasusluqi we buzghunchiliqining qandaq yaman aqiwetlerni élip kélidighanliqini toluq tonup yétishi kérek dégen. U yene kanada xelqi duch kéliwatqan xitay jasusluq tehditini soghuq munasiwetler urushi mezgilige oxshatqan.

Kanada tashqi ishlar ministiri jon ba'ird kanada néfit shirkitining xitaygha sétilidighanliqi we kanada bixeterlik idarisi élan qilghan xitay jasusluq heriketliridin agah bolush heqqidiki yilliq doklat heqqide toxtalghanda, kanada hökümiti kanada xelqining janijan menpe'eti üchün xizmet qilishi kérek dégen.

Kanadaliq siyasetchi, kishilik hoquq pa'alyetchisi dawid kilgor yéqinda toronto quyashi gézitining ziyaritini qobul qilghanda, xitay heqqide toxtilip, xitaydiki shirketler ishchilarning heq - hoquqliri, muhit mesililiri shundaqla bixeter ishlepchiqirish jehetlerde xitay qanunidin üstün orunda turidu. Ular qanunni közge ilmay ügen'gen. Eger xitay shirketliri kanadagha meblegh salsa yaki sétiwalsa kanada qanunini hörmet qilmaydu. Ügen'gen xuy ölgiche dep, ular kanadaning ichini qalaymiqan qiliwétidu dégen. Kilgor yene kanada hökümitini yer asti bayliqliri igilik hoquqini bashqilargha ötünüp bermeslikke chaqirghan.

Hörmetlik radi'o anglighuchilar, kanadadiki xitay jasusluqi endishisidin bashqa yene, kanadaliqlardiki kishilik hoquq qimmet qarishi bilen xitaylarning kishilik hoquq qimmet qarishi pütünley oxshimaydu. Dölet nuqtisidin élip éytqanda, xitay birleshken döletler teshkilatining liwiye we süriyige oxshash diktatur hakimiyetlerge jaza yürgüzüshige tosqunluq qilghanliqi sewebidin, dunya miqyasida diktaturlarni qollaydighan bir dölet dep qaralmaqta. Kanada bolsa liwiye,süriye qatarliq diktatur döletlerge özi musteqil halda jaza yürgüzgen iran bilen bolghan diplomatik munasiwitini üzgen bir dölet bolup, kanadaliqlar kishilik hoquqni dollargha tégishmeydighan qimmet qarishigha ige. Bundaq qarimu - qarshiliqni shundaqla soda jehettiki shrikchilikini bezi kanada metbu'atliri yolwas bilen ejderhaning möki - mökileng oynishi dep dep teswirlimekte.

Yuqiridiki ulinishtin tepsilatini anglighaysiler.