Xitay saqchiliri tutqun qilghan ili pédagogika instituti oqughuchiliri heqqidiki uchurlar

Süret, mushtirilar ewetken süretlerdin kirishtürülgen bolup, sürette, 2009 - yili 5 - we 7 - iyul künliri xitay saqchiliri teripidin tutulghan balilardin ikkisining süriti.

Dunya Uyghur qurultiyi bayanatchisi dilshat rishit, radi'omiz ziyaritini qobul qilip, dunya Uyghur qurultiyining  ili pédagogika institutining 4 neper oqughuchisining, ötken hepte ghulja sheherlik saqchi idarisi we dölet amanliqini qoghdash etriti teripidin,  tutup kétilgenliki heqqide melumat alghanliqini bildürdi.

Biz dilshat rishit teminligen uchurgha asasen, ehwal igilesh üchün, ili pédagogika institutining qoghdash bölümige téléfon qilduq.

Muxbir: men ötken hepte  saqchilar teripidin tutup kétilgen mektipinglarning 4 neper oqughuchisi heqqidiki ehwalni igiley dégen idim.

Qoghdash xadimi: siz kim bolisiz?

Muxbir: men muxbir, amérikidin téléfon qiliwatimen. Bu oqughuchilarning ehwalini biley dégen idim.

Qoghdash xadimi: bu ishning tepsilatini biz taza éniq bilmeymiz. Iz eng yaxshisi ashu saqchixanigha téléfon qilip, bu oqughuchilar heqqidiki tepsiliy ehwalni igileng.

Muxbir: bu oqughuchilar mektipinglarning oqughuchiliri iken'ghu? siler öz oqughuchiliringlarning ehwalini bilmemsiler?

Qoghdash xadimi: oqughuchilar sirtta jédel chiqirip qolgha élinsa, bu ishni sirttiki jama'et xewpsizlik idarisi bir terep qilidu. Bu ishtin menmu téxi emdila xewer tépip turushum. U oqughuchilarning néme sewebtin tutup turush ornida ikenlikini taza tepsiliy bilmeymen. Iz eng yaxshisi shu oqughuchilarni tutqan saqchixanidin ehwal igileng.

Muxbir: bu oqughuchilarni qaysi saqchixana tutup ketti? ular kimler?

Qoghdash xadimi: muxbir xanim men bu ish yüz bergen mezgilde dem élishta idim, tepsiliy ehwaldin rastla xewirim yoq.

Muxbir: undaqta ishxanida bashqilar barmu? ulardin tepsilatini sorap baqay. Oqughuchilar bashqarmisining téléfon nomurini dep bersingizmu bolidu.

Qoghdash xadimi: ishxanida mendin bashqa adem yoq. Bashqa bölümlerning téléfon nomurini bilmeydikenmen. Ete mektep bashlinidu. Bizmu weqening tepsilatini ete bileleymiz.  

Téléfonimizni alghan bu nöwetchi xadim, özining bu weqe heqqide xewiri barliqini bildürgen bolsimu, emma hazir dem élish mezgili bolghini üchün, özlirining oqughuchilarning tepsiliy ehwalini igileshke amalsizliqini, bizning ashu oqughuchilarni tutup turuwatqan saqchixanigha téléfon urup ehwal igilishimizni bildürüp téléfonni qoyuwetti.

Ili pédagogika institutining ismini ashkarilashni xalimaydighan bir xizmetchisi ziyaritimizni qobul qilip, hazir bayram mezgili bolghini üchün, mekteptiki oqutquchi- oqughuchilarning bu ishtin xewersiz ikenlikini, belkim mektep bashlan'ghinida, bu ish mektep boyiche aqturulushi mumkinlikini bildürdi. U, saqchilar teripidin tutup kétilgen bu oqughuchilar heqqidiki perizini otturigha qoyup, ularning ghulja shehiride olturushluq Uyghurlarning baliliri bolishi mumkinlikini ilgiri sürdi.

U yene, mektepning oqughuchilargha qaratqan bashqurush tüzümi heqqide toxtilip, hazir mektepte oqughuchilargha qaritilghan bashqurushning ilgirikidin kücheytilgenlikini, mektep ichide jédel chiqarghan oqughuchilarni mektep qoghdash bölümi bir terep qilidighanliqini, emma mektep sirtida jédel chiqirip, saqchilar teripidin tutup kétilgen oqughuchilarni hazir sirttiki saqchixanilarning biwasite bir terep qilidighanliqini ilgiri sürdi.

U bu ishning sewebi heqqide toxtilip, öktebir bayrimi mezgilide, ghuljigha kélidighan sayahetchiler yillardikidin köpiyip ketkenliki üchün, ghuljida bixeterlik tedbirliri kücheytilip, saqchilarning köpeytilgenlikini, bu oqughuchilarning belkim charlashqa chiqqan saqchilar bilen jédelliship qalghanliqi üchün, tutup kétilgen bolishi mumkinlikini ilgiri sürdi.

Dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat rishit bu ishning mahiyiti heqqide toxtilip, buni xitay hökümiti öz dölet bayrimi mezgilide Uyghurlargha qaratqan basturush siyasitini téximu kücheytkenlikining delili, déyishke bolidighanliqini ilgiri sürdi.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.