Сахтилиқлар дуняси хитай

Сәуди әрәбистанда чиқидиған " әл вәтән" гезитиниң 28- април санида, сәуди әрәбистанлиқ язғучи әшрәп иһсан фәқиһ қәлими билән " сахтилиқлар дуняси хитай" дегән темида бир мақалә елан қилинған.
Мухбиримиз өмәрҗан тохти хәвири
2008.05.01

 Мақалида мундақ дейилгән:" хитайлар дунядики һәр нәрсиниң сахтисини ишләйду вә қоллиниду. Һәтта дөләт вә шәһәрләрниң намлириниму өзлириниң тилиға тәрҗимә қилип қоллиниду. Хитайниң сахта маллири дуняниң һәр қайси җайлиридики ширкәт вә муәссәсиләргә, хусусән шәхсләргә зор дәриҗидә зиян кәлтүрмәктә. Иқтисадшунаслар һазир дуняда нефит баһасиниң өрләп кетишиниң сәвәбчиси хитайлар, дәп қаримақта".

Хитай кәшпиятчи әмәс

Мақалидә йәнә мундақ дейилгән: "хитай дуняда йеңилиқ яратқучи яки иҗад қилғучи бир дөләт әмәс, әксичә башқилар ишләпчиқарған сүпәтлик малларниң сүпитини, тәркибни вә қиммитини бузғучи вә базирини касат қилғучи бир дөләт болуп қалди. Хитай әгәр һәқиқий ишләпчиқарғучи дөләт болидиған болса, аввал өз хәлқиниң иқтисадий мүшкилатлирини һәл қилип, уларниң турмушини яхшилиған болатти. Хитайниң бәзи чоң шәһәрлиридә кишиләрниң йиллиқ кирими нормал һесаблансиму, көп санлиқ районлардики пуқралириниң йиллиқ кирими әң пеқир дөләтләрдики хәлқләрниңкидин пәрқләнмәйду. Улар ишсизлиқ, һәқиқи пеқирлиқта яшайду. Һазир дуняниң һәрқайси җайлиридики базарларни тәкшүрүп көргән кишиләргә аян болидуки, дуня базарлирида хитайниң көк чейидин башқа чиқарған нәрсилириниң һәммиси башқиларниң лайиһисидин пайдилинип сахтилиқ йоллири билән ишләпчиқарған нәрсиләрдур, мәсилән: японниң 'тойота' машинилиридин башлап, мәшһур маркилиқ компйотерларғичә һәммини хитайлар сахтилиқ йоллири билән ишләпчиқармақта."

Африқа дөләтлири хитайни ишләпчиқириш дөлити дәп билиду

Мақалидә йәнә мундақ дейилгән:" бәзи африқа дөләтлири хитайни ишләпчиқиришниң макани вә һәр қандақ кәшпиятларниң үлгиси дәп чүшиниду. Әслидә бу хата чүшәнчә уларниң ишларниң һәқиқитини билмәслик яки билмәсликкә селиштин келип чиққан. Чүнки хитайниң ишләпчиқирип дуня базарлирини толдуривәткән хитай маллириниң һечқайсиси өзлириниң иҗадийити яки кәшпияти әмәс. Әксичә дунядики мәшһур маркиларниң сахта нусхилири бәс. Әһвал бундақ турса, биз қандақму бу дөләтни кәшпият вә иҗадийәт дөлити дейәләймиз?"

"Хитай иқтисадиниң күндин күнгә йүксилип хәлқара базарлириға тәсир көрситиши вә сахта маллири билән дуня базарлирини толдурғанлиқи бизни қайил қилмаслиқи лазим. Чүнки бу иқтисадниң асаси йоқ. Немә үчүн дегәндә, хитайниң ишләпчиқарған нәрсилириниң һәммиси башқиларниң ишләпчиқарғанлириниң сахтиси вә башқиларниң әмгикидур. Бу асаси йоқ игилик дегәнлик."

Өзимиз ишләпчиқарғанлиримиз  хитайниңкидин яхши

Қатарниң " әл җәзирә" телевизийә қанилида елип берилған бир сөһбәткә иштирак қилған сәуди әрәбистанлиқ иқтисадшунас доктор абдурахман тәмими мәзкур сөһбәттә мундақ дегән иди:" чәтәлниң әрзан маллири бизни қандуруши мумкин. Әгәр биз алмисақ улар шунчә мални дөлитимизгә елип келәмду. Демәк, көп кишиләрниң сахта малларға алдинидиған болуп қалған. Биз хитай вә башқа дөләтләрниң сахта техникилириға қайил болуп, өзимизниң қудритини уларниң алдида аҗиз санап қол қоштуруп олтуруш орниға өзимизниң кәшпиятлири вә ишләпчиқиришлиримиз билән пәхирлинишимиз керәк. Чүнки бизниң аз болсиму, аддий болсиму сепидин өзимизниңкидур. Башқиларниңкидин алғинимиз йоқ. Чәтәлләрдин, хусусән хитайдин кәлгән өзи сахта, баһаси әрзан маллар көп кишиләрни алдап қойған. Улар баһасиниң әрзанлиқиға қарапла мундақ малларға йүзлиниш нәтиҗисидә, һәм өзлиригә һәм өз мәмликәтлириниң ишләпчиқиришиға зиян салмақта. Болупму кәмбәғәл дөләтләрдә әһвал техиму еғир болмақта" .

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.